- شنبه ۲۹ شهریور ۹۳
بقعه این امامزاده در میان روستاى چناسک، در 37 کیلومترى شمال خاور قزوین واقع شده است.
اصل بنا به صورت برج باشکوهى به شکل هشت ضلعى و به ابعاد 80/2 و به ارتفاع 3 متر تا ساقه گنبد است و سپس با ایجاد چند طاقنما به دایره و در نتیجه گنبد بنا که به صورت عرقچینى به قطر 5 متر است بر آن استوار شده است. تمام کف و دیوار بقعه با سنگ مرمر پوشش یافته و الباقى دیوار بقعه گچ اندود است.
گنبد بنا از نوع دو پوش و از داخل عرقچین و از خارج هرمى به ارتفاع بیش از 6 متر است. در وسط بقعه ضریح چوبى به ابعاد 30/2×2 و به ارتفاع 2 متر قرار دارد. درب اصلى بقعه از جانب مشرق است و به شبستان بزرگى
که در دوره قاجاریّه به بقعه افزوده شده متصل مىشود. فضاى شبستان الحاقى به صورت ال است و یک فضاى دیگر در غرب آن به صورت یک اتاق کوچک تعبیه شده است.
ظاهرا سنگ قبرهاى قدیمى زیادى که در کف شبستان بوده در تعمیرات سالیان قبل به جهت محفوظ ماندن آنها در دل شبستان بقعه کار گذاشته اند که یکى از آنان مربوط به سال 1060 ه . ق و آن دیگر 997 ه . ق است. درِ
این شبستان چوبى و داراى در کوب زنجیرهاى است و بیش از 150 سال قدمت دارد. قبل از شبستان بقعه، ایوانى در شرق تعبیه شده که دو شاه نشین در جانبین آن احداث شده است.
بر روى سنگى در دیوار بقعه متن ذیل حجارى شده است: «بناى سنگ
امامزاده على بن عون بن على علیهالسلام توسّط هیئت حضرت على اکبر شهرک
شکرناب در سال 1375 تأسیس گردید.»
در غرب ایوان اصلى، راه پلّهاى به طرف بام بقعه و اتاقى جهت دفتر
هیات امنا قرار دارد. قبرستان پیرامون آرامگاه که حدود 5000 متر مربّع
است بسیار قدیمى و سنگ قبرهایى از قرن نهم و دهم هجرى درآن دیده
مىشود.
این بنا از آجر و ملاط ساروج ساخته شده و قدر متیقن متعلّق به قرن نهم
هجرى است که در دوره قاجاریّه علاوه بر تعمیر اضافاتى در آن صورت
گرفته است.
دکتر پرویز ورجاوند که از این بنا در سال 1350 بازدید به عمل آورده در
توصیف آن چنین مىنویسد: «ساختمان امامزاده در حال حاضر به دو
قسمت مىشود. اوّل بناى قدیمىتر که عبارت از حرم امامزاده است و
دیگرى شبستان با سردر ورودى که قسمت جدیدتر بنا به شمار مىرود.
بناى حرم داراى طرح هشت ضلعى است که طول هر ضلع آن 80/2 متر
است. در نماى خارجى بنا روى جرزهاى هشت گانه طانماهایى قابسازى
شده است. قوس بالا طاقنماها به صورت پنج و سه است. یک در میان در
وسط هر یک از اضلاع پنجرهاى به صورت مستطیل جاسازى شده و در زیر
تیزه قوسهاى هشت گانه، یک طرح هندسى تزئینى به کمک آجرکارى خفته
و رفته ایجاد شده است. در بالاى هر یک از جرزها و در نتیجه در بالاترین
حد هشت ضلعى به کمک آجرکارى هنرمندانه قطار بندى دندانهاى به
وجود آمده است.
از روى این قطار بندى کم عرض دیوارهایى به ارتفاع هشتاد سانتى متر
بالا رفته و از آنجا به نرمى بطرف داخل شکسته شده و در نتیجه گنبد هرمى
شکل هشت ضلعى به وجود آورده است. اختلاف این گنبد هرمى با سایر
گنبدهاى هرمى شکل همان ساقه هشتاد سانتى مترى است که بر روى قطار
بندى دور گنبد ساخته شده، و هنرمندانه امکان ایجاد گنبد هرمى شکل
متناسبى را فراهم ساخته است. تمامى بناى امامزاده على از کف تا بالاى
گنبد به کمک آجر صورت پذیرفته است.
داخل امامزاده دو پنجره قرار دارد که در اطراف آنها شیشههاى رنگى به
کار بردهاند. کف امامزاده با کاشىهاى کف پوش معروف به «ابروباد» دوره
قاجاریّه پوشیده شده است. در میان حرم ضریح چوبى قرار دارد که مرقد
امامزاده را در میان گرفته است. در بالاى سردر ورودى حرم امامزاده بر روى
سنگ، کتیبهاى وجود دارد که تاریخ بناى بقعه را سال 884 هجرى تعیین
مىنماید. نام سازنده بقعه در کتیبه مزبور «درویش فخرالدین» ذکر شده است.
در جانب راست امامزاده تالار طویلى ساخته شده که داراى طرح
هندسى کامل و مشخصى نیست چنانکه پس از عبور از سردر این تالار وارد
محوطهاى چهار گوش مىشویم که در دو سوى آن سکو قرار دارد. بعد از این
محوطه دو پایه قطور به طرف داخل بنا پیش آمده سپس محوطه مستطیل
شکلى که طول آن تقریبا دو برابر طول قسمت اوّل است قرار گرفته است.
در ضلع سمت راست این محوطه فرو رفتگى به صورت یک شاه نشین به
وجود آمده و در نتیجه محوطهاى هشت ضلعى ایجاد گردیده است. در برابر
شاهنشین مزبور درگاهى قرار دارد که با پائین رفتن از دو پلّه مقابل در حرم
امامزاده مىرسیم و با این ترتیب به داخل حرم راه مىیابیم. این تنها راه ورود
به امامزاده است و در سابق نیز در اصلى امامزاده در همین محل قرار داشت
چنانکه کتیبه ساختمان بنا نیز در بالاى آن قرار دارد.
با مشاهده کلیه قسمتهاى بنا مىتوان نتیجه گرفت که این تالار دیر
زمانى بعد به بناى امامزاده افزوده شده است. ترتیبى که براى پیوستن بناى
جدید به بناى امامزاده بکار بسته شده حائز اهمیّت است. پوشش تالار
مزبور به وسیله سه گنبد آجرى کوتاه صورت پذیرفته است است. روى
جرزهاى دو جانب سردر ورودى و بالاى سردر، دور تا دور یک حاشیه
تزئینى کاشى با طرح هندسى انجام گرفته است. در نبش دو جرز سردر و
بالاى سردر، دور تا دور یک حاشیه تزئینى کاشى با طرح هندسى انجام گرفته است.
در نبش دو جرز سردر ورودى دو فرو رفتگى ناودانى شکل ایجاد شده که داخل آنها
تزئینات کاشى کارى خوش نقش هندسى انجام گرفته است.»[1]
- ۱۳۵۳
- ادامه مطلب
