مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة زیباى این امامزاده در دویست مترى خارج از روستاى جهان آباد از بخش زبرخان، در میان قبرستان عمومى روستا واقع شده و مشهور به «سلطان عبداللَّه» است.

ساختمان بقعه که از خشت و گل ساخته شده. به صورت مربّع و به ابعاد 7×7 متر و داراى چهار ایوان در چهار جهت است و دو طرف هر کدام دو رواق با طاق هلالى دارد که سمت شرق آن فرو ریخته است. بر فراز بقعه گنبدى به شکل کلاه خودى به قطر 4 و ارتفاع 3 متر قرار دارد که با کاه و گل پوشش یافته است.

این برج، در سه کیلومترى روستای رادکان و 85 کیلومترى غرب شهر مشهد و در 10 کیلومتری شرق شهر چناران واقع شده است. بنایى برجى به ارتفاع 25 متر، قطر خارجى 20 و قطر داخلى 14 متر است. نماى خارجى بنا تا ارتفاع 5/2 مترى به صورت 12 ضلعى و از آن قسمت به بالا، تا زیر گنبد به صورت 36 ترک است که هر ترک آن به صورت نیم ستونى ادامه دارد.

این مقبره در روستاى عبدل آباد، از بخش شهرآباد در 22 کیلومترى جنوب شرقى شهر بردسکن واقع شده و به مسجد و گنبد عبدل نیز مشهور است.

به جهت واقع شدن بقعه در حاشیه کویر، شن‌هاى روان از سمت شرق به آن حمله ور مى‏شوند و همین امر باعث فرسایش در این قسمت بنا شده است.

این مقبره در میان روستاى صید آباد از دهستان پایین جام، در حدود 35 کیلومترى شهر تربت جام واقع شده است.

بناى بقعه خرابه‏اى است که در فاصله صد مترى روستاى صیدآباد واقع شده و شامل یک قطعه زمین مربع شکلى به ابعاد هر ضلع 15 متر است که به وسیله یک دیوار آجرى به ارتفاع یک متر محصور شده و در ضلع جنوبى آن ایوانى به دهانه 3 متر و طول 5 و ارتفاع 5 متر با دو منارة کوچک دو متری در طرفین دارد. چهار اتاق گلى که سقف آن فرو ریخته در مجاورت ایوان است.

این مزار در خارج از روستاى قلعه شیش و بین روستاى گلبو و قلعه شیش واقع شده و قبرستان عمومى شیشى‏ها است.

مزار بر روى تپّه‏اى که اطراف آن را درختان گز فرا گرفته واقع شده و شالودة آن از خشت و گل و سنگ لاشه ساخته شده و ابعاد آن 12×7 متر است.

این زیارتگاه در روستاى سیجاوند از دهستان بالاخواف و در بخش مرکزى شهرستان خواف واقع شده است.

ساختمان بقعه که از سنگ لاشه در پى و خشت و گل در بدنه ساخته شده، از آثار دورة صفویّه است که در سالیان اخیر تعمیراتى در آن صورت گرفته است.

این زیارتگاه در حاشیة جنوبى روستاى مژن آباد از دهستان بستانِ بخش سنگان واقع شده و به «مزار عبدل» مشهور است.

ساختمان مزار که متعلّق به قرن پنجم و ششم هجرى است، از خشت و گل ساخته شده و در مظهر قنات پر آب مژن آباد واقع است. مزار، یک بناى دو ایوانى با صحنى به طول 10 و عرض 5/4 متر است.

این زیارتگاه در میان قبرستان عمومى روستاى لاج از بخش مرکزى شهر خواف واقع شده که از آثار دورة صفویّه است.

مزار شاهزاده‏هاى شیرخانه، در وسط قبرستان بزرگى قرار دارد و از گذشته دور تاکنون به مزار شاهزاده‏ها مشهور بوده است.

این زیارتگاه در 70 کیلومتری شمال غرب تربت حیدریه و در ارتفاعات شرق کدکن در کوه سیجاوند که از طریق سعادت آبادِ بخش رشتخوار به آن راه دارد، واقع شده است.

ساختمان بقعه که از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ در پی، و خشت و گل در بدنه استفاده شده و متعلّق به دورة قاجاریّه است و در سالیان اخیر مرمّت شده است.

این مزار پس از میدان امام خمینی، خیابان شهاب، شهاب 6، اوّلین فرعی سمت چپ، جنب مسجد مولانا مطهّری شهر خواف واقع شده است.

هیچ کتیبه و مدرک مستندی در خصوص تاریخ ساخت این بنا در دست نیست ولی با توجّه به مصالح به کار رفته در بنا و براساس اظهارات شفاهی اهالی محل، قدمت بنا را می‌توان به اواخر دورة قاجاریّه منسوب نمود. در خصوص وجه تسمیه آن با توجّه به اینکه این بنا مدفن دو سیّده به نام‌های بی‌بی حور و بی‌بی نور می‌باشد به مزار بی‌بی حور و بی‌بی نور مشهور گردیده است اما از هویّت آنان اطّلاعی به دست نیامده است.

این بنا در یک کیلومترى جنوب نیشابور و در کنار جادة نیشابور به کاشمر در اراضی روستای مهرآباد واقع شده و شامل دو بناى آجرى است که به فاصلة کمى از همدیگر قرار دارند. بناى بزرگ‏تر، از بیرون هشت ضلعى و از داخل چهار ضلعى است که در هر ضلع آن، ورودى‏هاى عریضى قرار گرفته است.

این بنا، بر روى پشته‏اى از سنگ طبیعى در جنوب شهر سلطان آباد و در 44 کیلومترى شهر سبزوار، در روستاى چوبلیک واقع شده است.

پلان بنا مستطیل شکل و ورودى آن از ضلع شرقى و به اصطلاح محلّى، رو به امام رضا ‰ است.

این بنا در روستای کلاته مزینان از دهستان بلوک کاهِ بخش داورزن، از توابع شهرستان سبزوار قرار دارد.

این بقعة دارای پلانی مربّع شکل با ابعاد 25/11 در 80/8 و ارتفاع 20/4 متر و مساحت 46 متر مربّع در مرکز روستا قرار گرفته است.

در چند صد کیلومترى شرق دهکدة سنگان از دهستان آستانه بخش مرکزی شهرستان رشتخوار و در کیلومتر 25 جادة آسفالتة تربت حیدریه به خواف، ساختمان مخروبه‏اى قرار دارد که مردم، آن را مزار شاه سنجان مى‏خوانند.

بقعة این امامزاده در میان قبرستان عمومى روستاى بروغن، در 43 کیلومترى جنوب شرق شهر داورزن واقع شده و به سلطان سیّد على مشهور است.

ساختمان بقعه که از آثار دوره صفویه است، شامل ایوان، گنبد و شبستان مى‏باشد. ایوان بنا رو به جانب شمال قرار دارد و ابعاد آن 5×4 و ارتفاع 5 متر است و در دو طرف آن دو مناره کوچک به ارتفاع یک متر طراحى شده است.

این بقعه در هزار متری حاشیة بلوار جمهوری اسلامی شهر نیشابور قرار دارد.

اصل بنا به صورت مربّع و به ابعاد 19×19 متر است و از چهار طرف ایوانى به داخل دارد. مدخل اصلى آن از جانب شمال باز مى‏شود و مستقیماً به اتاق مرقد که به ابعاد 9×9 متر است راه مى‏یابد که بیش از یک متر ضخامت دیوار آن است. کف و دیوار بقعه با سنگ مرمر آراسته شده و در انتهاى صفّه در شش ردیف کاشى در زمینه لاجوردى دربارة سعید بن سلام مطالبى نوشته شده است.

این بقعه در حدود 250 مترى جنوب غربى مدرسه غیاثیّة روستاى خرگرد، در کوچه حاجى جامى، در 5 کیلومترى جنوب شهر خواف واقع شده است.

این برج، در 20 کیلومترى شمال مشهد واقع شده و بنایى آجرى، از داخل، و از خارج هشت ضلعى به ارتفاع 14 متر است.

در پیرامون بنا، هشت نیم ستون، بدنة بنا را آذین کرده است.

بقعة با شکوه این امامزاده در میان روستاى عزیز آباد (سرمزار) در 11 کیلومترى جنوب شرق شهر ششتمد واقع شده و به «سرمزار» مشهور است.

ساختمان بقعه که در حدود ده سال قبل تجدید بنا شده به ابعاد 17×16 متر است و ایوانى در جانب مال دارد که ابعاد آن 6×3 متر و ارتفاع قریب به 7 متر است. در پیشانى بقعه «آستانه مبارکه یحیى بن زید علیه السلام» نوشته شده است.

بقعة این امامزاده در انتهاى روستاى زیارت، در یک کیلومترى کلیدر و 90 کیلومترى شمال غربى شهر نیشابور با چشم انداز خوب واقع شده است.

بناى قبلى که از سنگ لاشه و خشت و گل بود. تخریب شد و بجاى آن بناى مربّع شکلى به ابعاد 20×20 متر ساخته شد. هستة مرکزى این بقعه که اتاق مرقد است، به ابعاد 8×8 است و ضخامت دیوار آن حدود دو متر مى‏باشد.