مزارات ایران و جهان اسلام

سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های ایران جهان اسلام (امامزاده ، بقعه، آرامگاه، مقبره، مزار، گنبد، تربت، مشهد، قدمگاه، مقام، زیارت، معرفی عالمان انساب، کتابشناسی مزارات و زیارت و انساب

مقبرة قطبیّه ـ ابرکوه

کنار حسینیّه بازار شهر ابرکوه، قسمتهایی از جرزهای بنائی به نام قطبیّه برپاست که از حیث اسلوب به مانند چهارضلعیهای گنبد سیّدون، و مزار طاووس و مانند اینها است.

بنا از خشت و گل است که گنبدش به کلّی نابود شده است. ضخامت دیوار آن 33/1، طول داخلی 60/9، و عرض داخلی آن 30/9 سانتی­متر و عرض درگاهها و محراب 40/1 سانتی­متر است.

مقبرة طاووس الحرمین ـ ابرکوه

بناى منسوب به مقبرة طاووس که روزگارى در نزدیکى مسجد جامع ابرقو قرار داشته، مدفن حسن بن کیخسرو بن منصور بن ابى‌بکر محمّد ـ متوفاى سال 718 ﻫ . ق و دخترش بى‏بى عایشه ملکه خاتون بوده است. این بناى ارزشمند تاریخى، متأسّفانه در دورة اخیر ویران گردیده؛ اما خوشبختانه تصاویر، طرح‏ها و مطالعات خوبى از آن به عمل آمده که به بیان چکیده آن مى ‏پردازیم.

گنبد عالى ـ ابرکوه‏

این بناى باشکوه در سه کیلومترى شرق شهر ابرکوه، در کنار جادّه ابرقو ـ یزد و بر روى تپّه‏اى مشرّف بر جادّه شهر قدیمى واقع و یکى از سالم‏ترین بناهاى دورة سلجوقى و از نفایس هنر معمارى ایران است.

مسجد بیرون (قدمگاه امام رضا ع ) ـ ابرکوه‏

مسجدى در خیابان شهید صدوقى شهر ابرکوه قرار دارد که به مسجد بیرون یا قدمگاه امام رضا ‰ یا بقعة على‏بن موسى الرضا‰ شهرت دارد.

این مسجد شامل؛ ایوان، شبستان، صحن و گنبد است. اصل بنا از داخل به صورت هشت ضلعى و به ارتفاع 20/4 سانتى‏متر و از خارج مدور است. گنبدى عرقچینى بر مسجد استوار است که قطر آن 6 متر و ارتفاع آن نیز حدود هفت متر است. این گنبد از بیرون به صورت مطبق کلادرویشى است که در چهار طبقه تعبیه شده و نماى آن کاه و گل است. در کنار گنبد مرکزى، گنبد کوچک دیگرى است که متعلّق به شبستان مسجد است. پس از عبور از درِ اصلى بنا، به یک فضاى هشتى خواهیم رسید که راهرویى به مسجد و صحن کوچک دارد که خودِ صحن نیز شامل دو ایوان و صفّه است.

بقعة پیرحمزه ـ ابرکوه

این بقعه در کوچه هفتمِ خیابان شهید بهشتی شهر ابرکوه و در هفتاد متری مسجد طاووسی واقع شده است که به آن «پیرمراد» یا «پیرحمزه سبزپوش» می­گویند.

ساختمان بقعه، بنایی است چهارضلعی به ابعاد 5/6×5/6 متر از جنس خشت و دارای گنبدی به قطر شش و ارتفاع هشت متر است. هر پی بقعه حدود 10/1 سانتی­متر پهنا دارد و حکایت از قدمت بنا است. شهرت و نفاست بنا به مناسبت گچبریهای ظریف و آراسته‌ایست که در محراب و ازارة داخلی آن دیده می­شود و از آن قرن ششم هجری است. به قول استاد محمّد تقی مصطفوی با گچ کاریهای گنبد علویانِ همدان، و مدرسة حیدریّه قزوین، و مسجد جامع ورامین همترازی و هم­نمایی دارد.

بقعة پیر صدق ـ ابرکوه

این بقعه در مجاورت روستای فتح­آباد در نزدیکی شهر ابرکوه واقع شده و به پیریسک مشهور است.

ساختمان بقعه، که به مخروبه ای تبدیل شده از حیث اسلوب ساختمانی نظیر سیّدون و چهارضلعی است. در لفظ عامّه آن را پریشک نیز می­خوانند که به معنای «پرستو» و آن نام تپّه­ای است که این مجموعة بنا در دامن آن ساخته شده است. در لفظ قلم آن را «پیر صدق» نام گذارده­اند! بنا چینه­ای، و جرزهای آن 30/1 متر عرض و هر یک از اضلاع آن،40/8 سانتی­متر است. گنبدش فروریخته و اطاقهایی که در چهار طرف بقعة اصلی بوده همه
ویران شده است.

بقعة پیرحسین ـ ابرکوه

این بقعه در دو کیلومتری جنوب شهر ابرکوه، در خارج از روستای مدوئیه یا مودویه واقع شده است.

بقعه­ای از خشت و گل و بدون تزیین با گنبدی تخم مرغی شکل به قطر هفت و ارتفاع هشت متر است. اصل بنا چهارضلعی است و در چهار زاویه‌اش فرورفتگی گوشواره مانند ایجاد کرده­اند. چهار دیوار اصلی بنا قدیمی است و گنبد آن را به تازگی تعمیر و تجدید بنا کرده­اند.

این بنا به شمارة 14530 و در تاریخ 16/12/1384 به ثبت آثار تاریخی و ملّی رسیده است. متأسّفانه از هویّت شخص مدفون اطلاعی حاصل نشد.

  • ۱۷۵۸

امامزاده احمد ـ ابرکوه

بقعة این امامزاده در کوچة چهاردهم خیابان شیخ صدوقی شهر ابرکوه قرار دارد.

بنای قبلی، از خشت و گل، و شامل یک پیش اتاق و بنای سرپوشیده اصلی مزار و ایوان و صفّه سرباز بزرگ بود. قسمتی از پی­های کلفت قدیمی که در ایوان سرباز دیده می­شود، حکایت از کهنگی چهار الی پنج قرنی بنا دارد.

موضوعات
سایت علمی پژوهشی زیارتگاه های جهان اسلام (معرفی بیش از چهل هزار زیارتگاه)

طراح وبلاگ: سید محمد علوی زاده