مزارات ایران و جهان اسلام

این بقعه در شش کیلومترى خاورى شهر سارى، در میان گورستان عمومى روستاى سمسکنده واقع شده است.

بنا قدیمى و از سنگ لاشه و گل ساخته شده و ابعاد آن 15×5 متر است که ایوانى کوتاه در جانب شمال دارد و به عنوان مدخل از آن استفاده مى شود. پس از عبور از ایوان، دو پلکان به سوى پایین راه دارد که قبر امامزاده مشاهده مى شود، طول و عرض آن سه متر و به ارتفاع شصت سانتى متر بالا آورده اند و روى آن را پارچه سبز انداخته اند. گویند امامزاده حسن بهمراه خواهر خود در این مکان آرمیده است. پوشش بام بقعه سفال سر است و به جهت حفاریهاى غیرمجاز ضربه اى مهلک بر پیکر بنا حاصل شد و اصالت خود را از دست داده است.

نحوه به کارگیرى آجرهاى خشتى بیست سانتى مترى در قبر امامزاده و استفاده از سنگ لاشه در دیوارهاى بقعه، این بنا را متعلّق به اواخر دوره صفویّه مى توان ملحق نمود.

در شمال بقعه، اتاق چوبى ساده اى است که مدفن سیّد آقامیر است که حدود 120 سال قبل وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده شده است. او را از سادات خوش ضمیر و صاحب کرامت و مردى متدیّن و باتقوى مى دانند.

در مقابل ایوان بقعه، قبر شش تن از شهداى جنگ تحمیلى قرار دارد که عطر اهل بیت(علیهم السلام)را با عطر شهداء در فضاى این بقعه توأم نموده است. در ابتداى قبرستان نیز حسینیه بزرگى وجود دارد که بر مدخل آن نوشته شده:

«زمین و درب و پنجره این بنا از ثلث مرحوم مشهدى علیجان صالحى اهداء گردید. تأسیس سال 1371» هـ . ش کتیبه دیگرى بر روى سنگى آمده است: «این ساختمان از ثلث مرحوم حاج سیّد جلیل ساداتى بالادهى در سال 1371 درست شده است.» در کتیبه دیگر مخارج موزائیک و کاشیکارى و فرش و موکت این بنا از ثلث مرحوم حاج صادق قاسمى اشاره شده است. زمین زیارتگاه بیش از یک هکتار است.

چنانکه اشاره شد، خفته در مزار را سیّد حسن علوى، برادر امامزاده على مدفون در همین روستا مى دانند و معتقدند که خواهر یا مادر سیّد حسن در کنار وى مدفون است.

ما احتمال مى دهیم که وى سیّد حسن و سیّده فاطمه فرزندان عقیل بن جعفر الملک الملتانى بن محمّد بن عبدالله بن محمّد بن عمر الاطرف بن امام على(علیه السلام)باشند که پس از آوازه دولت علوى طبرستان به این منطقه مهاجرت نموده و بهمراه پدر و برادران خود در شهر سارى در خدمت حسن بن زید داعى بوده اند.

وفات این دو باید در دهه اوّل قرن چهارم هجرى قمرى باشد.^([1]) برادر او سیّد على در همین روستا مدفون است. برادر دیگرش در روستاى لالیم و پدر و دیگر برادرش در روستاى ذغالچال دفن شده اند که صاحب گنبد و بقعه مى باشند.