مزارات ایران و جهان اسلام

شیخ حسین، در سال 1273 ق / 1233 ش متولّد شد و در سال 1338 ق / 1298 ش در بوشهر به قتل رسید. او ملقّب به سالار اسلام و فرزند شیخ احمد یا شیخ عبدالرسول است.

ضابط چاهکوتاه و مضافات آن در زمان جنگ بین الملل اوّل و یکى از مبارزان سه گانه و سرشناس این منطقه علیه هجوم انگلیسى‏ها به بوشهر در سال 1333 ق بود. اجداد شیخ حسین خان از اعراب نجد عربستان بودند که از آن جا به قطیف و احسا مهاجرت نمودند و نزدیک به 200 سال پیش و تقریباً مقارن با سلطنت نادرشاه افشار به ایران مهاجرت کردند.

این طایفه که به طایفه «دموخ» یا «دموغ» آوازه داشت، در چاهکوتاه از توابع بوشهر سکنى گزید و پدر بر پدر تا زمان شیخ حسین، ضابطى اداره این منطقه را با اجازه دولت‏هاى وقت به عهده داشت. شیخ حسین چاهکوتاهى، پیش از جنگ بین الملل اوّل از طریق تجارت دریایى، با انگلیسى‏ها مراوده تجّارى داشت اما پس از اشغال بوشهر به دست انگلیسى‏ها در رمضان 1333 ق مراوده خود را با آن‌ها قطع کرد و در صف مخالف آن‌ها قرار گرفت. با این که طبق مدارک موجود، بارها کنسول و کارگزارهاى انگلیسى طى نامه‏هاى متعدّد قصد تطمیع و تجدید رابطه با وى را داشتند، هرگز وعده‏هاى آنان را نپذیرفت. شیخ حسین در جنگ با انگلیسى‏ها در جبهه متحد رئیسعلى دلوارى قرار داشت و هم زمان با شهادت رئیسعلى، در میدان نبرد، مبارزات دلیرانه کرد و یک فرزند خود (عبدالحسین خان) را در میدان جنگ از دست داد و خود زخم‏هاى بسیار برداشت. شیخ حسین داراى هفت پسر بود که همگى شجاعت و دلیرى پدر را ارث برده بودند. شیخ محمّد خان (سالار اشجع) ناصر خان (سالار مفخم) شیخ عبد الحسین خان که در جنگ کشته شد، شیخ عبدالرسول (سالار معظّم) شیخ خزعل، شیخ مزعل و شیخ صالح. همچنین داراى یک دختر بود که خیرى (خیرالنساء) نام داشت.

شیخ حسین، مردى مؤمن و بافضیلت و به خاندان نبوّت و امامت عشق مى‏ورزید. به ویژه به حضرت امام حسین ‰ ارادت زیاد داشت. او در رویای مرگ خود را نیز پیش بینى کرده بود. بى اعتنایى شیخ حسین به انگلیسى‏ها و نیز به دنبال کینه‏اى که انگلیسى‏ها از او در دل داشتند، باعث شد تا براى قتل او توطئه چینى کنند و سرانجام حاکم بوشهر یعنى احمد خان دریابیگى را تحریک کردند تا به چاهکوتاه حمله کند. احمد خان در آغاز مایل به چنین کارى نبود و معتقد بود که کشتن شیخ حسین، براى او بدنامى به بار مى‏آورد. اما سرانجام در شعبان 1298 ش با لشکرکشى احمد خان دریابیگى و با کمک سربازان پلیس جنوب ایران به قریة احمدى، در حالى که شیخ حسین و فرزندان و 35 تن از یارانش با آمادگى دفاعى در پشت تپّه‏ها کمین کرده و منتظر حمله دشمن بودند، اما قصد نداشتند هم وطنان خود را به قتل برسانند. شیخ حسین خان و فرزندش خزغل خان مورد اصابت گلوله تفنگچى‏هاى انگلیسى که در معیّت حاکم بودند، قرار گرفته پس از انتقال به قلعه چاهکوتاه در گذشتند. جنازة شیخ حسین و فرزندش خزعل به بوشهر منتقل شد و در آرامگاهى که در نزدیکى مرقد امامزاده عبدالمهیمن بنا شده بود، دفن گردید.

دربارة عبدالرسول، فرزند شیخ حسین که در جنگ با نیروهاى انگلیسى دوش به دوش پدر و برادران جنگیده است، گفته‏اند در این جنگ یکى از هواپیماهاى انگلیسى را با تیر تفنگ سرنگون کرده، اما علیمراد فراشبندى، سرنگونى این هواپیما را شخص دیگرى به نام علیکه پسر جمو (على پسر جمعه) دانسته است.

وفات شیخ عبدالرسول چاهکوتاهى در 1372 ش روى داد و جنازة او از تهران به بوشهر حمل شد و در کنار مقبره والدش، شیخ حسین چاهکوتاهى دفن گردید.

آرامگاه شیخ حسین چاهکوتاهى داراى ایوان، گنبد شلجمى و صحن و قبر است و به شماره 2878 در تاریخ 5/9/1379 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.