- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۳
بقعة این امامزاده در خیابان امام خمینى شهر مأمونیّه، در 42 کیلومترى شمال غربى شهر ساوه واقع شده و مشهور به «سلطان سیّد منصور و شاهزاده منصور» است.
ساختمان بقعه، قدیمى و داراى صحن و دو ایوان شمالى و جنوبى است. پلان بقعه هشت ضلعى است که چهار ضلع اصلى آن بزرگتر و چهار ضلع گوشهها کم عرضتر مىباشند.
گنبد قدیمى آن به صورت عرقچینى و آجرى کم خیز است و از داخل داراى گچکارى و نقوش هندسى و کتیبه نستعلیق است. 12 آئینه کوچک در فضاى زیر گنبد و آئینه کارىهایى در اطراف دیوارهاى بقعه به چشم مىخورد.
ایوان شمالى بقعه آجرکارى و آئینه کارى است و کاشىهاى شش ضلعى فیروزهاى، ازاره آن را پوشش دادهاند.
در گذشته بر روى مرقد ضریح چوبى زیبایى داشته که به جهت مرمّت به ادارة میراث فرهنگى تحویل شد و پس از مرمّت به موزة چهار فصل شهر اراک منتقل شد.
در تابلویى که در کنار ضریح بقعه در موزه نصب شده، نوشته است: «ضریح چوبى امامزاده سیّد منصور از نوادگان امام
موسى کاظم که واقع در روستاى مامونیه ساوه مىباشد. این ضریح قدیمى به شدّت تخریب شده بود که توسّط میراث فرهنگى به موزه منتقل و مرمّت گردید».
ضریح داراى مشبکهاى لوزى و برجسته کارى ستارهاى شکل و اشکال هندسى دیگر است. متن کنده کارى شده روى آن به شرح ذیل مىباشد: «هذا الصندوق و المرقد المقدّس حضرت السلطان ولى ابوالنصر سلطان سیّد المنصور بن امام موسى الکاظم ، عمل خاکسار خطار؟ بن محمود قنبر نجار ساوجى در دهم شهر رجب سنه 947 هـ . ق».
بجاى صندوق قبلى، ضریح بسیار عالى از جنس آب طلا و نقره بر روى مرقد نصب شده که بر روى درِ آن نوشته شده: «بسمه تعالى، ضریح مطهّر امامزاده منصور بن موسى الکاظم به همّت هیأت امناء بقعه مبارکه تحت نظارت اداره اوقاف و امور خیریّه شهرستان ساوه به تاریخ 1371 هجرى شمسى مطابق 1413 قمرى در اصفهان اتمام یافت، عمل حاج مصطفى روزگاریان».
مرقد امامزاده حدود یک متر از کف بقعه ارتفاع دارد و سنگ مرمرى در سال 1371 بر روى قبر نصب شده است.
در داخل حرم کتیبه نستعلیق وجود دارد که متن آن به شرح ذیل است: «اللَّه، محمّد، على، فاطمه، حسن و حسین فى سنه 1320 [یا 1330] السلطان بن السلطان شاهزاده سیّد منصور بن امام موسى الکاظم ».
درهاى چوبى و قدیمى بقعه و نیز سنگهایى با اسامى
14 معصوم در زمان بازدید ما در انبار بقعه وجود داشت که به اداره اوقاف منتقل شد. یک در نفیس جدید که داراى کتیبه نستعلیق با اشعار فارسى و آیات قرآن در بقعه نصب شده است، وجود دارد.
در حیاط شمالى بقعه، تعدادى حجره جهت اسکان زوّار قرار دارد. این بقعه در سالیان اخیر توسّط اداره اوقاف و خودیارى مردم مرمّت شده است.
نسب شریف: براساس شهرت محلّى و نیز کتیبه صندوق، امامزاده سلطان سیّد منصور، فرزندِ امام موسى کاظم معرفى شده است. اگر چه این ادّعا با هیچ یک از کتب معتبر انساب هم خوانى ندارد اما شیخ کمال الدّین فراهانى به استناد کتاب بحرالانساب که از اعتبار چندانى برخوردار نیست مىنویسد: «در آن کتاب براى امام موسى ، 32 فرزند ذکر شده که نام یکى از آن‌ها محسن است. محسن بن موسى را 11 فرزند بود که سوّمین فرزند آن منصور نام داشت. امامزاده زید در تهران برادر ایشان و امامزاده مطیب مدفون در منطقة اوین برادرزاده ایشان است» او سپس داستان بىاساس مبنى بر مهاجرت این امامزادگان به ساوه و درگیرى با حاکم آن‌جا و پس شهادت سیّد منصور ذکر مىکند که همه آن از تراوشات ذهن ایشان و بدون منبع و ماخذ معتبر است.
به اعتقاد ما، شخص مدفون در این بقعه یکى از سادات حسینى و از نسل حسن أفطس است که نسب شریفش با هشت واسطه به امام سجّاد منتهى مىشود که از قرار ذیل است: سیّد منصور بن اسحاق بن محمّد بن عبداللَّه بن ابى الحسن على الدینورى بن حسن بن حسین بن حسن أفطس بن على الاصغر بن امام على بن الحسین السجّاد . ظاهراً پدر او به جهت سکونت پسر عموهایش به نامهاى سیّد على بن احمد بن محمّد بن حسن بن حسین بن حسن افطس و محمّد بن حسین بن حسن افطس در تفرش و فراهان و هزاوه به منطقه ساوه مهاجرت نموده است. او در این شهر صاحب یک فرزند بنام سیّد منصور مىشود که از او فرزندى بنام شرفشاه به وجود مىآید. وفات وى به احتمال قوى در انتهاى قرن پنجم هجری اتّفاق افتاده است. سیّد منصور، نوادهاى دارد بنام سیّد هاشم بن روزبه بن شرفشاه بن منصور که در روستاى جوشقان ساوه مدفون است.
دو نمونه از اشعارى که در مدح امامزاده منصور سروده شده از قرار ذیل است:
در شهر مامـونیه این بقعه چه زیباست
از ســیّد منصــور آن اولاد زهراست
ذریهاى اینجــا ز حـــیدر یادگارست
کز بهر این خطه وجودش افتخار است
گـــرد ضــریح انور ایــن سیّد پاک
آیند از مـــرد و زن باهوش و ادراک
زوّار آن در ذکــر و تسبیح و مناجات
ونـدر قنوت عشــق با قاضى حاجات
هــرجا بقــاع و مدفن اولاد زهراست
روى دل هر مسلم و مومن به آن‌جاست
داده شــرف این خطه را این بقعه پاک
کز مدفنش گردیده عطرآگین دل خاک
آثـار آن در ســینه تاریـــخ پیداست
چون از زمان صفویّه مانده برجــاست
یا رب بحـق (نور) اهلبیت و قـــرآن
محـــروم ما را از عنایاتت مگــردان
«سراینده: خداداد نورائى اراکى»
«وادی طور»
مگر اینجاست یارب وادى طور که دارد آســتانش لمعـه نور
فضا از تیــرگى گشته مبـــرا سرآورده صباح از شام دیجور
نوید فتح و پیروزى از ایـن در نشیند بر دل محزون و رنجـور
برآید این ندا از هــاتف غیـب که هان اى در ولا جویاى منظور
بود این درگه فرزند زهرا عزیز مصطفى «شهزاده منصور»
سـیادت راست بر بالاى ایشان کـراماتش بسى از خلق مستور
ازآن‌که در نسب والاترین است بـه سلطان الأعزه گشته مشهور
به مامونیه این بقعه نگین است بصـر از دیدن آن است مسرور
قـداست اوج دارد در حریمش که دارد جلوهاى از بیت معمور
سلیمان است «منصوربن موسى» (کمال‌الدّین) بپاى حضرتش مور
«سراینده: کمال الدّین همایون فراهانى»
بقعة امامزاده منصور به شمارة 1224 و در تاریخ 10/09/1354 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.
- ۲۳۲۳
- ادامه مطلب
