مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در خیابان آیت اللَّه طالقانى  شهر ساوه و در کوچه شوال واقع شده و به «سیّد یحیى» مشهور است.

ساختمان بقعه که از بناهاى دورة قاجاریّه است، شامل یک بناى هشت ضلعى قدیمى است که بر روى پایه‏ هاى ضخیم آن، گنبد آجرى عرقچینى ساخته شده و در سالیان اخیر ایزوگام شده است. ایوان و ورودى بقعه در جانب جنوب است و چندین پنجره در جهات مختلف دارد. در داخل بقعه، گچبرى‏هایى به صورت دایره و بیضى تاج دار به چشم مى‏خورد. در اضلاع هشت‏گانه بقعه، فضاهاى نسبتاً عمیقى طرّاحى شده است.

مرقدِ امامزاده به اندازه یک متر از کف بقعه ارتفاع دارد و با گچ پوشش یافته است. دور مرقد، ضریح فلزى نصب است که تا کمر با ورقه فلزى پوشیده شده و در قسمت بالاى آن با طرح‏هاى پیچکى فلزى مشبک تزیین شده است. صحن وسیع بقعه به مساحت قریب به دو هزار مترمربّع است.

به اعتقاد اهالى، امامزاده یحیى برادر امامزاده على اصغر مدفون در شهر ساوه و از فرزندان امام محمّدباقر ‰ است. اما سندى که این دیدگاه را به اثبات رساند تاکنون به دست نیامده است. برخى از پژوهشگران معتقدند که سیّد یحیى از نوادگان حضرت امام سجّاد ‰ مى‏باشد که نسب شریفش با هفت واسطه به آن امام ‰ منتهى مى‏شود که از قرار ذیل است:

سیّد یحیى بن على بن حسن بن ابراهیم ابى‏القاسم بن حسن بن حسین بن حسن الافطس بن على الأصغر بن امام على بن الحسین السجّاد ‰ .

نخستین شخص از این خاندان که به ایران و سپس به قم مهاجرت نموده، ابوالفضل حسین بن حسن، برادر ابراهیم أبى‏القاسم [جدّ امامزاده یحیى‏] است که از حجاز به قم آمد. او برادر ابوالحسن على العالم الرئیس الشجاع الفصیح الدینورى است که به امر امام جواد ‰ به دینور جهت ارشاد اهالى آن‏جا مأمور شد و ظاهراً در همین مهاجرت بود که سیّد ابراهیم و سیّد ابوالفضل حسین به قم رحل اقامت افکندند. ابوالفضل حسین در قم یک پسر آورد به نام محمّد، درباره وى نوشته‏اند که او از فقهاى بنام اهل بیت Œ بود و از امام حسن عسکرى ‰ روایت نقل مى‏نموده است.

بدون شک، خاندان ابراهیم بن الحسن نیز از این دانش برادر استفاده برده و ناقل اخبار اهل بیت Œ در منطقه جبل، اراک و ساوه بوده‏اند. نخستین بار نام سیّد یحیى در کتاب الاساس لانساب الناس ذکر شده و براى او فرزندى قایل نشده است. متأسّفانه در منابع موجود نیز نام همسر و تعداد فرزندان او گزارشى به ثبت نرسیده و تاریخ وفات او نیز بر ما مجهول است. اما با وجود واسطه‏ها در نسب شریف او مى‏توان گمان زد که وى در ثلث اوّل قرن چهارم هجرى وفات یافته باشد.

بقعة امامزاده یحیى به شمارة 23790 و در تاریخ 25/8/1387 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.