مزارات ایران و جهان اسلام

این برج، در مشرق ابن بابویه، در میان باغى که از باغ بزرگ طغرلیه سابق بر جاى مانده، واقع است.

بنایى برجى مضرّس با 22 ترک به ارتفاع حدود 20 متر است. قطر دیوار برج از جداره داخل تا نوک تیغه‌ها، 60/3 متر است. برج داراى دو ورودى است که ورودى جنوب شرقى با توجّه به قاب سازى آن، اصلى به شمار می‌رود. فضاى داخلى، استوانه اى ساده به قطر 4/12 و محیط 93/39 متر است. بدنه ساده آجرى برج، به کمک ترک‌های استوار و ایجاد سایه روشن‌هایی، توجّه بیننده را به فراز آن جلب می‌سازد که قطار بندى زیبایى در آنجا اجرا شده است. تزئینات و شیوه قطاربندى، به یارى طاق نماهایى چون ترنبه هاى کنج سقف‌ها انجام شده است. قطار بندى مزبور، در سه ردیف چنان اجرا شده که نقش‌هایی ترکیبى در مایه گل گشنیزى به وجود آورده است.

روى این بخش، دروه اى، در سه نوار تزئینى به گونه شیارهاى گود و برجسته طرح اندازى شده که به جلوه قطاربندى برج افزوده است. این بخش از بنا ـ یعنى قطاربندى و دوره روى آن ـ با توجّه به مدارک تصویرى و یادداشت‌های به جاى مانده از سفرنامه نویسان و منابع تاریخى، با تزئینات اولیه برج تفاوت کلّى دارد و مربوط به مرمّت‌های انجام شده در زمان ناصرالدّین شاه است. ورودى اصلى بنا با توجّه به قاب سازى مستطیل و کشیده آن، در حال حاضر هیچ گونه تزئینى را عرضه نمی‌دارد. بر پیشانى در دیگر، کتیبه اى از سنگ جاسازى شده که از فحواى آن چنین بر می‌آید که این برج در سى و ششمین سال سلطنت ناصرالدین شاه، به همّت میرزا على اصغر خان اتابک و به معمارى حاجى ابوالحسن معمار باشى مورد تعمیر قرار گرفته است. در کنار ورودى اصلى، در ارتفاع چهار مترى ورودى، پلکان مارپیچى قرار دارد که در بطن دیوار جاسازى شده است. در حال حاضر، این برج فاقد پوشش است و هیچ نشانه اى از نحوه کاربندى زیر سقف در دست نیست; اما احتمالاً گنبدى مخروطى بر فراز بنا بوده است. با توجّه به اسناد و مدارک تاریخى، این بنا مدفن طغرل، پادشاه سلجوقى ـ متوفّاى 455 هـ . ق است. ^([1])

این بنا به شماره 147 به ثبت آثار تاریخى رسیده است.