مزارات ایران و جهان اسلام

در بیست و هفت کیلومترى شمال خاورى شهر سارى، روستاى بزمین آباد قرار گرفته است. در انتهاى روستا پس از عبور از باغات مرکّبات، قبرستان بزرگى قرار دارد. در وسطِ قبرستان، زیارتگاه امامزاده عبدالله واقع است که از احترام ویژه اى در نزد اهالى برخوردار مى باشد.

بناى آرامگاه به صورت برجى استوانه اى و گنبدى مخروطى به ارتفاع چهار متر است که شباهت زیادى به بناهاى ساخته شده در قرون هشت و نه دارد. ولى با توجّه به تکنیک ساخت بنا و ضعف کلى موجود در سازه بنا احتمالا احداث بنا در ادوار بعد یعنى پس از قرن ده و توسّط مردم عادى بوده است. بدنه برج پوشیده از اندودى خاکسترى از جنس ساروج بوده و در قسمت ورودى نمازخانه اى جدید احداث شده است.

در نوشته ى سر درب اصلى حرم، تعمیرات و الحاقات حرم را مربوط به سال 1358 هـ . ش ذکر نموده است. این تعمیرات شامل دو اتاق تو در تو به ابعاد 4×5 متر و 4×6 متر است که پس از عبور از این دو اتاق به مزار امامزاده راه مى یابند.

قبر امامزاده درست در وسط برج قرار گرفته و به اندازه شصت سانتى متر بالا آورده اند و روى آن را با پارچه سبز پوشانیده اند.

با توجّه به ساختار ضعیف بناى آرامگاه و زلزله هاى گذشته، ترکهاى زیادى در قسمتهاى مختلف بنا مشاهده مى گردد که در صورت عدم رسیدگى به موقع باعث تخریب بنا خواهد شد. همچنین رویش گیاهان خودرو روى گنبد باعث نفوذ رطوبت به داخل برج گشته که آثار آن به صورت لکه هاى تیره رنگ در سطح زیرین گنبد قابل رویت مى باشد. زمین زیارتگاه حدود یک هکتار است و آنچه بیشتر از همه جلب توجّه مى کنند، درختى به قطر چهار متر در وسط حیاط قرار دارد که بسیار بزرگ و شکوهمند است. در میان ریشه ها و تنه ى خشک آن شمع روشن مى کنند. در جانب جنوب بقعه غسّالخانه و سرویسهاى بهداشتى قرار دارد که نیاز به تعمیرات جدّى است.

برخى خفته در مزار را به جهت تشابه این مرقد با دیگر مزارات سادات مرعشى، از مرعشیان برشمرده اند که دلیل قطعى نمى توان بر آن اقامه نمود. از طرفى پیرانِ محل، خفته در مزار را امامزاده عبدالله و معروف به ابوهاشم مى دانند که منظور کنیه امامزاده است که بر نام او غلبه کرده است. اگر این شهرت محلى صحیح باشد شخصیّت مدفون در بقعه باید سیّد عبدالله ابوهاشم بن زید بن محمّد بن یحیى بن محمّد الأعلم بن عبیدالله بن محمّد بن عبدالرحمن الشجرى بن القاسم بن الحسن بن زید بن امام حسن(علیه السلام) باشد زیرا علاوه بر اینکه نام او عبدالله است کنیه ى او نیز ابوهاشم است.

امام فخر رازى پدر سیّد عبدالله یعنى زید را نقیب و سرپرست سادات سارى برشمرده و مى نویسد او دو فرزند به اسامى حسن و ابوهاشم عبدالله داشته است.^([1])

ابوطالب مروزى، دیگر عالم انساب، همین قول را پذیرفته و مى نویسد: «له أعقاب بها کثیرة فیهم رؤسا و نقباء و له أخ یسمى الحسین الرسول له ولدان اعقبا بربحة. یعنى براى زید نسل زیادى در سارى بودند که برخى از آنان از بزرگان و سرپرست سادات بودند. براى زید برادرى بنام حسین رسول است که دو فرزند داشت که داراى نسل بودند و در ربحه مى زیسته اند.^([2])

علامه کمونه زید را نقیب سارى ذکر نموده و براى او نیز دو فرزند به اسامى حسن و عبدالله ابوهاشم قایل شده است. او همچنین مى نویسد: سیّد عبدالله ابوهاشم، پس از پدر نقابت سادات سارى را به عهده داشته است.^([3])

از آنجاییکه روستاى بزمین آباد در مجاورت روستاى زید سفلى و علیا قرار دارد، ما را به این نکته رهنمون مى سزاد که در گذشته به خاطر سکونت زید بن محمّد بن یحیى بن محمّد اعلم حسنى در این روستا بنام او خوانده شده. و اینک به همان نام شهرت دارد^([4]). از اینرو مدفون بودن فرزند زید یعنى سیّد عبدالله ابوهاشم در مزار کنونى خالى از حقیقت نیست. اما متأسّفانه در منابع موجود از تاریخ وفات او هیچ ذکرى به میان نیامده است. نقابت او بر سادات و موروثى شدن این منصب معنوى در میان خاندان او، حکایت از موقعیّت اجتماعى و زهد و تقوى او دارد.