- جمعه ۲۸ شهریور ۹۳
بقعه این امامزاده در خارج از روستاى حاجى آباد،[1] در 22 کیلومترى شمال باختر تویسرکان، بر روى تپّهاى پُر ارتفاع و مشرف بر روستاى حاجى آباد، قلقل و اشتران قرار دارد و چشم انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى است.
بقعه به صورت مربّع مستطیل و به ابعاد 7×10 متر مىباشد و درِ آن از جانب مشرق باز مىشود. دو پنجره جهت نورگیرى در شمال و جنوب تعبیه شده و همچنین دو ایوان کوچک با دو ستون در دو جهت شمال و جنوب قرار دارد که به صورت بهار خواب، جهت استراحت زوّار طراحى شده است. در دو طرف مدخل اصلى بقعه، دو گلدسته زیبا با مأذنهاى بزرگ به ارتفاع تقریبى شش متر احداث شده که با رنگ سبز نقّاشى شده است. در دو طرف این گلدسته، دو جاى خالى به عنوان شمعخانه تعبیه گردیده و جاى افروختن شمع جهت اداى نذر و حاجت خواهى است.
اتاق مرقد به ابعاد 6×6 متر مىباشد و در وسط آن، ضریح آلومینیومى
مشبّک و بدون شیشه از مرقد محافظت مىکند. در میان ضریح، سنگ قبرى
قرار دارد که بر روى آن نَسب امامزاده که او را از نوادگان امام حسن
مجتبى علیهالسلامدانسته، نوشته شده است. دو اتاق کوچک به ابعاد 5/3×5/3 در
غرب بقعه قرار دارد که از داخل حرم به آن راه مىیابد و از جانب شمال و
جنوب نیز درى به آن باز مىشود.
بر فراز بقعه، گنبدى شلجمى به قطر سه و ارتفاع بیش از چهار متر است
که در ساقه یک مترى آن سه پنجره جهت نورگیرى تعبیه گردیده است. نماى
گنبد از داخل و خارج با سنگ سبز نقّاشى شده است. راه بقعه که بسیار بد
بود، به همّت ریاست اوقاف تویسرکان، جناب آقاى مهدى روشنى، هموار
گردید و همین امر باعث شد که، علاقهمندان به خاندان اهل بیت علیهمالسلام به
سهولت به زیارت این امامزاده موفّق شوند. از طرفى، با کمترین هزینه از
سوى میراث فرهنگى و گردشگرى این مکان به جهت ویژگىهاى منحصر به
فردى که دارد مىتواند به عنوان قطب گردشگرى، شهرستان تویسرکان
تبدیل گردد.
در میان اولاد امام سجّاد علیهالسلام طاهر نامى که به همدان مهاجرت کرده
باشد، به چشم نمىخورد، جز اینکه علاّمه نسّابه امام فخر رازى مىگوید:
ابوالقاسم طاهر بن على أبى الحسن بن أبی جعفر محمّد بن حسن البصرى بن
قاسم بن محمّد البطحانى بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن علیهالسلام به همراه
برادرانش محمّد، حسین و محسن در همدان مىزیستهاند.[2]
ابوطالب مروزى، دیگر عالم بزرگ انساب، پس از تایید سکونت طاهر در
همدان، او را ملقّب به اقطع دانسته و مىگوید که، او فرزندى به نام ابوطاهر
على داشته که در همدان مىزیسته است.[3] همین قول را عمیدى نسّابه نیز
ذکر نموده است[4] و ابن عنبه اضافه مىکند: «در نسل طاهر اقطع ریاست و
نقابت در قدیم الدهر در همدان بوده و نسلش از ابوطاهر على بوده است.»[5]
از آن جایى که تویسرکان، رود آور خوانده مىشد و نسل أبوجعفر محمّد
بن حسن البصرى از قدیم الایّام در این ناحیت سکونت داشتهاند و این
مطلب را علاّمه نسّابه ابن طباطبا تصریح نموده است؛[6] لذا بدون شک،
خفته در این مزار متبرّک همین سیّد جلیل القدر ابو قاسم طاهر بن على ابى
الحسن بن ابى جعفر محمّد بن حسن البصرى است که با نُه واسطه، نسب به
امام حسن مجتبى علیهالسلام مىرساند. وى از سادات جلیل القدر حسنى مىباشد
که به خاطر تشابه نام پدر او به على، به اشتباه فرزند امام سجّاد علیهالسلامخوانده
شده؛ کما اینکه اکثر مزارات استان همدان به چنین انتسابى شهرت دارند.
متأسّفانه، از تاریخ تولّد و وفات این سیّد جلیل القدر در منابع موجود
ذکرى به میان نیامده است، امّا همین قدر مىتوان احتمال داد که، وى در ربع
آخر قرن پنجم وفات یافته است. اکثر آرامگاههاى تویسرکان، اسدآباد و
نهاوند متعلّق به پسر عموهاى وى مىباشد که به نوادگان امام سجّاد علیهالسلام و
فرزندان امام موسى کاظم علیهالسلام مشهور و معروف مىباشند، و یقینا اشتباه است.
فرزند و نوادگان امامزاده طاهر
چنان که اشاره شد، امامزاده طاهر فرزندى به نام ابوطاهر على داشت که
از او ابومحمّد حسن به وجود آمد. علماى انساب، سکونت او را در شهر
همدان نوشتهاند.[7] از جمله فرزندزادگان او، سیّد جلیل القدر، نسّابه
گرانقدر ابوالعز عبدالعظیم بن ابىمحمّد حسن بن ابىطاهر على بن
ابىالقاسم طاهر، که نسّابه همدان و صاحب تألیفى در کتاب نسب به عنوان
مشجّر بوده است،[8] و ابوالحرب مهدى بن ابىمحمّد حسن بن ابىطاهر
على مىباشد که سیّدى بسیار جلیل القدر و نقیب النقباى همدان بود و از او
نسل زیادى به وجود آمده است.[9] این دو باهم برادر بوده و سه برادر دیگر
به اسامى سیّد اجل کمال الشرف ابو زید رضا، ناصر ابوالهیجا و حیدر
ابوالبرکات[10] داشتند که به ترتیب، اولّى در شاهرضاى اصفهان معروف به
امامزاده شاه رضا است، دوّمى در همدان و سوّمى در شهر اصفهان و داراى
گنبد و بارگاه مىباشد.
[1]- این روستا در ارتفاع 1715 مترى از سطح دریا واقع شده و درّهاى سرد و خشک است. رودخانه خرم رود از شمال آبادى مىگذرد و کوه خان گرمز در 4 کیلومترى جنوب باختر، کوه چالاب در 5 کیلومترى جنوب خاور و کوه جلید در 2 کیلومترى شمال و شمال خاورى آبادى است. همچنین تپّه قادر على در 2 کیلومترى شمال آبادى قرار دارد. درّه کنار وباه در 1 کیلومترى جنوب باختر، درّه طرخچى در جنوب، درّه شهر در یک کیلومترى جنوب خاورى و درّه پى جنار در شمال خاورى آبادى است. جمعیّت روستا را 160 خانوار دانستهاند. کار و پیشه اهالى؛ کشاورزى، باغدارى، دامدارى، کارگرى و قالى بافى است و فرآوردههاى آن؛ گندم، جو، یونجه، تره بار، لوبیا، نخود، انگور، گردو، سیب زمینى، هلو، زرد آلو و چوب بید، صنوبر و تبریزى است. رج فرهنگ جغرافیایى همدان 47: 139.
[2]- الشجرة المبارکة: 60.
[3]- الفخرى فى انساب الطالبیّین: 105.
[4]- المشجّر الکشّاف لتحقیق اصول السادة الاشراف 2: 93.
[5]- الفصول الفخریّه: 105.
[6]- منتقلة الطالبیّه: 150 - 151.
[7]- الفخرى فى انساب الطالبیّین: 137، الفصول الفخریّه: 105.
[8]- لباب الانساب و نهایة الالقاب و الاعقاب 2: 633، الشجرة المبارکة فى انساب الطالبیّه: 61، الفخرى فى انساب الطالبیّین: 137.
[9]- موارد الاتحاف 2: 205، لباب الانساب و نهایة الالقاب و الاعقاب 2: 56، الشجرة المبارکة فى انساب الطالبیّه: 61، الفخرى فى انساب الطالبیّین: 137.
[10]- المشجّر الکشّاف لتحقیق اصول السادة الاشراف 2: 94، عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب: 99.
- ۱۸۵۸
- ادامه مطلب
