- چهارشنبه ۷ خرداد ۹۳
بقعة با شکوه این امامزاده در خیابان علوى جنب خانة تاریخى طباطبایى هاى شهر کاشان واقع شده است و مشهور به «امامزاده سلطان میراحمد و احمد بن موسی المبرقع»، می‌باشد.
بنایى مفصّل و داراى صحن، ایوان، بارگاه، رواقهاى وسیع و گنبد مخروطى شکل دوازده ترک، به همراه کاشى معرّق دورة صفوى مىباشد. از کتیبة کاشى دور گنبد، این کلمات باقى مانده و خوانده مىشود: «... مشرف شدند این گنبد عالى صدر مکرم و معظّم امیر نظام بن حسین بن... کاشى... فى 941».
کاشىکارىهاى جلوى ایوان بزرگ و دو گلدستة طرفین آن در دورة قاجاریّه تجدید بنا شده است.
قبر برجستة امامزاده که درون ضریح چوبى مشبّکى ساخته شده، از قدیم الایّام با کاشىهاى گرانبهاى عهد مغول پوشش و تزیین یافته بود ولى در اوایل قرن حاضر، شبانه ربوده شد. روى ازارههاى داخل رواقها، مقدارى از کاشىهاى خشتى معمولى زمان صفوى باقى مانده است.
در مدخل صحن وسیع جلوی ایوان شمالى، آب انبار بزرگ قدیمى قرار دارد که گنبد آجرى آن در خارج صحن واقع شده است. از اشیاى نفیس و قدیمى موجود در بقعه، پنج جفت درب منبّت کارى شدة تاریخدار است که از آن نگهدارى مىشود و به شرح ذیل مىباشد:
1. درِ ایوان بزرگ به بقعه که روى آن چنین کنده کارى شده است: «انما یعمر مساجد اللَّه
حامى دین مبین احمد که هست نــام او سـر دفتر اهـل صــفا
کــرد نـذر روضة سلطان دین ایـــن در دار البقاى دلگشــا
آنکـــه از درگــاه عــام او حاجت ارباب حاجت شد روا»
2. روى یک لنگة در دیگر نوشته است:
«قال النبى صلى اللَّه علیه و آله أنا مدینة العلم و على بابها، الخواجه مظفر الدّین مسعود بن الخواجه قوام الدّین محمّد فى سنه احدى و اربعین و تسعمائة... وقف این آستانه متبرّکه کرد یار احمد بن خواجه احمد اردستانى».
3. بر لنگة چپ در ورودى به رواق نوشته است:
«الکامل بها الدولة والدّین.. رستم بیک خلد اللَّه ملکه فى سنة 933».
4. روى درى که مقابل ضریح قرار دارد، نوشته شده است:
«مرا مفتّح ابواب باب فتح نمود درى ز عالم احسان به روى ما بگشود
الخواجه امیر مطهّر بن الخواجه معین الدّین شرف فى سنة 915».
5. بر کتیبة چهار طرف و لنگة در کوچک ضریح، این قصیده به تاریخ 1146هـ . ق به خطّ نستعلیق زیبایى کنده کارى شده است:
«اى بـارگاه محتــرمت قبـلة حـــرم وى مستجاب بر در تو هــر دعــا بود
ناکرده زایرت به ادب عــرض حاجتى در دل همان نهفته که حاجــت روا بود
از فیض خدمت تو خضر یافت زندگى وین اختــر آل زنـده به آب بقــا بود
مهـر سپهر موسى کاظــم کــه آفتاب با آفتــاب راى منیــرش ســـها بود
ســلطان امیر احمد محمود محتشــم شـــاهنشهى کـه رهبر شاه و گدا بود
اى بر در تـو خامة قدرت نوشته است کــاین در تمــنى و بـاب الرضا بود
اى از در تو هر که در آید به اعتقــاد بى اشـــتباه در حـــرم کــبریا بود
اجرام چرخ غاشیه کش در رکاب تـو و اعیــان عرش بر در تو جبهه سا بود
کز تربیت به حسن وى از لطف بى قیاس در ظـــل بال جغــد پناه همــا بود
لطـف تو اختصاص ندارد به این و آن بیگـــانه مستفیــض چنـان آشنا بود
مقصـود آفرینش کون و مکــان تویى عالـــم طفیـل ذات شریفت به پا بود
آن پاک اعتقـــاد که در کارهاى خیر هر چند جد جهــد کــند بى ریا بود
آراسـت دو مـرقد سالارى این ضریح او سـرورى که بر همه کس مقتدا بود
محکــوم حکـــم داور فـرمانبر نبى فــــرزانهاى که متقى و پارســا بود
فـــرخنده ذات نخبة سادات در صفا هاشـــم که شاخ نخلة سیّد رضا بود
دست و دل تو غیرت دریا و رشگ ابر وقــت عطا به سـائل و گاه سخا بود
شاها! کمینه چاکـــر تو خـادم درت شـایق که مــادح تو و کارش ثنا بود
دارد شـفاعت از تو طمع روز واپسین در عــــرصهاى که معرکة ماجرا بود
آمد چو این ضریح به پایان و شد تمام شـــایق که خـادم در دولت سرا بود
بگــرفت خامه و پى تاریخ آن نوشت چـــوبى حصار معدن علم خدا بود».
این بنا تحت شمارة 352 ، در زمرة آثار تاریخى و ملّى به ثبت رسیده است.
در سال 1382 هـ . ش میراث فرهنگى و گردشگرى، تمام ازارههاى حرم مطهّر و رواقها را با کاشىهاى آبى به صورت لانه زنبورى مرمّت نمود. ضریح چوبى منبّتدار نفیس را بر داشت و به جاى آن، ضریح عالى از آب طلا و نقره نصب کرد که در بالاى در آن، کتیبة ذیل قلمزنى شده است:
«ساخت تعویض ضریح مقدّس حضرت احمد بن موسى المبرقع بن جواد الأئمه در عهد جمهورى اسلامى ایران به رهبرى حضرت آیت اللَّه خامنهاى در سال 1421 هـ . ق به دست هیأت امنا زیارت به اتمام رسید».
دور تا دور بالاى ضریح، اشعارى در مدح امامزاده بر روى صفحة مینا کارى شده، قلمزنى گشته که به شرح ذیل است:
«اى مــرجع خلایــق و اى ملجأ امام اى مظهــر ولایــت و اى سرور همام
اى بـارگــاه عــزّت عرش آسـتان تو برتر ز نه فلک شــده در رتبت و مقام
هـى ز دودمان مبـرقع تـو اى جــناب اى احمــد بن مــوسى زبده کــرام
سلـطان امیر احمد اى آن که از اشرف مىزینبد افتخــار نمایى به باب و مام
از فیض روح قدس تو بهــره مىبرند خرد و کلان و بنده و مولا و خاص و عام
شـــد خـاک آستان تو، توتیاى چشم بردیده مىکشـند چنین خاک را عـظام
اى دل اگــر به دیـدة تحقیق بنگـرى بینى صفاى خلد دریــن جـایگاه مدام
گویى که عرضهاى است ز جنات کاندرو خــرم شـود روان و معطر شود مشام
شـد این ضریح ساخته در مرقد شریف از سعى هیأت امـــناء در خـور مقام
تاریخ این ضریح چو مىخواست عاطفى پولاد شــد ضــریح نو از بهر اختتام»
تمام زیر گنبد و دیوارهاى آن در سال 1378 هـ . ق به طرز بسیار با شکوهى آیینه کارى شده است.
در سال 1373 هـ . ش از سوى حرم مطهّر حضرت معصومه ، در زیبایى به آستانة احمد بن موسى اهدا گردید که در ابتداى ورودى بقعه نصب شده است. در ایوان ورودى بقعه، سه ردیف پنجرة فولادى نصب مىباشد که در روزهاى ازدحام، از همان جا متوسّل مىشوند. قبر حضرت آیت اللَّه سیّد خلیل حسینى کلهرى کاشانى، فرزند آقا میر سیّد محمّد در صحن امامزاده است.
با وجود آنکه کتیبههاى قدیمى حکایت از موسوى بودن خفته در مزار دارد و حتّى حسن نراقى نیز در نوشتههاى خود این امامزاده را به عنوان «بقعة سلطان میر احمد بن موسى بن جعفر(ع)» مورد بررسى باستانشناسى قرار داده است، معلوم نیست به چه دلیل و با کدام مدرک، نسب امامزاده از سوى هیأت أمنا به احمد بن موسى المبرقع برگردانده شده است؟! این در حالى است که طبق اسناد موجود، احمد بن موسى المبرقع در شیراز وفات نموده و اینک آرامگاه او در آن جا به شاهچراغ مشهور است. از طرفى، احمد بن موسى بن جعفر(ع) نیز در اسفراین صاحب گنبد و بارگاه مىباشد و به طور قطع، در این بقعه (کاشان) مدفون نمىباشد و یکى از نوادگان امام هفتم(ع) با حذف چند واسطه با وى خلط شده است.
- ۲۵۸۸
- ادامه مطلب
