مزارات ایران و جهان اسلام

در دو کیلومترى شمال خاورى سارى، پس از میدان امام (رحمه الله)، جاده کمربندى، بعد از پل عابرِ، سمت چپ، جاده ى خاکى است که به روستاى زرگرباغ منتهى مى شود. بعد از عبور از میان باغات مرکّبات به بقعه ى باشکوهى مى رسیم که به سیّد جلال الدّین مشهور است.^([1]) آرامگاه امامزاده شامل بقعه و مسجد متّصل به آن است که از جمله بناهاى برج گونه با طرحى دایره شکل است. ارتفاع مدور برج پنج متر و ارتفاع هرم آن شش متر است. در ارتفاع دو سوّم از پایه، قابسازى هاى مستطیلى ـ جاى کتیبه و کاشى ـ و بر فراز آن، دو حاشیه زنجیره مانند آجرى، گرداگرد بدنه برج را فراگرفته که یکنواختى سطح صاف بنا را به گونه اى مطلوب در هم شکسته است. در زیر محل شروع گنبد، یک ردیف قرنیس سینه کفترى و یک حاشیه از نیم دایره ها ایجاد شده و سپس گنبد هرمى شکل آجرى خوش ترکیب بنا بر پا شده است.^([2]) پوشش زیرین بقعه، عرقچینى و دور ساق گنبد نیز آیة الکرسى نوشته اند. بنا از داخل به صورت هشت ضلعى است و در میان آن صندوق ساده اى قرار داشته که بجاى آن ضریحى آهنى به طول دو متر و عرض 20/1 سانتى متر و ارتفاع دو متر نصب نموده اند.

درب ورودى یا مدخل اصلى بقعه از جانب شمال غرب است که شامل ایوان و مسجدى کوچک به ابعاد 5×5 متر است که ظاهراً مربوط به دوره قاجاریّه مى باشد. بام مسجد حلب سر است و مقدارى آئینه کارى ساده در آن دیده مى شود. بر روى سنگ مرمر بزرگى که در گوشه ى مسجد نهاده اند نوشته شده:

«این بقعه امامزاده آقا سیّد جلال الدّین باعث بناء حاجى ولى ولد مرحوم اسماعیل فرح آباد خیلى بنّا مشهدى صالح ولد حاجى ابوالحسن نوایى کاتب حسین بن مرحوم ابراهیم ساروى 1319 هـ . ق»

مسجدى بزرگ بنام حضرت ابوالفضل(علیهم السلام) در مجاورت بقعه ساخته شده و گورستان عمومى روستاى فرح آباد خیل و زرگرباغ در صحن این بقعه است. سقاخانه اى کوچک با دو مناره یک مترى بنام حضرت ابوالفضل(علیه السلام) در مقابل مسجد ساخته اند که با رنگ سبز نقاشى نموده اند. زمین زیارتگاه حدود پانزده هزار مترمربع است.

نوع ترکیب آرامگاه و نحوه بکاربرى تزیینات در آن معلوم مى سازد که بقعه متعلّق به دوره صفویّه است که در دوره هاى پس از آن، الحاقات و تعمیراتى در آن صورت گرفته است. با وجود محصور بودن بقعه در میان باغات مرکّبات، و مشجّر بودن صحن امامزاده و با اندک رسیدگى و مساعدت میراث فرهنگى و اداره اوقاف، مى توان مکانِ زیارتى و سیاحتى خوبى براى مسافران به وجود آورد.

مهجورى از این امامزاده بنام «امامزاده سیّد جلال» یاد کرده مى نویسد: در بیرون شهر سارى در دو کیلومترى در محلى بنام زرگرى باغ قرار دارد.^([3])اعتقاد اهالى بر آن است که او سیّد جلال الدّین و از نوادگانِ حضرت امام سجّاد(علیه السلام) مى باشد. برخى از زایران از او به عنوان نواده میرقوام الدّین معروف به میربزرگ یاد مى کنند که در این صورت وى از سادات مرعشى است و احتمال قوى داده مى شود که وى سیّد جلال الدّین بن جمال الدّین بن عادل شاده بن زید بن ابى محمّد دارا بن عبدالله بن محمّد بن ابى الحسن سراهنگ بن ابى محمّد دارا بن مرتضى بن ابى القاسم احمد بن عبدالله بن عبدالملک بن محمّد بن قاسم بن ابى طالب سراهنگ بن ابى الهیجا حسین بن ابى طالب عزیز بن زید ابى طالب الملکى بن حسن بن على المرعش بن عبدالله بن محمّد بن حسن الدکة بن حسین الأصغر بن الأمام سجّاد(علیه السلام) باشد.

او جدّ سادات مرعشى قزوین است که سیّد احمد کیا گیلانى به نسب او در کتابش اشاره نموده است.^([4]) براساس شجره نامه، او پسر عموى سادات مرعشى مازندران است که فارغ از دستگاه حکومتى مرعشیان بود و به زهد و تقوى شهرت داشته است. به احتمال قوى وفات او در نیمه نخست قرن دههم هجرى اتفاق افتاده است.