مزارات ایران و جهان اسلام

عمارت بقعه، با نماى کاشی‌کارى طرح صفوى و قاجارى است و در سمت جنوب واقع است و جبهة آن رو به شمال است و از سمت راست به چپ جبهة عمارت، یک گلدسته که پایه‏هاى آن از سنگ تراش است مشاهده مى‏شود.

بناى اصلى بقعه را باید اتاقى چهار ضلعى دانست که قسمت بالاى آن به هشت ضلعى تبدیل گردیده و گنبد مدور بزرگى بر آن زده‏اند که بر شکوه و عظمت بقعه افزوده است. برگرداگرد بقعه، سه ایوان و در وسط اتاق، صورت قبرى در داخل ضریح قرار دارد. سابقاً ضریح مرقد آهنى بوده اما امروزه ضریح ساخت هنرمندان اصفهانى بر آن نهاده شده است.

جز مقدارى گچکارى سادة لچکى، هیچ گونه زینت و تاریخى در درون بقعه وجود ندارد. گنبد شلجمى بنا با کاشی‌کارى عهد صفوى پوشش یافته است که بسیار موزون، زیبا و دیدنى است. ایوان ورودى بقعه، با طاق نسبتاً بلند رومى داراى کتیبه‏اى بر سنگ در چهار سطر است که سراسر قسمت فوقانى در ورودى را پوشانیده است و متن آن، شعرى است که در آن نام تجدید کنندة بنا«عبدالحسین» و تاریخ 1115 هـ . ق ثبت گردیده است. در اطراف بقعه، حیاط، غرفه‏ها و ایوان‏هایى وجود دارد که قسمت هایى از آن‌ها داراى تزیینات کاشی‌کارى است.

مرحوم سیّدمحمّد على امام شوشترى مؤلف کتاب تاریخ جغرافیایى خوزستان این بنا را از ابنیة دوران صفوى مى‏شمارد و از تعمیرات مفصلى که در بیست سال پیش از زمان تألیف کتاب خود، در این بنا صورت گرفته است خبر مى‏دهد.

نویسندة یادداشت‏هاى «بقاع و مزارات شوشتر» گنبد این امامزاده را بزرگترین گنبد شهر شوشتر دانسته است.

این بقعة باشکوه به شمارة 7151 در تاریخ 12/11/1381 به ثبت آثار ملّی و تاریخى رسیده است.

نسب شریف‏: علّامه حرزالدّین پس از معرفى اجمالى معمارى بقعه مى‏نویسد:

«پس از ورود عالم نسّابه شیخ ملا میرزا محمّد شیروانى به شوشتر، از وى دربارة نسب مدفون در بقعه سؤالى کردند وى در پاسخ گفت: او از سادات موسوى و از نسل امام موسى کاظم است».

اما مرحوم حرز الدّین اضافه مى‏کند که این نسب در نزدم ثابت نشده زیرا کثیرى از مزارات شوشتر به فرزندان امام موسى کاظم و صحابة رسول خدا و ائمه منسوب است که نمى‏توان ثابت نمود.

دربارة شهرت این بقعه، به سیّد محمّد بازار نیز در منابع ذکرى به میان نیامده است. و معلوم نیست چرا آخر نام امامزاده کلمه «بازار» است. آیا این نام لقب او بوده یا این‌که در بازار سابق شوشتر مدفون بوده است و به این نام ملقب گشته؟ به هر حال انتساب وى به نوادة امام موسى کاظم مورد تردید است و از جمله سادات وارد به شهر شوشتر أبو جعفر محمّد ابن على بن أحمد الزاهد ابن جعفر بن محمّد العقیقى ابن جعفر بن عبدالله بن الحسین الاصغر ابن الامام زین العابدین است که با سه تن از برادران خود به اسامى ابو زید جعفر، عبدالله، و حسن وارد شهر شوشتر شده و در آن‌جا سکونت نموده و وفات یافته‏اند.

بنابراین سیّد محمّد بازار باید برادر امامزاده عبدالله شهید معروف شوشتر باشد که مؤلف کتاب الدرة الذهبیة فى اکمال منتقله الطالبیه به آن اشاره داشته است و مى‏نویسد: وى پسر عموى جدى سادات شوشتر است.