امامزاده احمد فداله ـ دزفول { داسمورت}

بقعه این امامزاده در 125 کیلومترى شمال شرق دزفول، در یک کیلومترى جنوب شرقى روستاى داسمورت، از دهستان احمد فداله، بخش سردشت دزفول قرار دارد.

بنایى بسیار قدیمى که به جا مانده از دوره صفویّه است و شالوده آن از سنگ لاشه و ملاط گچ مى باشد. این بقعه داراى گنبد، ایوان، حرم و صحن بزرگى است. بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد تقریبى 12×14 متر مى باشد که هسته مرکزى آن را اتاق مرقد تشکیل مى دهد و بالاى آن گنبد عرق چینى بلند به قطر 4 و ارتفاع بیش از 4 متر روى ساقه هشت ضلعى احداث شده است. این گنبد از داخل روى چهار فیلپوش که در چهار زاویه اتاق مرقد ایجاد شده، استوار گردیده است و تمام سازه آن از سنگ لاشه و ملاط گچ مى باشد. از عجایب این گنبد آن است که در لایه خارجى آن درخت انجیرى رشد کرده و میوه هم مى دهد، و مشهور مى باشد که هر بیمار لاعلاجى و یا صعب العلاجى از آن بخورد، شفا مى یابد.

پیرامون بقعه، قبرستان بزرگ و تاریخى قرار دارد و بیش از 5000 متر مربّع مى باشد و چشم انداز بقعه از صحن آن، منظره دلپذیرى دارد. تمام سادات حسینى فداله اى که در اکثر شهرهاى ایران سکونت دارند، جدّ خود را همین امامزاده مى دانند. طومارى در دست آنان است که امامزاده را احمد بن فضالة بن عمران و مشهور به احمد فداله یاد مى کنند و او را از نوادگان امام على بن حسین(علیه السلام)مى دانند. بر این اساس، برخی نسب او را به زید شهید و برخی دیگر به حسین اصغر نسب می رسانند. بر اساس قول دوم نسب شریف امامزاده سیّد احمد با بیست واسطه به امام زین العابدین(علیه السلام) منتهى مى شود که از قرار زیر است:

سیّد احمد بن ابى الفضائل باقر بن عمران بن حضر بن مالک بن سلطان بن سلیط بن سبیع بن مفرج بن على ذویب بن حمزة بن ابى عمارة المهنّا بن ابى هاشم داوود بن قاسم بن عبیدالله بن طاهر النسّابه بن یحیى النسّابه بن حسن بن جعفر الحجّه بن عبیدالله الاعرج بن حسین الاصغر بن امام على بن حسین السجّاد(علیه السلام). وى سیّدى جلیل القدر، عظیم الشأن و از بزرگان سادات حجاز به شمار مى آمد که به اتّفاق چند تن از بنى اعمام خود عازم بصره شد و سپس به خوزستان مهاجرت نمود و شهر دزفول را جهت سکنى برگزید و پسر عموى او عضدالدوله ابو مسلم عقیل، سرپرستى سادات شوشتر را به عهده گرفت.

به جهت کنیه پدر امامزاده احمد، که ابوالفضائل بود، وى به سیّد احمد بن فضایل (با حذف کلمه ابى) شهرت پیدا کرد; چنان که در سند وقف نامه وى نیز به احمد بن فضایل بن عمران حسینى ذکر شده است.

مهاجرت این خاندان به بصره و حلّه به خاطر نزاع پسر عموهاى آنان در مدینه و مکّه به جهت جانشینى فرزندان مهنّا بن حسین شهاب الدّین الحسینى بر عمارت و حکم رانى این دو شهر است که دامنه این مخاصمه به دیگر پسر عموهاى آنان رسید و سپس باعث شد که تعدادى از آنان به شیراز و بصره و حلّه مهاجرت نمایند و پس از آن، به شوشتر و دزفول نقل مکان کنند.

متأسّفانه، در منابع موجود از شرح حال سیّد احمد و پدران او تا مفرج بن على بن حمزة بن ابى عمارة المهنّا ذکرى به میان نیامده است; امّا زهد، تقوا و سرورى این خاندان در بصره، شوشتر، مدینه، مکّه و به طور کل، در تمام مناطق حجاز به احدى پوشیده نیست و آنان نقابت بر سادات و امارت بر حجاز و شهرهاى مدینه، مکّه، ینبع و... را بر عهده داشته اند و مورد احترام همگان بوده اند.

از آن جایى که نسب وى با بیست واسطه به امام سجّاد(علیه السلام) منتهى مى شود، مى توان احتمال داد که وى در حدود سال 754 هـ . ق وفات یافته و در این منطقه دفن شده است.

علاّمه نسّابه عمیدى ـ از علماى قرن دهم هجرى ـ پس از ذکر نام و نسب شریف وى، براى او دو فرزند به اسامى سیّد عبدالصمد و سیّد زین العابدین نام مى برد که هر کدام از آنان نیز فرزندانى داشته اند که ظاهراً آنان در دزفول و نواحى آن مى زیسته اند.

منابع: گاه نامه چراغ هدایت: 10 ـ 11، 23، المشجّرالکشّاف لتحقیق اصول سادة الاشراف 1: 720 ـ 723، التذکره فى انساب المطهرة: 216، تحفة الأزهار و زلال الأنهار 2: 206، عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب: 371 ـ 373، موارد الاتحاف فى نقباءالاشراف 1: 135، مجمع الاداب 1: 445، الاصیلى فى انساب الطالبییّن: 60، الشجرة المبارکه فى انساب الطالبیّه: 164.