مزارات ایران و جهان اسلام

شخصیت مدفون در این آرامگاه، عمرو بن معدیکرب یکى از جنگجویان عرب است که در واقعه جنگ نهاوند به دست بهرام، سردار ایرانى کشته شد و در این مکان دفن گردید. عمرو در هنگام مرگ 125 سال داشت زیرا سن او را در جنگ یرموک که در سال 16 هجرى اتفاق افتاد 120 سال نوشته اند. عمرو، از قبیله زبید و لقبش «اباثور» بود، فضیلت او تنها جنگچویى بوده و هنگامى که حضرت محمّد (ص) از جنگ تبوک بر مى گشت عمرو به حضور آن حضرت رسید و اسلام آورد، ولى چندى بعد راه ارتداد در پیش گرفت و علت آن را چنین نوشته اند; روزى عمرو، قاتل پدر خود را به حضور رسول خدا (ص) برد و از وى اجازه کشتن او را خواست، حضرت فرمود: خونى که در جاهلیت ریخته شده در اسلام هدر است. عمرو هم با قبیله خود از اسلام روى گرداند. در جنگى که امیرالمومنین على(علیه السلام) با کفار انجام داد، عمرو از رویارویى با آن حضرت گریخت. در این جنگ بود که زنش «رکانه» و دخترش «سلامه» اسیر شدند.

از جانب پیامبر (ص)، خالد بن سعید بر قبیله او حاکم شد و عمرو پس از مدتها در بدرى از روى ناچارى مسلمان شد. گویند شخصى بسیار دروغگو و خالى بند بود. روزى در مجلسى گفت، من در جنگى، با یک ضربه شمشیر خالد بن صعقب را کشته ام. خالد هم در آن مجلس حاضر بود و سخنان او را مى شنید. در حالیکه عمرو او را نمى شناخت. وقتى خالد خود را معرفى کرد و به او گفت چرا این همه دروغ مى گویى در جواب گفت: منظورم این است که دیگران از من بترسند.

پس از جنگ قادسیه هنگامى که غنایم را تقسیم مى کردند عمرو خواست که به او سهم بیشترى بدهند ولى سعد بن ابى وقاص از این کار خوددارى کرد و جریان را به اطلاع خلیفه رسانید، او هم دستور داد که بقیه غنایم را بین قارئین قرآن تقسیم نمایند. سعد از عمرو پرسید: آیا قرآن خواندن مى دانى، عمرو گفت: نه فرصتى براى یاد گرفتن نداشتم.

سمعانى در کتاب الانساب محل قبر عمرو را در جندى شاپور نوشته است. لکن مولف معجم ما استعجم آرامگاه او را در قریه (روذت) از قراء نهاوند مى داند.^([1])