مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در 20 کیلومترى جادّه کرج ـ چالوس، در جادّه خوزنکلا و پس از روستاى ابهرک و جوراب و در میان روستاى سیجان واقع شده و به امامزاده محمّد سیجان مشهور است.

برخى قدمت بنا را که در حال بازسازى است مربوط به دوره صفوى مى‏دانند. کارشناسان میراث فرهنگى هم عقیده دارند: «بناى آرامگاه حداکثر به دوره قاجار مى‏رسد ولى سنگ قبرهاى نصب شده بر دیوار قدمتى بیش از این دارند و چنین به نظر مى‏رسد که احتمالاً بنا در دوره‏هایى مرمّت و بازسازى شده است».

در گذشته‏اى نه چندان دور، ایوانى که دیوارهاى کاهگلى داشته، دورتادور گنبدخانه واقع بوده که از بین رفته است. همچنین، گنبدخانه به صورت دو طبقه و فاصله دیوارهاى آن از بقعه در حدود 50/1 سانتى‏متر بوده است.

محوّطه امامزاده که به فاصله کمى از مرکز روستا و در نزدیکى مسجد، حسینیه و مرکز بهداشت قرار دارد، به مساحت تقریبى 1200 متر مربّع از چهار طرف محصور و داراى دو در ورودى است. درِ اوّل، در گوشه شمال غربى محوّطه به ابعاد 2×50/2 متر و درِ دوّم در شمال شرقى آن، به ابعاد 90/1×60/1 متر قرار دارند.

هر دو در فلزى‏اند و اوّلى به رنگ سبز و دوّمى به رنگ آبى روشن رنگ‏آمیزى شده‏اند. سطح محوّطه که در جبهه شرقى به اندازه چهار پلّه بالاتر از جادّه است، از چهار طرف با مسیرهاى دسترسى داخل روستا مجاور و دیوارى سنگى به ارتفاع متوسّط دو متر دورتادور آن را فراگرفته است. سطح دیوار در بعضى سطوح با کاهگل و یا سیمان پوشیده شده است.

بقعه که در حال حاضر تنها شامل اتاق اصلى
گنبدخانه است، مکعبى شکل است که گنبدى از نوع رک
در بالاى آن قرار دارد.

در نماى بقعه از چهار طرف هیچ گونه تزئیناتى دیده نمى‏شود و در حال حاضر سطح دیوارهاى آن کاهگلى است. سطح گنبد مخروطى شکل آن ایزوگام شده و به رنگ نقره‏اى است.

درِ اصلى بقعه چوبى و به ابعاد 50/1×80/1 متر، و در وسط دیوار شمالى تعبیه شده است. در سه ضلع دیگر نیز سه درگاه به عرض 10/1 و ارتفاع 60/1 متر ساخته‏اند که در انتها به قوسى از نوع کلیل ختم مى‏شوند.

در بالاى هر درگاه، نورگیرى مربّع شکل به ضلع 50 سانتى‏متر که شبکه‏اى چوبى در جداره داخلى آن‌ها نصب شده، دیده مى‏شود. از داخل که بنگریم، هر نورگیر در داخل یک تورفتگى، که به شکل قوسى از نوع جناغى است، قرار دارد. چهار لچکى در چهار کنج اتاق اجرا شده است. دیوارهاى اتاق از سنگ و ملات کاهگل و به ضخامت 40/1 متر ساخته شده‏اند. و سطح داخلى آن‌ها تا فاصله یک مترى از کف گچ کارى شده است. ابعاد اطاق در داخل 50/3×70/3 متر، ارتفاع دیوارها تا شروع لچکى 10/2 متر و فاصله نوک گنبد تا کف پنج متر است. کف گنبدخانه با موزاییک مربّع شکل به ضلع 30 متر مفروش است. صندوق چوبى امامزاده به ابعاد 70/1×90 سانتى‏متر و ارتفاع 50/1×50 متر در وسط گنبدخانه قرار دارد. اسناد اداره اوقاف کرج نشان مى‏دهد که از جمله موقوفات این امامزاده در گذشته شش دانگ سه قطعه باغ به مساحت 2197 متر مربّع با پلاک ثبتى 1311 فرعى از 836 اصلى و شش دانگ یک قطعه زمین به مساحت 612 متر مربّع به پلاک ثبتى 813 فرعى از 19 اصلى که در اجاره آموزش و پرورش و به صورت مدرسه است. مصارف موقوفه بر طبق سیره جاریه صرف تعمیرات جزئى و کلّى بقعه و موقوفات شده است.

 علاوه بر موقوفات ذکر شده بالا، شش دانگ یک قطعه زمین (محل خانه بهداشت) به مساحت 585 متر در روستاى سیجان که در اجاره بهدارى کرج قرار دارد جزء موقوفات امامزاده در سال 1370 هـ . ش بوده است.

 استشهاد محلّى در سال 1346 هـ . ش به موقوفه بودن یک قطعه توتستان به مساحت 250 مترمربّع به پلاک ثبتى 1311 و یک قطعه زمین مزروعى به مساحت 450 مترمربّع و یک قطعه زمین به مساحت 250 متر به پلاک ثبتى 813 اشعار دارد که در هنگام تنظیم در دست شخصى به نام صفرعلى بوده است.

 به اعتقاد اهالى، امامزاده محمّد از نوادگان حضرت امام زین العابدین ‰ است. برخى نیز نام پدر امامزاده را على مکنی به ابوالفضل فرزند عیسى فرزندِ امام زین العابدین ‰ مى‏دانند که ظاهراً بین عیسى و امام چند نام از قلم افتاده است. زیرا امام سجّاد ‰ فرزند معقّبى به نام عیسى نداشته است تا از او على و سپس سیّد محمّد مدفون در سیجان به دنیا آمده باشد. برخی از پژوهشگران به استناد چند کتاب انساب شخص مدفون در این بقعه را سیّد محمّد بن علی ابی الفضل بن حمزة بن عبدالله الاکبر بن حسین بن اسماعیل بن محمّد الارقصا بن عبدالله الباهر بن امام علی بن حسین السجّاد ‰ می‌دانند و در قرن چهارم هجری وفات یافته است.

این بقعه به شمارة 6577 و در تاریخ 10/10/1381 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.