مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزادگان در روستاى ینگى امام از دهستان سعید آباد و از توابع بخش مرکزى شهرستان ساوجبلاغ و در 5/2 کیلومترى جنوب شهر هشتگرد واقع شده است.

بناى اصلى بقعه در داخل حیاط وسیعى قرار دارد که پوشیده از درختان مختلف است. درِ ورودى، یکى در شمال و مقابل شهرک ینگى امام و در دیگر در قسمت غرب آن قرار دارد. ساختمان بقعه از دو قسمت اصلى تشیکل یافته و شامل ایوان شمالى و حرم امامزاده است. ابعاد کلى بنا 60/15×20/10 متر و از کف صحن بلندتر واقع شده است.

سردر و ایوان: سردرِ بقعه داراى قوس سه و پنج بزرگى است که عرض و طول ایوان 35/5 متر است. لچکى‏هاى قوس سردر به شیوه معقلى تزیین شده و جرزهاى دو طرف هر یک داراى دو طاق نماى آجرى است که لچکى طاق نماى بالا نیز به شیوه معلقى زینت یافته است. جلوخان مزبور به ارتفاع یک متر با آجر هفت رنگ خاص دورة قاجار زینت یافته است. رنگ‏هاى به کار رفته در کاشى‏ها هفت رنگ بسیار پر جلا هستند و رنگ‏هاى زرد، آبى و سبز فیروزه‏اى در آن بکار رفته است. سقف ایوان به کمک دو قرینه و شیوه یزدى بندى به نحو جالبى برپا شده است.

داخل حرم: حرم امامزاده به صورت چهار گوش بنا شده و در وسط هر ضلع آن شکافی (طاقچه) در داخل قطر دیوار جاسازى شده است.

شکاف جنوبى به صورت محراب و شمالى به عنوان درِ ورودى مورد استفاده قرار گرفته و پوشش زیرین آن به کمک چهار کنج و چهار طاقنماى میانى آن‌ها که قسمت نیزه دار آن از بالا تا وسط کشیده شده و بالاخره کاربندى‏هاى میان آن‌ها انجام گرفته است.
در داخل طاقنماهاى اضلاع شرقى و غربى دو نورگیر تعبیه شده که از قسمت بیرونی، پنجره مشبکى از کاشى در مقابلشان قرار داده‏اند. تمامى سطح داخلى بنا سفید شده و فاقد هر گونه زینت است. بر روى یکى از چند کاشى که در داخل محراب کار گذارده شده، چنین خوانده مى‏شود: «یادگارى استاد مرتضى ولد،  استاد محمّدباقر امین 1311». مرقد امامزادگان به صورت سکوى بلندى با کاشى‏هاى عادى فیروزه‏اى پوشیده و در بدنه شمالى آن چهار کاشى برجسته ستاره‏اى شکل آبى رنگ دورة قاجاریّه قرار دارد. در پاشنه درِ ورودى بنا سنگ قبرى قرار دارد که روی آن تاریخ 1072 هـ.ق حک شده است، این بنا که از آثار دورة صفویّه مى‏باشد، گذشته از تعمیرات دورة قاجاریّه در سال 1347 هـ . ش از طرف سازمان آثار باستانى مرمّت شده است.

نماى خارجى بنا: بسیار ساده و فاقد تزیین است. اضلاع شرقى و غربى که طول بنا را تشیکل مى‏دهند هر یک داراى دو طاق نماى آجرى هستند. در داخل قطر دیوارة شرقى ایوان که 40/2 متر عرض آن است، راه پلّه‏اى براى رفتن به بالاى بام جاسازى شده است. حدود ده پلّکان که با آجر و ملات درست شده داراى دو پاگرد است که یکى در ابتداى ورودى و آن دیگر در ورودى پشت بام آرامگاه قرار دارد. پشت بام با آجرهایى در اندازه‏هاى 21×21 سانتى‏متر پوشش داده شده و دو ناودان در قسمت شرق و غرب اثر افزوده شده است.

گنبد بنا که در سال 1326 مرمّت اساسى شده از نوع رک و دو پوشه است. براى استحکام بیشتر با تیرآهن کلاف بندى شده و با کاشى‏هاى رنگارنگ تزیین شده است. مصالح به کار رفته در بنا عبارتست از آجر، ملاط خاک و گچ که در نهایت با گچ کارى سفید شده و در قسمت پایینى با کاشى تزیین گردیده است.

در حال حاضر زمینه کاشى‏هاى پوشش گنبد فیروزه‏اى و طرح‏هاى روى آن به کمک کاشى‏هاى چهار گوش کوچک به رنگ‏هاى سیاه، سفید و زرد شکل گرفته است. چنان که در قسمت بالاى حرم طرح تزئینى زیگزاگ سیاه رنگ و در قسمت‏هاى دیگر قاب سازى‌هایى با طرح‏هاى هندسى به صورت شانزده ضلعى و ستاره مانند انجام گرفته که داخل آن‌ها کلمات، اللَّه، محمّد، على، فاطمه، حسن و حسین به شیوه خط بنایى نوشته شده است.

در سفرنامه میرزا حسن فراهانى دربارة امامزادة ینگى امام چنین آمده است: «امامزاده ینگى امام قریب به مهمان خانه بقعه‏اى است که از قدیم گنبدى بر روى آن ساخته بودند و گویند دو نفر از اولاد حضرت امام موسى بن جعفر Š در این جا مدفون‌اند و در آن زمان که این امامزاده‏ها در این‌جا ظاهر شدند چون تازگى داشتند، ینگى امام گفتند و این مکان به همین اسم موسوم گشت و این بقعه در گذشته خراب شده بود که مرحوم امین السلطان تعمیرش کرده و صحن کوچکى در آن جا ساخته و گنبدش را کاشى نموده و در اطراف این بقعه و مهمانخانه آثار و علائم بزرگى نمایان است، چنانکه معلوم مى‏شود در قدیم محل بزرگى بوده و تل خاک بزرگى هم در آن‌جا و در سر همان تل نیز آثار آبادى هویداست».

در تابلویی که بر دیوار بقعه نصب است، این دو امامزاده را از نوادگان حضرت امام موسی کاظم‰ معرفی می‌کند اما از مستندات آن اطّلاعی به دست نمی‌دهد.

این بنا به شمارة 2965 و در تاریخ 28/10/1379 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.