- دوشنبه ۲۴ شهریور ۹۳
بقعة این امامزادگان در شمال روستاى کروژده از توابع بخش جوین شهرستان سبزوار واقع شده است.
پلان بنا، از بیرون هشت ضلعى است. به جز ضلع شمالى آن که ورودى است، در هر ضلع، طاق‌نماى کم عمقى وجود دارد، ساقة گنبد با عقب نشینى نسبت به دیوار اصلى، شانزده ضلعىست و در هر ضلع، یک طاق‌نماى کم عمق وجود دارد. ایوان، طاق و تویزه است. پیش طاق دوّم سقف مقرنس کارى با اشکال منظم هندسى به رنگ آبى روى گچ نقّاشى شده است.
پلان داخل بنا نیز هشت ضلعىست که در هر ضلع، طاق‌نماهایى کم عمق دو طبقه قرار دارد. طاق‌هاى ردیف پایین، داراى نقّاشی‌هاى بسیار زیبا روى گچ با مضامین گل و بوتههاى رنگارنگ است که معمولاً گل‌ها به رنگ صورتى، در داخل یک قاب با حاشیة قرمز رنگ محصور شدهاند و گل‌ها به سبز تیره رنگ و آبى شکل گرفتهاند. زمینة نقوش، به رنگ آبى روشن یا سفید هستند. بین دو طاق‌نما که گوشههاى اضلاع بنا را در برگرفتهاند نیز صحنههائی به شکل تک درخت و گیاهان و سرو، نقّاشى شدهاند. صحنههاى نقّاشى، به وسیلة قاب‌هایى با زمینة قرمز یا قهوهاى با نقوش اسلیمى از هم جدا شدهاند. طاق‌هاى فوقانى، فاقد تزئین است و اندود گچ دارد. دیوار گنبد، داراى کتیبهاى به عرض چهل سانتى متر بنا را دور زده است و روى آن، کتیبهاى با خط سیاه روى زمینة گچى سفید نام دوازده امام و صلوات بر محمّد و آلش و آیاتى از قرآن نوشته شده و در انتهاى آن، «فى شهور شعبان سنة و عشر و ثمانمائلة (819 هـ . ق)» دیده مىشود.
گوشهسازى پلان هشت ضلعى به شانزده ضلعى، با چوب صورت گرفته است. گنبد، با آجرهاى موازى احداث شده و هیچگونه تزئینى ندارد. چهار نورگیر در چهار جهت اصلى بنا تعبیه شده است. قدمت بنا، با توجّه به اسلوب معمارى
و حجم بنا، مربوط به دورة تیمورى است و به لحاظ معمارى، با مسجد آق قلعه و بناى گور گنبد خوشاب سبزوار، قابل
مقایسه مىباشد.
در کتاب «مرآة البلدان» دربارة این بنا آمده است: «... دیگر قریة کروژده است که از قلعه جات قدیم بوده حالا آباد نیست، هفت تن از امامزادگان در آن‌جا مدفوناند. سلاطین صفویّه گنبد و ایوانى در آن‌جا ساختهاند».
در طرفین ایوان، سنگ قبرهایى بوده که در حال حاضر به جاى دیگر منتقل شده که به شرح ذیل است:
1. سنگ قبر زیبا و کنده کارى شده از سنگ سیاه با نوشتة خط ثلث متعلّق به امیر جلال الدّین احمد الشریف الحسینى بن علاءالدّین محمّد الجوینى با تاریخ 969 هـ . ق که به شرح ذیل است:
«الملک للَّه هو الحى ناد علیاً مظهرالعجایب تجده عوناً لک فى النوائب کلّ هم و غم سینجلى بولایتک یا على یا على یا على هذا مرقد عالیجناب شرافت مآب سعادت نصاب رفعت قباب معالى اکتساب نتیجة الاکابر و الاشراف عمدة الاعاظم الجود و الاعکاف المرحوم المغفور الواصل الى جوار رحمت اللَّه الملک الولى النقى امیر جلال الدّین احمد الشریف الحسینى ابن والى جاه رفعت پناه سعادت دستگاه و ملجأ الصفا المسکین خواجه علاء الدّین محمّد الجوینى توفى فى شهر جماد الثانى سنه تسع و ستین تسعمائة»
2. سنگ سیاه‌رنگ دیگرى مربوط به خواجه جلال الدّین محمّد بن خواجه مظفّر حسینى جوینى با تاریخ 1021 هـ . ق.
3. سنگ قبرى متعلّق به امام قلى خان ولد علیخان با تاریخ 1200 هـ . ق.
4. سنگ قبر متعلّق به سلطان احمد بیک با تاریخ 1181 هـ . ق.
5. سنگ قبرى مربوط به قلیچ آقا ابن عالیجاه المرحوم قلیچى با تاریخ 1216 هـ . ق.
6. سنگ قبرى دیگر از سنگ مرمر با نقوش سپر و شمشیر و غلاف شمشیر مربوط به حسن خان بن اللهیار خان با تاریخ 1217 هـ . ق.
اعتقاد مردم بر این است که این بقعه، محل دفن هفت معصوم از فرزندان امام موسى کاظم به نامه ماضیه خانم و شش برادر او است اما تاکنون نسبت آنان به دست نیامده است.
این بنا به شمارة 4038 و در تاریخ 10/7/1380 به ثبت آثار ملّی و تاریخى رسیده است.
- ۲۸۰۶
- ادامه مطلب
