- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۳
بقعة شریف امامزاده شاه قاسم در 65 کیلومترى شمال کلیبر و در روستاى «پیرلر» واقع شده است. مقبره در انتهای روستا و در بلندى تپّهاى قرار گرفته که مشرف بر روستاى پیرلر و مناطق سرسبز اطراف مىباشد. دورنمایى بسیار باشکوه و با عظمت داشته و مناظر طبیعى آن چشم هر زایرى را خیره مىکند. از 65 کیلومترى راه کلیبر به روستاى پیرلر تنها سه کیلومتر از مسیر شوسه بوده و مابقى آسفالت مىباشد.
مجموعة بناى امامزاده از یک بقعه با اتاق ورودى و یک حسینیه و یک مسجد و دو باب زایر سرا در محوّطة امامزاده و سه باب انبارى بزرگ در زیرزمین امامزاده تشکیل شده است. دور تا دور امامزاده محصور مىباشد. بقعة آباد و پر رونقى است و در طول سال زایرین بىشمارى براى زیارت این امامزاده و استفاده از مناظر طبیعى منطقه به این محل مسافرت مىنمایند. کل مساحت بناى امامزاده در حدود ششصد متر مربّع و ابعاد بقعة امامزاده 5×5 متر میباشد و بنائى قدیمى است که از چهار ستون آجرى تشکیل یافته و روى آن گنبد بقعه استوار شده است. زیر گنبد ضریح آلومینیوم بر روى قبر آن بزرگوار نصب شده است. دیوارهاى جانبى بقعة امامزاده تا اطراف 120 سانتىمتر سنگ کارى شده و مابقى گچ کارى شده است.
سردر ورودى بقعه از قدمت تاریخى آن حکایت دارد و با یک اتاق 5×3 از سمت راست به بقعه و از سمت چپ به حسینیة امامزاده به ابعاد 5×10 متر راه دارد.
در ضلع غربى امامزاده مسجد نسبتاً بزرگ و بقعة امامزاده به ابعاد 12×8 متر ساخته شده که کلاً مفروش است. در ضلع جنوبى محوّطة امامزاده، دو باب زایرسرا به ابعاد 4×4 متر ساخته شده که در اختیار زایرین قرار مىگیرد. بناى بقعه قدیمى و تاریخى است.
آقاى ایرج افشار در کتابش مىنویسد: «مقبره، با قدمت 485 ساله به دورة صفویّه مربوط مىباشد».
حسین دوستى از وجود امامزاده در این منطقه خبر داده و در رابطه با قدمت آن مىنویسد: «مقبرة شاهزاده قاسم که به روایتى برادر حضرت رضا مىباشد در روستاى «پیرلر» به فاصلة پنجاه کیلومترى واقع شده و منسوب به دورة اسلامى است. مقبره با قدمت 485 ساله به دورة صفویّه مربوط میشود و بعضى آنها را به دورة ساسانى نسبت مىدهند».
سیّد جمال ترابى طباطبایى مىنویسد: «بقعة شاه قاسم در قریة پیرلر در هفتاد کیلومترى شمال کلیبر واقع شده است».
در سیماى میراث فرهنگى آذربایجان شرقى آمده است:
«این امامزاده در روستاى «پیرلر شاه قاسم» از توابع کلیبر واقع و در بین مردم شهرستان اهر، کلیبر و حاشیة رود ارس از منزلت ویژهاى برخوردار است. از بناى اوّلیة بقعه تنها سردرِ آن باقیمانده که احتمالاً مربوط به دورة صفویّه است».
مردم منطقه اعتقاد دارند که امامزاده شاه قاسم از اولاد حضرت امام موسى بن جعفر است و از اجداد خود نقل مىکنند که بعد از تشریف فرمایى حضرت على بن موسى الرضا به خراسان، جمعى از خاندان آن حضرت به شوق دیدار آن بزرگوار و امام همام و عظیم الشأن عازم ایران شدند، ولى مأموران مأمون، خلیفة عبّاسى با تعقیب و دستگیرى این عزیزان آنها را شهید کردند و از جملة آنان شاه قاسم بود که در این منطقه شهید شده و در خاک آرمیده است.
حسین دوستى در مورد معرفى آرامگاه امامزاده حضرت قاسم بن موسى الکاظم مىنویسد:
«یکى از اعضاى خاندان امام رضا امامزاده قاسم، برادر حضرت امام رضا است که به شوق دیدار برادر، پاى در رکاب کرد. و به دنبال برادر به ایران آمده است. لیکن بعد از شهادت حضرت امام رضا ، مأموران دستگاه بنى عبّاس در جست و جوى علویانِ رضوى تجهیز مىشوند و جست و جوى خانه به خانه شروع مىشود. حضرت قاسم در کسوت ناشناس، خود را به کوههاى قره داغ واقع در ارسباران مىرساند. منطقة کوهستانى ارسباران در استان آذربایجان شرقى به استناد وجود بقاع متبرکه، یکى از پناهگاههاى سادات علوى بوده است، بدین ترتیب حضرت قاسم بن موسى الکاظم روستا به روستا طى مسیر کرده، به روستاى «ازتى کندى» از روستاهاى تابعة شهرستان کلیبر مىرسد، در خانة مردى بنام «حاجى قره» میهمان مىشود. «حاجى قره» از شیعیانى بود که شیعه بودن خود را مخفى نگه مىداشت اما از آن جائیکه مدام خبرهایى از مهاجرت سادات علوى مىشنید، خود را همیشه براى پذیرایى از خاندان پیامبر آماده نگه مىداشت. براى اینکه بداند کدام یک از مهمانهایى که به خانة او مىرسند از اهل بیت پیامبر مىباشند، اتاقى تمیز و آماده ولى قفل کرده، مهیا کرده بود که هر گاه میهمان او از یکى از امامزادگان باشد، قفل اتاق به قدرت امامت، به خودى خود باز خواهد شد. موقع تشریف فرمایى حضرت امامزاده قاسم بن موسى الکاظم قفل اتاق به خودى خود باز مىشود، «حاجى قره» با شادمانى دست و صورت امامزاده را مىبوسد و با او عهد مىبندد که تا پاى جان از امامزاده دفاع کند و همیشه در خدمتش بکوشد. بعد از مدّتى مأموران حکومتى از حضور امامزاده مطلع شده و جهت دستگیرى ایشان وارد روستا مىشوند، در درگیرى چند روزهاى که بین مأمورین بنى عبّاس و خانواده «حاجى قره» انجام مىگیرد امامزاده به شهادت مىرسد و حاجى قره پیکر مطهّر امامزاده را به روستاى «پیرلر» در پنجاه کیلومترى شهرستان کلیبر مىبرد و در بالاى تپّهاى دفن مىکند».
با این حال متأسّفانه شجره نامة دقیق این امامزاده به دست نیامده و تاریخ ولادت و شهادتشان معلوم نمىباشد. ولى این بقعة متبرکه مورد توجّه و احترام اهالى منطقه مىباشد.
از سال 1382 تا به حال ادارة اوقاف و امور خیریّة اهر با همکارى هیأت أمناى امامزاده نسبت به مرمّت و بازسازى بقعة شریف و ساختمانهاى مجاور آن اقدام نمودهاند. با ساخت و نصب ضریح جدید آلومینیومى بر جلوة معنوى آن افزوده شده است و نیز با ساخت راه ورودىِ اصلى امامزاده از طرف روستا به طول یک کیلومتر و آسفالت شدن آن، امکان دسترسى آسان و راحت خودروها به محوّطة امامزاده فراهم شده است. امامزاده داراى امکانات رفاهى از قبیل آب، برق و تلفن است.
- ۳۵۷۴
- ادامه مطلب