- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۳
بقعة این امامزاده در شرق روستاى نظام آباد ـ در کنار جادّه آسفالته فرمهین ـ و در 40 کیلومترى شمال شهر اراک و در کنار تپّه باستانى احمدآباد واقع شده و به «شاهزاده حسین» مشهور است.
ساختمان بقعه از بناهاى دوره ایلخانى و صفویّه است. شالوده بنا آجر، گچ و مقدارى هم از سنگ و چوب جهت کلافکشى استفاده شده است. به جهت سهولت در ساخت بنا، در نزدیکى بقعه، کوره آجرپزى دایر شده که آثارى از آن باقى مانده است.
بناى اصلى، هشت ضلعى است و دو پوشش آجرى از بیرون و طاق ضربى گچى از داخل دارد. پوشش بیرونى بنا، گنبد رک 12 ترک است. پلان بنا از خارج به صورت استوانهاى شکل است و دو دیواره دارد و وسط آن خالى است.
سر درِ ورودى تا کفشکن، از بناهاى دوره قاجار مىباشد که در سال 1323 هـ . ق به دستور صدیق همایون ساخته شده است. دستور ساخت بنا بر روى کتیبهاى بر سر در ورودى نصب شده که متن آن از قرار ذیل است: «بفرمایش جناب مستطاب اجل اکرم آقاى صدیق همایون سنه 1323 هـ . ق مطابق بائیلان ئیل».
در ضلع جنوبى بقعه، محرابى تعبیه شده که با مقرنس کارى زیبایى تزیین شده که احتمالاً در قرن هشتم هجرى ساخته شده است. نقّاشى درون سقف بنا، مربوط به دوره صفویّه است که در سال 1374 از سوى میراث فرهنگى مرمّت شده است. الحاقات جبهه شرقى و شمال و جنوبى و ایوانها جزو اصلى بنا نبوده و در دوره صفویّه و قاجاریّه افزوده شده است.
دو طبقه بودن محوّطه داخلى حرم که به صورت چلّهخانه یا بالاخانه است و در کمرکش آن مىتوان نماز خواند، یکى از زیباترین معمارىهاست و ظاهراً در استان مرکزى منحصر به فرد است.
درِ ورودى حرم، چوبى منبّتکارى شده با نقش چهار على به خط کوفى بنایى است و هنر چوب کارى این در به صورت کام و زبانه هندسى است و داراى دو کوبه فلزى مىباشد. در اطراف حرم، شبستانهاى متعدّد قرار دارد که نوعاً دیوارهاى آن گچى و کاشى کارى با طرح قاجارى است. بخشهایى ازاره بنا داراى سنگ و آئینه است.
در ایوان شرقى و سر درِ آن که با کاشى خشتى تزیین شده، یادگارى از محمود یا محمّد رجب، دو تن از استادکارانِ معمار به صورت کتیبه باقى مانده است. عمده تزیینات بنا در ایوان جنوبى و رو به قبله مىباشد. تزئینات شامل کاشى معقلى شکل حصیر بافت است. از ویژگىهاى هنرى این بنا وجود کاشىهایى به ابعاد 30×50 میلىمتر است که به شکل محراب طرّاحى گردیده و سوره مبارکه اخلاص بر روى آن نقش بسته است.
درباره شخص مدفون در بقعه، دو دیدگاه است. براساس زیارتنامه موجود در بقعه، شاهزاده حسین از فرزندان امام سجّاد معرّفى شده است. برخى از پژوهشگران معتقدند که خُفته در این بقعه، یکى از نوادگان حضرت امام موسى
کاظم است که با هفت واسطه نسب به آن حضرت مىرساند و کیفیت آن از قرار ذیل است:
سیّد حسین بن موسى بن على بن أبىالحسن موسى بن
احمد الشعرانى بن ابراهیم بن محمّد الیمانى بن عبیداللَّه بن
امام موسى کاظم .
علماى انساب به هنگام معرّفى محمّد الیمانى بن عبیداللَّه مىنویسد: او در مکه مىزیست و فرزندى داشت بنام سیّد ابراهیم که نسلش در همدان بودند.
سیّد ابراهیم داراى دو فرزند بود، یکى سیّد محمّد و دیگرى احمد شعرانى که سیّدى بسیار جلیل القدر، عظیم الشأن و بزرگوار بود و به دست قرامطه در راه مکّه به شهادت رسید. برخى از علماى انساب نوشتهاند که سیّد احمد شعرانى به همراه فرزندش سیّد عبداللَّه در همدان به شهادت رسیده است. ظاهراً این پدر و پسر در جریان قیام پسرعمویشان صاحب الطوق در آذربایجان، پایهگذار قیام در همدان شدند و عاقبت در قرن چهارم هجرى به شهادت رسیدند.
سیّد احمد شعرانى، صاحب سه فرزند بود، یکى سیّد عبداللَّه که به همراه پدرش در مرکز شهر همدان صاحب گنبد و بارگاه است و سیّد ابواسحاق ابراهیم و ابوالحسن موسى که زیاده با حشمت و بزرگوار بود. سیّد موسى داراى دو فرزند به
اسامى على و حسین بود. از سیّد على فرزندى بدنیا آمد
که نامش را سیّد موسى نهادند. او فرزندى داشت که بسیار جلیل القدر بود. نامش سیّد حسین است که به خواهش
اهالى عراق عجم به جبل مهاجرت نمود و سپس در منطقه کنونى نظام آباد سکنى گزید و عاقبت در ابتداى قرن پنجم هجرى وفات یافت و در همین جا به خاک سپرده شد. وى برادر جلیل القدرى به نام سیّد عبداللَّه دارد که در منطقه کلجوب شازند مدفون مىباشد.
بقعة امامزاده حسین به شمارة 1919 و در تاریخ 20/07/1376 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.
- ۲۲۱۳
- ادامه مطلب
