- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۳
بقعة باشکوه این امامزاده، در شمال روستاى کوهین، نزدیکى قریة فم تفرش و در سینة کوه واقع شده و به «شاهزاده احمد» است.
بناى بقعه، مشتمل بر گنبد، چند ایوان، حجره، شبستان، صندوق منبّتکارى و صحن وسیع مىباشد. بقعه، از داخل و خارج، هشت ضلعى، به دهانة 8 و ارتفاع 9 متر است که در عهد شاهطهماسب صفوى، تعمیر و تجدید بنا شده است. این بقعه، از چهار جهت اصلى به خارج راه دارد و جلوى هر در، ایوانى واقع شده است که سراپا سفیدکارى و فاقد تزیینات کاشى و گچبرى و در سالیان اخیر آئینهکاری شده است. پوشش این ایوانها، رسمىبندى است و تنها ایوان شمالى، مختصر تزیینى دارد. در منتهىالیه قسمت هشت ضلعى، بر فراز هر درگاه، دریچة هواکش و نورگیر قرار دارد که جلوى آنها را با مشبّک بدیعى از گچبرى پوشاندهاند. بر فراز این قسمت، گنبدى کلاهخودى به سبک قرن نهم و با گردنی به ارتفاع 5 متر از آجر تراش و تارکى آجرکارى شده، به ارتفاع 9 متر قرار دارد. ایوان شمالى بقعه، به دهانة 6 و عرض 4 متر، مرکّب از دو چشمه با دو ستون آجرى مضلّع و دو نیم ستون از بناهاى سال 1300 هـ. ش مىباشد که در سال 1336 هـ. ش نیز مرمّت و تعمیر شده است. در طرفین تالار بقعه، دو حجره یا دو ایوان و بالاى آنها، دو غرفه و در جانبین آنها، دو راه پلّه قرار دارد. در میان بقعه، ضریحى مشبّک تعبیه شده و در زیر آن، صندوقى منبّت قرار دارد. این صندوق نفیس و آراسته به کتیبههاى متعدّد افقى و عمودى، به خطّ ثلث مرغوبى مىباشد که در کمال مهارت، منبّتکارى شده است و تنکههاى آن، قابسازى و خوانچهبندى مىباشد. نویسندگان خطوط، سه نفرند و سازنده و منبّت کار آن هم سه استاد بودهاند که هر یک، قسمتى را نوشته و هر کدام، ضلعى را ساخته و پرداختهاند. بانى و واقف این صندوق، سیّد خالد حسینى و تاریخ ساخت و پرداخت آن، 957 هـ. ق است. بر روى این صندوق، کتیبههاى ذیل مشاهده مىشود: روى پلهاى بالا: «احمد بن موسى بن جعفر» و در پشت سر، عبارت «این صندوق در زمان دولت عالم پناه شاه طهماسب بهادرخان الحسینى» و در بالاى سر (غربى)، عبارت «وقف نمود عالىجناب، سیادت مآب، بانى الخیرات، سیّد خالد بن اهل على بن شهابالدّین الحسینى» منبّت شده است.
پلهاى قسمت پایین، چون در پس پایههاى ضریح چوبى قرار دارد، قابل مشاهده نیست. روى پایههاى چهار جانب، به طور عمودى این عبارت دیده مىشود: «در این عمل مدد استاد مذکور نمودند. استاد رستم و استاد حسین کاسوائى»؛ «20 شهر جمادى الثانیه سنه 957»؛ «کتبه الفقیر عین على بن شهاب دین الحسینى»؛ «کتیبه العبد شهابالدّین اهل على الحسینى».
مرحوم فیض در کتاب گنجینة آثار قم، ابتدا مىگوید: «تردیدى نمىتوان داشت که این شاهزاده احمد از احفاد امام کاظم است؛ زیرا در میان پسران آن امام، فقط یک نفر احمد وجود داشت که آن هم یا به نام شاهچراغ در شیراز مدفون است و یا در خراسان». وى پس از شرحى دربارة احمد بن موسى ، مىافزاید: «... مدفون در گنبد مورد سخن، شاهزاده احمدى از احفاد امام کاظم است و به عقیدة نگارنده، یا ابوعبداللَّه احمد بن موسى الابرش بن محمّد بن موسى ابىسبحه بن ابراهیم المرتضى ابن امام موسى کاظم است، که سیّدى صالح و با تقوا و نیکوکار بود و او را فرزندى است به نام، که در پس قلعة شمیران، داراى بقعه و بارگاه است و ممکن است که احمد بن محمّد بن قاسم اعرابى بن حمزة بن امام موسى کاظم باشد، که پدرش به ظنّ قوى، در قریة شاهسواران داراى بقعه و بارگاه مجلّلى است».
ابوعبداللَّه احمد بن موسى الابرش بن محمّد بن موسى بن ابراهیمالمرتضى، مکنّى به «ابوعبداللَّه»، مشهور به «ضریر» در بصره متولّد شد و ساکن آن دیار گردید. بعضى از منابع، وى را از بزرگان سادات بصره، بغداد و کوفه مىدانند. او را داراى جلالت قدر، عظمت شأن، صاحب مناقب و سیادت معرّفى مىکنند و تصریح نمودهاند که او در «بغداد» سکونت داشته است. از آنجایى که جمع کثیرى از خویشان وى در ساوه و آوه سکونت داشتهاند، بعید نیست آن جناب نیز به این منطقه مهاجرت کرده باشد.
بقعة امامزاده احمد به شمارة 25073 و در تاریخ 18/12/1387 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.
- ۱۶۵۵
- ادامه مطلب