- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۳
بقعة این امامزادگان در 11 کیلومترى شمال شهر خنداب و در دو کیلومترى جنوب روستاى دیزآباد واقع شده است.
ساختمان بقعه، شامل دو قسمت قدیمى و جدید است. قسمت مرکزى بقعه که گنبد و فضاى زیر آن را تشکیل مىدهد، بسیار قدیمى مىباشد و با توجّه به ساخت بنا و کتیبههاى داخل آن، بیش از 400 سال تخمین زده مىشود. مساحت حرم بیش از 25 مترمربّع و ازارة آن سنگ لاشه و دیوارهاى آن گچ اندود و داراى چهار طاق قوسى گچى است که مزیّن به خطّ برجسته کوفى مىباشد.
در بالاى حرم، دو ردیف کتیبة تاریخى با زمینة قهوهاى روشن و بالاتر از آن، خطّ کوفى برجسته در زمینه آبى است. قوسهاى هشتگانه بالاى حرم، زوایاى دالبرى و حاشیة طاقنماهاى آن کتیبه کوفى برجسته گچبرى شده در زمینه قهوهاى روشن دارد.
گنبد بقعه، آجرى و به شکل شلجمى و از بالا تزیینات کاشىکارى فیروزهاى و از داخل ترنج لوزى شکل باکاشى فیروزهاى و اطراف آن با کاشى سیاه تزیین شده است. مرقد امامزادگان به اندازه 40 سانتى‌متر از کف بقعه بلندتر و ضریح فلزى مشبّک دور آن تعبیه گردیده است.
در پیرامون حرم اصلى، قسمت جدید بقعه که شامل شبستان است، اضافه شده و پلان بقعه را از مربّع به مستطیل تغییر داده است. درِ ورودى بقعه، ایوان بلندى ساخته شده و در طرفین آن، دو گلدستة زیبا تعبیه شده است. اطراف بقعه، صحن نسبتاً بزرگى به همراه زایرسرا، سرویسهاى بهداشتى، کشتارگاه و محوّطه فضاى سبز جهت رفاه حال زایران در نظر گرفته شده است. در سردرِ ورودى صحن، کتیبهاى به این شرح روى کاشى فیروزهاى نقش بسته است: «مرقد مطهّر حضرت ابوالحسن و امینه خاتون فرزندان امام زینالعابدین » و در ادامه «آیة نور» و در سرداب دیگر آمده است: «امامزاده ابوالحسن و آمنه خاتون از فرزندان امام زینالعابدین ».
به اعتقاد اهالى، امامزاده ابوالحسن به همراه خواهرشان
آمنه خاتون در زمان هشام بن عبدالملک مروان به
منطقه دیزآباد مهاجرت نموده و پس از شهادت امامزاده ابوالحسن به دست مخالفان، خواهر مکرّمهشان دستگیر و سپس مسموم مىشود که منجر به شهادت او گشته و
کنار برادر به خاک سپرده مىشود. خداداد نورائى اشعارى در این زمینه دارد که چنین است:
«این بقعــــه زیبــا که بهین بنیاد است
تاج گهـــرى به فـــرق دیـزآباد است
برخطّه خنداب شـــرف بخشـیده است
این بقعه کـــه از ســـلاله سجّاد است
از بوالحـسن و آمنـــه خـــاتون است
احفــاد شــــریف زینـت عـبّاد است
افــزون ز چهـار قـــرن قــدمت دارد
این بقعه که سر بر آسمــان بنهاده است
با گنبــد فیـــروزهاى و گلدسته است
هم صحـن و سرایى که بهین بنیاد است
هر کس که بر این بقعه نهاده است قدم
بر سجده شکر حق به خاک افتاده است
از نور وجــود ایــن دو اعقــاب امام
این خــاک چنین مبارک و آباد اسـت»
متأسّفانه، در منابع موجود، از به شهادت رسیدن امامزادهاى از نسل امام سجّاد به نام ابوالحسن و آمنه خاتون در زمان هشام بن عبدالملک در منطقة اراک یا عراق عجم به ثبت نرسیده و معلوم نیست این ادّعا از کجا نشأت گرفته و منشا آن از کدام منبع تاریخى بوده است. با این حال، محقّقین بر این باورند شخص مدفون در این‌جا سیّد ابوالحسن على بن ابىالقاسم جعفر بن ابىمحمّد حسن بن حسین ابىعبداللَّه بن علىیرطلة بن عمر بن حسن الافطس بن على الاصغر بن امام على بن الحسین السجّاد مىباشد.
حسن بن محمّد بن حسن قمى، زنده به سال 387 هـ . ق، مىنویسد: «دیگر از ساداتى که به قم آمدند، فرزندان حسین بن علىیرطلة بن عمر بن حسنالافطس است که در این شهر صاحب چهار فرزند ذکور شد». علّامه نسّابه، سیّد احمد کیاءگیلانى از نسل علىیرطلة بن عمر، سادات زیاد و مشجّرات متعدّدى را در ساوه ذکر مىنماید که در خورزن و فراهان و آوه مىزیستهاند. قبور تعداد زیادى از این خاندان در اصفهان، اراک و ساوه زیارتگاه دوستدران اهلبیت است.
ابوعبداللَّه حسین بن علىیرطلة صاحب چهار فرزند بود که همگى از بزرگان سادات افطس قم، ساوه و اصفهان بودند. یکى از آنان ابومحمّد حسن نام داشت که بنا به گفته علماى انساب، در اطراف قم مىزیست. او صاحب چهار فرزند معقّب بود که یکى از آنان سیّد ابوالقاسم جعفر است و زیاده باحشمت و بزرگوار بود. سیّد جعفر فرزندى به نام ابوالحسن على داشت که گویا همین امامزاده ابوالحسن مدفون در روستاى دیزآباد خنداب است. او سیّدى بسیار جلیلالقدر بود. در منابع موجود نامى از خواهر او به نام آمنه خاتون به ثبت نرسیده است.
بقعة امامزاده ابوالحسن و آمنه خاتون به شمارة 23117 و در تاریخ 09/05/1387 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده است.
- ۲۵۰۸
- ادامه مطلب
