- چهارشنبه ۲۶ شهریور ۹۳
بقعة جابر بین کوههاى مله ریته و چالمى، در شمال غرب شهرستان درّه شهر و در 65 کیلومتری شرق شهرستان ایلام قرار دارد.
ساختمان قدیمی بقعه که از آثار قرن نهم هجری بود و دارای درِ ورودى رو به شمال و به کفش کن باز مىشد، به طول 15 و عرض نُه متر بود. این بنا هشت ستون داشت که نُه طاق شمالى ـ جنوبى و نُه طاق شرقى ـ غربى به ارتفاع دو متر روى آنها زده شده بود.
کف مقبره، دو پلّه پایینتر از کف کفش کن است. در دیوار جنوبى، محرابى به بلندى 180 و عرض هفتاد سانتىمتر قرار داشت. در قسمت پایین آن، کتیبهاى گچبرى شده دیده مىشود که در اطراف آن کلمات مقدّس و بر سطح میانى آن چند گل نقش شده بود. در گوشة بالاى کتیبه، کلمات «محمّد» و «لا اله إلا اللَّه» بطور برجسته نقش شده بودند که متأسّفانه بنای قدیمی و ارزشمند آن که به شمارة 16930 و در تاریخ 30/10/1358 به ثبت آثار ملّی و تاریخی رسیده بود به بهانه توسعه در سال 1369 به کلی تخریب شد و بجای آن بنایی مربع شکل که دارای گنبد و ایوان و رواق است، ساخته که جالب به نظر می‌رسد.
بقعة دیگری در کوهستان شیارکوه یا سایه کوه از توابع دهلران قرار دارد که به آرامگاه عارف بزرگ شهرامیر (شهرمیر)، یا جابر صغیر منسوب است اما اینک اطراف بقعه به جهت دور افتادگی از شهر و نیز صعب العبور بودن، خالی از سکنه است.
به اعتقاد آنان، شهر امیر، همان جابر صغیر بن شیخ عبدالله بن شیخ محمّد بن شیخ ابراهیم بن جابر بن عبدالله بن شیخ حسین بن جابر کبیر است که از نوادگان جابر بن عبدالله انصاری بن عمرو بن خرام بن کعب بن غنم بن کعب بن سلمه، صحابی بزرگوار رسول خدا (است.
در دزفول و بهبهان دو مزار دیگر به نام جابر قرار دارد که یکی متعلّق به جابرکبیر و آن دیگر به جابر صغیر مشهور است. خاندان انصاری دزفول نسب خود را به جابر بن عبدالله انصاری منتهی می‌دانند که مزار جدّشان در دزفول گویای این ادّعا است.
طبق اسنادی که در نزد طایفه جابری است آنان معتقدند که بقعة جابر انصاری در درّه شهر متعلّق به جابر کبیر بن عبدالله بن شیخ حسین بن جابر بن عبدالله بن سعد بن جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا (است و قبر نوادة او جابر صغیر مشهور به شهرامیر در روستای سایه کوه از توابع دهلران می‌باشد.
تیره‌های طایفة جابری: طایفة جابری به دو تیرة «شیخ» و «دره ولی» که هر کدام دارای متفرعاتی است، تقسیم می‌شوند که در روستاهای «اشگم گاو» بالا و پایین ساکن هستند.
تیرة «شیخ» به متفرعات «بیت فارس» و «شهر امیر» منقسم می‌شود.
تیرة «دره ولی» نیز شامل تیره‌های «سانیه وند»، «سیره بیره»، «سرخی» و «علی رحم» می‌باشد.
بزرگان قوم جابری اعتقاد دارند که طایفة جابری از نسل عارف بزرگ، «شهر امیر» می‌باشند که به واسطة انتساب و قداستی که آن عارف بزرگ داشته است، در کنار او مسکن گزیده و نشو و نما کرده‌اند.
برخی دیگر معتقدند که طایفة جابری از نژاد عرب به ویژه عرب‌های حجاز می‌باشند که در خدمت عارف بزرگ، شهر امیر بوده‌اند که در معیّت ایشان به منطقة دهلران آمده‌اند و چون شهر امیر در همان مکان، دارفانی را وداع گفته، یاران او که هم اکنون به طایفه جابری موسوم‌اند، در کنار آرامگاه او مسکن کرده و طایفه کنونی جابری را پدید آورده‌اند.
گروهی دیگر گویند که طایفة جابری از نژاد لک می‌باشند که به واسطه موقعیت مذهبی و عارفانه‌ای که دیار جابر داشته، در کنار او مسکن گزیده‌اند.
سرمنشأ وجودی تیرة «سرخی» از طایفة «بیت دیره» و از طایفة «سگوند» لرستان می‌باشند که به دیار جابر آمده‌اند.
تیرة «دره ولی» از عرب‌های سرخه هستند که در زمان‌های کهن به واسطه قداست مکان جابر به آن دیار کوچیده و سکونت نموده‌اند.
غلام جابری، بزرگ خاندان جابری درباره اصل و نسب طایفة جابری این گونه اظهار نظر می‌کند: «طایفة جابری به دو شاخه، منشعب می‌شود، یکی تیرة شیخ‌ها که از نسل جابر بن عبدالله انصاری (از اصحاب پیامبر اسلام (می‌باشند و تیرة دیگر که به «دره بلوط» موسوم‌اند و هر کدام، فامیل‌های جداگانه‌ای را در برمی‌گیرند.
تیره شیخ‌ها به چند فامیل منشعب می‌شود: تیرة شریر، تیرة قمر، تیرة تاجدین، تیرة رجب و تیرة شریر که به دو شاخه تقسیم می‌شوند، یکی گنجه و دیگری پنجه و تیرة قمر به دو فامیل، یکی «بارکه» و دیگری «یارکه».
طایفة جابری از نسل شیخ شمس الدّین می‌باشند که تبارنامة آنان، بدین قرار است: طایفة جابری فرزندان شیخ تاج الدین بن شیخ شمس الدین بن شیخ پیرحاجی بن شیخ عبدالکریم بن شیخ قاسم بن جابر صغیر بن شیخ معروف به «شهره امیر» بن جابر بن شیخ عبدالله بن شیخ محمد بن شیخ ابراهیم بن جابر بن عبدالله بن شیخ حسین بن جابر کبیر بن عبدالله بن (شیخ حسین بن جابر کبیر بن عبدالله بن شیخ حسین) بن جابر بن عبدالله بن سعد بن جابر بن عبدالله انصاری بن عمرو بن حزام بن کعب بن غنم بن کعب بن سلمة»
- ۳۹۶۱
- ادامه مطلب
