- چهارشنبه ۲۶ شهریور ۹۳
این مقبره در یکی از خیابان‌های شهر بیجار واقع شده و بسیار مورد توجّه اهالی است.
ساختمان مقبره که پس از تخریب بنای قبلی ساخته شده به صورت هشت ضلعی غیرمنتظم است که چهار ضلع اصلی آن به طول قریب به 5 متر و چهار ضلع زاویه‌ها هر یک سه متر می‌باشد. در هر یک از اضلاع هشتگانه پنجره و دری بزرگ جهت رفت و آمد و نورگیری طرّاحی شده است.
بر فراز بقعه، گنبد عرقچینی بلند به قطر 7 و ارتفاع قریب به 4 متر قرار دارد که نمای خارجی آن مانند دیوار بقعه، آجری است. در ساقة گنبد، چهار پنجره جهت نورگیری طرّاحی شده است. درِ بقعه از جانب مشرق باز می‌شود و صورت قبری در داخل مقبره است که روی آن سنگ قبری نهاده شده است.
به جهت ارادت اهالی شهر بیجار و شهرت این عالم فرزانه، مسئولین شهر، در ابتدای بلوار زیبای شهر بیجار، تندیس و پیکرة این عالم زاهد را نصب نموده‌اند.
علّامه شیخ عبدالحسین فاضل گروسی در سال 1259 شمسی در شهرستان بیجار دیده به جهان گشود. در کودکی پدرش مرحوم آیت الله شیخ علی صابونی کرمانشاهی الاصل را که از فقهای مبرّز و عادل بود از دست داد، مادرش که از خانواده‌های سرشناس بیجار بود، او را به تحصیل علوم دینی تشویق نمود. او تحصیلات مقدّماتی را به مدّت هفت سال در بیجار گذراند، آنگاه برای تکمیل تحصیلات متوسّطه راهی حوزة علمیّة قزوین شد و بعد از دوازده سال ادامة تحصیل در آن‌جا برای طی تحصیلات عالیه رهسپار عراق و
عازم ورود به حوزة علمیة نجف اشرف گردید و سی و دو سال
تمام در آن مهد دانش و تقوا سرگرم تحصیل بود و در این
مدّت توانست در رشته‌های فقه و اصول، کلام و فلسفه، هیئت و نجوم، طبّ سنّتی و ریاضیات قدیم، مجتهد و صاحب‌نظر شود و در تفسیر و تجوید و تاریخ و علم الرجال و ادبیات عرب، گویِ سبقت را از همگنان خود برباید.
مرحوم آیت الله سیّد هادی میلانی به عالِم خدوم آقای حاج سیّد محمّد امامی گفته بود: «شیخ عبدالحسین فاضل گروسی در حوزة نجف از همة ما مقدم و افضل بود، به او خیلی سفارش کردیم که به ولایت برنگردد و اگر خود را در ولایت گروس محصور نساخته بود مرجعیّتش فراگیر و شهرتش فراوان می‌شد.»
فاضل گروسی علاوه بر علوم متداول آن زمان، در علوم غریبه از قبیل جفر، رمل، قرطاس، تسخیرات و علم اَعداد کم نظیر بوده است، او علاوه بر زبان کردی و فارسی به زبان‌های عربی، عبری، سُریانی، فرانسه و انگلیسی مسلّط بوده و خط میخی و پهلوی و اوستایی را به دقّت می‌خوانده و ترجمه می‌کرده است. احاطة فراوانی به مطالب و محتوای تورات و انجیل داشته و با علمای یهودی و مسیحی به مباحثه می‌پرداخته است.
مرحوم فاضل با خرافات مذهبی در ستیز بوده و نسبت به مسلک استعماری بابیّه و بهائیّه سخت حساسیّت و عکس العمل نشان می‌داده است لذا بعضی از آثار قلمی‌اش بر ردّ سیّدعلی محمّد باب و میرزا حسینعلی بهاء و اَخلاف آن‌هاست. او توجّه‌اش را بیشتر معطوف به قرآن و حدیث می‌نموده و در تفسیر قرآن به «فقه اللغة» اهمیّت می‌داده و گاهی هم نظر لغت‌شناسان معروف را عالمانه نقد و بررسی می‌کرده است و شرحی که بر کتاب «المصباح المنیر» نوشته، گویای چنین حقیقتی است.
مرحوم فاضل از اساتیدش در حوزة نجفِ اشرف با احترام فراوان نام می‌بَرَد. از آیت الله ملامحمّد کاظم خراسانی صاحب کتاب «کفایة الاصول» به عنوان «محقّق مدقّق» و «آیت الله فی الانام» نام می‌برد و از استاد دیگرش مرحوم شریعت اصفهانی به عنوان «محقّق جامع» و «استاد فاضل» یاد می‌کند و همچنین نسبت به اساتید دیگرش از جمله: فقیه معروف سیّد محمّدکاظم یزدی صاحب کتاب مشهور «عروة الوثقی» و مرحوم شیخ عبدالله مامقانی متخصّص در علم الرجال، صاحب کتاب «تنقیح المقال فی احوال الرجال» ادای احترام می‌نموده است، و براساس اظهارات بعضی از شاگردانش، مکاتباتی عرفانی با مرحوم شیخ حسام الدّین نقشبندی مریوانی در زمینة مسائل عرفانی داشته است.
شیخ عبدالحسین فاضل در تحصیل علوم، به فقه و اصول اکتفا نکرده بلکه برای اشباع و ارضایِ روحِ حقیقت‌جویش حتی به علومی مثل فلسفه و عرفان و علوم غریبه و فراگیری زبان‌های خارجی ـ با آن‌که حوزة آن روز نجف نسبت به این امور روی خوشی را نشان نمی‌داده است ـ روی می‌آورده و در این راه خود را به رنج و سختی می‌افکنده تا روح کنجکاو خود را در مقابل هزاران مجهول، دانا و آگاه گرداند. او در تمام عمرش مشغول تحصیل و یا تدریس، تأدیب و ارشاد بوده است. بعد از آن‌که در نجف تحصیلات عالیه را به سر حدّ کمال می‌رساند، احساس وظیفة شرعی او را به سوی ولایتش می‌کشاند و به دور از هرگونه هیاهو و مریدپروری، به ارشاد و هدایت مردم می‌پردازد.
کسانی که مرحوم فاضل را درک کرده‌اند، بالاتّفاق او را به زهد و بی‌اعتنایی نسبت به زخارف دنیا می‌ستایند و از او به عنوان عالمی فروتن و وارسته و پارسا یاد می‌کنند که با همة علوم و دانش و معلومات کم نظیرش، هرگز حالت تکبّر و خودخواهی و خود محوری نداشته و به اندازه‌ای نسبت به زخارف دنیوی بی‌اعتنا بوده که دست مایة زندگیش در سطح فقیرترین مردم بوده و بعد از مرگش، تمامِ موجودی ثروت او اندکی اثاث خانه و تعدادی کتاب بیش نبوده است.
بدین گونه آن عالم زاهد و فقیه فرزانه، عمری را به صداقت، پاکی، درستکاری و عمل به وظیفه شرعی سپری نمود و در تاریخ 19 بهمن ماه سال 1324 شمسی از این جهان فانی به سرای باقی شتافت و در روز 23/11/1324 شمسی او را در زادگاهش بیجار گروس به خاک سپردند.
بعد از وفات، تربت ما در زمین مجوی
در سینه‌های مردم عارف مــزار ماست
حجّت الاسلام شیخ علی اکبر کوماسیان شاعر خوش ذوق بیجاری در رثای آن مرحوم چه زیبا سروده است:
شــیخ عبدالحسین گـروسی که بر او از خدای رحمت باد
همچو او عالمی سلیم النفس مـــادر روزگـار کمتــر زاد
عــارفی کم نظیر و وارسته عالمـی ذوفنون و نیک استاد
راه حــق را نمـود بر مردم کـرد خلق خــدای را ارشاد
عمـر پر مایه‌اش چو سرآمد رفت از این ســرای بی‌بنیاد
آن ادیب و ســرآمد فقهــا از بلای زمــانـه شــد آزاد
روز مــرگ مصیبت فاضـل ثُلمه‌ای در بنــای دیـن افتاد
اهــل بیجار و خطّه گرّوس مـــردم سـربلند و نیک‌نژاد
جــامه‌های سـیاه پوشیدند از غـــم آن ســرآمـد زهّاد
مَثَلِ عُمــرِ مــا در این دنیا دان چو شمعی نهاده بر ره باد
«اکبر»این قطعه را سروده وگفت: که «به فاضل جنان مبارک باد»
خوان به‌باء وزیاء مصرع قبل اجـــل آن فقیه پاک نهـــاد
که با اضافه کردن حرف «ب» و «ی» به مصراع آخر به حساب ابجد، تاریخ وفات آن مرحوم به دست می‌آید.
تألیفات فاضل گرّوسی: شیخ عبدالحسین فاضل گرّوسی در زمینه‌هایِ گوناگون علوم و فنون اسلامی، دارای تألیف و
تصنیف بوده ولی بعد از رحلت آن بزرگوار، به عللی، بیشتر آن
آثار، دستخوش غارت گشته و یا مفقود و ناپدید شده است.
چند جلدی که برجای مانده هر کدام نمونة بارزی از تبحّر و تخصّص آن چهرة علمی است.
از جملة آن آثار:
1. کتاب «تجوید استدلالی».
2. رسالة «تغنّی در قرآن».
3. مفردات الفاظ قرآن کریم، با مختصر توضیح و تفسیر و ریشه‌یابی لغات. وی این سه کتاب را با خط خود تحریر نموده و نام آن‌ها را در یک مجموعه «کنوز اللئالی» نامیده است.
4. ورزش افکار، شامل معماهای علمی در مسایل فقهی، تاریخی، ادبی و ریاضی.
5. شرح قصیدة فرزدق شاعر معروف عرب در مدح و منقبت امام علی بن الحسین زین العابدین .
6. شرح «المصباح المنیر» فیومی، در علم لغت و اشتقاق.
7. مباحث گوناگون فقه و اصول، کلام و فلسفه در دو دفتر.
8. تلذ الاعین، نام دیوان شعر آن مرحوم.
9. ردّ بر فرقة بابیّه و بهائیّه در یک دفتر.
10. جُنگ المهمات در مطالب گوناگون به فارسی و عربی.
11. و «هر کسی کار خودش بار خودش»، اثری شیرین و جذّاب در زمینة مسائل اخلاقی و اجتماعی، با قلمی روان و نثری دلپذیر، که به صورت سیاحت‌نامه‌ای که مشتمل بر حکایات پیوستة شیرین است، نوشته شده است.
- ۲۷۸۷
- ادامه مطلب
