- سه شنبه ۳۰ ارديبهشت ۹۳
این بقعه در گذر میرکریم میدان و در شمال قدمگاه حضرت عبّاس و نیز امامزاده چهل تن شهر گرگان واقع شده است. در گذشته در حاشیة این مکان مذهبى، ابنیة مهمى بدین شرح قرار داشتند: در ضلع شمالى آن به فاصلة حدود 100 مترى میدان قیصریة بازار کهنة استرآباد، آب انبار قدیمى میرکریم معروف به «آب انبار ملاعلى» که کتیبة سنگى به تاریخ 1010 داشت. در ضلع شرقى مدرسه و راستة بازار دباغان بازار کهنه و در قسمت جنوبى آن حماسیه کاسه گران و کاروانسراى حاج محمّد تقىخان هزار جریبى قرار مىگرفتند.
بقعة نه تن بنائى چهار گوش با اضلاعى حدود 5/5 متر داراى درب و پنجرههاى مشبک، زیبا و قدیمى مىباشد که متأسّفانه بخشى از آن در حیاط و در زیر باد، باران و آفتاب در حال نابودى است. طاق بقعه از درون گنبدى شکل و همچون سایر قسمتهاى بنا با مصالح آجر و گچ ساخته شده است. بعلاوه در چهار کنج بنا چهار گوشواره قرار دارد که طاق گنبدى بنا بر روى آن سوار شده است. در درون بقعه، صندوق چوبى به اندازههاى طول 290، عرض 170 و ارتفاع 110 سانتىمتر به چشم مىخورد که سطح بالائى و رویة آن مشبک درشت و شیشهاى مىباشد.
اهالى اعتقاد دارند که در زیر این صندوق و ضریح، مرقد نُه تن از نوادگان موسى بن جعفر در کف سردابى که داراى دو پله است، قرار گرفته که در زمان بنى امیه (خلیفه منصور دوانیقى) از مدینه فرار کرده و به قم، مشهد، چند شهر دیگر و سرانجام به استراباد آمدند. سپس چندى بعد پس از مرگ در همین جا دفن شدند.
اما محیط مورد نظر نگارنده در این مکان، گورستان تاریخى آن بود که قسمت اعظم آن در جلوى درب ورودى و در جنوب بقعه قرار مىگرفت. این گورستان تا دهة چهل خورشیدى، همچنان مورد استفادة اهالى شهر (مخصوصاً مردم محلّة میدان) براى دفن مردگان قرار مىگرفت. اما پس از این تاریخ بخاطر احداث خیابان، بخش قابل توجّهى از آن تخریب و به زیر آسفالت رفت. در این میان سنگ مزارها هم در زیر خاک دفن و یا به زیر ساختمانهاى جدید التأسیس رفتند.
در این ساختمان سنگ مزارهاى قدیمى، باشکوه و بسیار ارزشمندى قرار داشتند ولى متأسّفانه اکثر قریب به اتّفاق آنها از بین رفتهاند، فقط تعداد اندک در گوشة حیاط در زیر خروارى از زباله نگه دارى مىشوند که آنها را در اردیبهشت ماه سال 1383 تصویر بردارى نمودیم. چند تائى نیز هم اکنون در موزة سنگ گرگان نگه دارى مىشوند. وجود سنگهاى بسیار باشکوه نشان از اهمیّت و نیز قدمت این گورستان تاریخی دارد.
چنان که در یک مورد دولتشاه سمرقندى هم به آن اشاره کرده و مىنویسد: «محمّد کاتب ترشیزى (کاشمرى) که در زمان حملة بایسنقر میرازى تیمورى (قرن هشتم هجری ـ نگارنده) در استراباد مىزیست، در همین شهر در گذشت و در بیرون امامزاده معصوم معروف به نه گوران (منظور محوّطة بیرون بقعه یعنى قبرستان نُه تن است) دفن گردید». بعضى از تذکره نویسان مرگ او را در زمان رواج یک بیمارى اپیدمیک در استراباد (وبا یا طاعون) که بسیارى را هم به کام مرگ فرستاد، میدانند. وى قبل از مرگ اشعارى را هم دربارة شیوع این بیمارى در استراباد سروده بود.
- ۳۳۱۳
- ادامه مطلب
