مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در میان میدان مرکزى روستاى ولاشجرد، در حدود 28 کیلومترى شهر تویسرکان و 17 کیلومترى شمال خاورى کنگاور قرار دارد و مقدارى از سطح خیابان بالاتر واقع شده است.

بقعه شامل ایوان ورودى، شبستان و اتاق مرقد مى‏باشد. در ورودى بقعه از جانب مغرب باز مى‏شود که توسّط سه پلّکان به داخل آن راه مى‏یابد.
شبستان بقعه، شامل اتاقى به ابعاد 3×7 متر مى‏باشد و پس از آن اتاق مرقد قرار دارد. این اتاق به ابعاد 6×6 متر است که حدود یک متر آن را قطر دیوار تشکیل مى‏دهد و همین علّت، بنا را متعلّق به دوره قاجاریّه مى‏سازد که باخشت و گل ساخته شده و در سالیان اخیر جهت استحکام با کاه و گل و گچ، اندود گردیده است. وجود ترک‏هاى زیاد در دیوار سقف بقعه، خوف ریزش آن را دو چندان نموده است.

بر فراز بقعه، گنبدى عرقچینى بلند به قطر 5 و ارتفاع بیش از چهار متر طرّاحى شده که فاقد تزیینات مى‏باشد. همچنین چهار زاویه اتاق مرقد را با ایجاد چهار طاق‏نما به دایره تبدیل نموده و در نتیجه گنبد عرقچینى بنا را بر
آن استوار ساخته‏اند. ضریح بقعه به صورت صندوق فلزى به ابعاد 20/1×50/1 سانتى‏متر مى‏باشد که پارچه سبز روى آن نهاده‏اند. زمین زیارتگاه حدود پانصد متر مربّع است که توسّط هفت پلّکان به صحن آن راه مى‏یابد.

فرهنگ گلشائیان درباره این زیارتگاه چنین مى‏نویسد: «امامزاده على
اصغر که درون روستا قرار دارد و مورد احترام اهالى ولاشگرد است و یکى
شیئى تخت مانندى که داراى جناق‏هایى در سمت بالاست و جنس آن کلاً
از چوب است، در امامزاده موجود مى‏باشد که اهالى آن را سله مى‏نامند.»[1]

درباره خفته در این مزار باید گفت که، از نسل امام سجّاد  علیه‏السلام على اصغر
نامى که به شهر همدان و رود آورد ـ تویسرکان فعلى ـ مهاجرت کرده باشد،
به چشم نمى‏خورد؛ از این رو، این انتساب نمى‏تواند صحیح باشد. بلکه
نگارنده معتقد است، شخصیّت مدفون در این بقعه از نوادگان امام جعفر
صادق  علیه‏السلام و نسب شریف او از قرار ذیل است: على الاصغر بن عیسى الاکبر
بن محمّد الاکبر بن على العریضى بن امام جعفر صادق علیه‏السلام. وى سیّدى جلیل
القدر، عظیم الشان و بزرگوار بود. علماى انساب به هنگام شمارش فرزندان
عیسى الاکبر که نقابت و سرپرستى سادات شهررى را به عهده داشته است،
28 فرزند پسر ذکر مى‏نمایند که نام سه تن آنان على بوده و هر کدام به عنوان
على اکبر، على اصغر و على اوسط شناخته مى‏شده است.[2]

چنان که  پیش‏تر در نسب نامه امامزاده عبداللّه‏ آرتیمان گفته شد، سه تن از
برادران امامزاده على‏اصغر در همدان مى‏زیسته‏اند که یکى از آنان سیّد
اسحاق بن عیسى الاکبر،[3] دیگرى ابوعبداللّه‏ حسین الاکبر بن عیسى
الاکبر[4] و سوّمى عبداللّه‏ الاحنف بن عیسى الاکبر[5] است که همه ایشان از
مشاهیر سادات حسینى قرن سوّم و چهارم هجرى به شمار مى‏روند و
نسل‏هاى زیادى از آنان در همدان، ملایر، تویسرکان و اسدآباد به جا مانده
است. بعید نیست مزار کنونى از آنِ همین على اصغر بن عیسى الاکبر باشد
که سیّدى بزرگوار بود.