- جمعه ۲۸ شهریور ۹۳
بقعه این امامزاده در میان روستاى شان آباد،[1]در 12 کیلومترى جنوب تویسرکان واقع شده است.
اصل بنا، قدیمى و در چند مرحله، قسمتهایى به آن افزودهاند. اتاق مرقد که قدیمىترین مکان این بقعه است، بین دو فضاى شبستان و حسینیه واقع شده و به شکل مربّع و مستطیل و به ابعاد 6×4 متر مىباشد و به اندازه سه پلّکان از کف حسینیه پایینتر قرار دارد و داراى رسمىبندىهاى گچى است. در وسط اتاق، ضریح آهنى مشبّکى به ابعاد 10/2×50/1 و ارتفاع 2 متر قرار دارد. گنبد بنا عرقچینى و ارتفاع آن حدود دو متر مىباشد. بنا از خشت و گل ساخته شده و قطر دیوار آن بیش از یک متر مىباشد. پیرامون اتاقِ مرقد، یک حسینیه و شبستان به مساحت تقریبى 380 متر مربّع افزوده شده است. ایوان فعلى بقعه در شمال قرار دارد و درى نیز در جنوب بقعه واقع شده است. دور تا دور بقعه، صحن مشجّرى به مساحت سه هزار متر مربّع قرار دارد که درختان گردو، گیلاس و توت فضاى مناسبى را ایجاد کرده است. تعداد 6 زایرسرا در جنوب بقعه قرار دارد که در امتداد آن، کشتارگاهى وجود دارد. این بقعه به همّت ریاست محترم اوقاف تویسرکان، جناب آقاى مهدى روشنى و مسئول مالى آن، آقاى افشار در حال توسعه مى باشد.
به اعتقاد اهالى، این آرامگاه متعلّق شاهزاده محمّد، فرزند امام محمّد
باقر علیهالسلاماست، و مورد توجّه اهالى روستا و روستاهاى همجوار مىباشد و
مىگویند، کتیبهاى داشته که حکایت از سال 956 ه ق داشته است. مؤسّس
و بانى حرم را رحمت اللّه زنگه معرّفى کردهاند.
این بارگاه از یادگارهاى اواسط دوره صفویّه مىباشد که در دورههاى
بعدى تعمیر شده است.
چنان که اشاره شد، خفته در مزار شاهزاده محمّد معرّفى شده و بدون
شک، وى سیّد جلیل القدر، عظیم الشأن و عالى مقام ابو جعفر محمّد بن
حسن البصرى بن قاسم بن محمّد البطحانی بن قاسم بن حسن بن زید بن امام
حسن علیهالسلام است که با شش واسطه، نسب به امام حسن مجتبى علیهالسلام مىرساند.
مادرش حمره نام داشت و ظاهرا اُمّ ولد (کنیز) بود. او داراى 2 فرزند پسر به
اسامى ابوعلى حسن و ابوحسین احمد و 2 دختر به اسامى سکینه و
فاطمه بود.[2]
علاّمه نسّابه ابن طباطبا، وى را از جمله نخستین مهاجران علوى به
رودآور ذکر مىنماید.[3]فرزندان و فرزندزادگان وى در رود راور (تویسرکان)
سکنى داشتهاند و اینک مزارات آنان زیارتگاه اهل دل است. ابن عنبه،
نوادگان او را از سادات جلیل القدر و رؤساى و نقباى همدان ذکر مىکند.[4]
یکى از آنان سیّد جلیل القدر أبوالقاسم طاهر بن على بن حسن بن ابى جعفر
محمّد مذکور است که به جلالت شأن[5]و بزرگوارى متّصف و آرامگاه او به
عنوان طاهر بن على در روستاى حاجى آباد تویسرکان زیارت مىشود.
خاندان حسن بصرى از مشهورترین سادات حسنى همدان بشمار
مىآیند. آنان بالغ بر 3 قرن ریاست معنوى و سیادت و نقابت سادات همدان
را دارا بودهاند و اکثر مشاغلى همچون قضاوت و امامت به عهده آنان بوده
است. پسرعموى شاهزاده محمّد، داماد صاحب بن عباد وزیر معروف
شیعى بود؛ از این رو احترام فوق العادهاى در قرن چهارم به جهت این
وصلت میمون، به سادات حسنى در همدان شده بود. حضرت شاهزاده
محمّد، سیّدى جلیلالقدر، عظیمالشأن، بزرگوار، با تقوا و بزرگ خاندان
حسنى همدان به شمار مىآید و به احتمال قوى، در ثلث اوّل قرن پنجم در
تویسرکان (رود آور) وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده است. آرامگاه
دختر او سکینه خاتون در کنار پدر است.
[1]- نام قبلى آن، شهینآباد است. این روستا در ارتفاع 1540 مترى از سطح دریا واقع شده و تپّهاى معتدل و نیمه خشک است. خرّم رود از 9 کیلومترى جنوب خاور آبادى مىگذرد و جمعیّت آن 170 خانوار مىباشد. کوه خان گرمز در 9 کیلومترى جنوب خاورى آبادى است، کار و پیشه اهالى؛ کشاورزى، باغدارى، دامدارى، پرورش زنبور عسل، داد و ستد، کارگرى و قالیبافى است و فرآوردههاى آن؛ انگور، سیب درختى، آلو، گندم، جو، یونجه، شبدر، گاودانه، تره بار و ذرت مىباشد. رج فرهنگ جغرافیایى همدان 47: 257.
[2]- منتقلة الطالبیّه: 150 - 151.
[3]- منتقله الطالبیه: 150-151.
[4]- الفصول الفخریّة: 105.
[5]- المشجّر الکشّاف لتحقیق اصول السادة الاشراف 2: 92، الفخرى فى انساب الطالبیّین: 105.
- ۳۰۴۵
- ادامه مطلب
