- سه شنبه ۲۲ مهر ۹۳
یکى از زیارتگاههاى مشهور شهرستان تویسرکان، مرقد مطهّر امامزاده ناصر است که در نزد اهالى به «ناصر بن موسى» شهرت دارد. این زیارتگاه در بالاى کوهى نزدیک روستاى زیوج،[1]در هفت کیلومترى شمال باخترى شهر تویسرکان واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى است.
روستاى کرزان، گل آباد و کلیجان و زیوج از صحن امامزاده قابل دیدن است.
بقعه، کرسى بلند و بر روى سکّویى شصت سانتىمترى قرار دارد. اصل بنا به صورت مربّع و به ابعاد 20×20 متر مىباشد که در هر جهت، دو اتاق کوچک به ابعاد تقریبى 3×4 متر طرّاحى شده است. فضاى اصلى داخل حرم به صورت هشت ضلعى مىباشد و چهار زاویه آن چهار متر و الباقى حدود دو متر است.
بر فراز بقعه، گنبدى هشت ضلعى با ساقهاى بلند به ارتفاع حدود دو متر قرار دارد که شش پنجره جهت نورگیرى در آن تعبیه شده است. در زیر گنبد، ضریح چوبى مشبّکى به ابعاد 5/1×5/2 و به ارتفاع 30/2 متر قرار دارد که در بالاى در آن کتیبهاى به این مضمون حکّاکى شده است: «بسم اللّه الرحمن الرحیم، بتاریخ شهر شعبان سنة 1104 صلاح شعار خان محمّد ولد محمّد رضا گماشته عالیقدر فضعلى بیگ مرقد منوّر امامزاده علیه السلام معجر نمود. عمل استاد نورى پیر خراطى.»
در داخل ضریح، سنگ قبرى قرار دارد که ارتفاع آن حدود سى سانتىمتر
مىباشد و کتیبهاى به این مضمون بر روى آن حجّارى شده است: «بسم اللّه
الرحمن الرحیم، احمد اللّه مبید الامم و محیى الرحم، این مکان مقدّس مرقد
مطهّر نفس شریفه و روح زکیه و سلاله طاهر امامزاده لازم التعظیم حضرت ناصر
بن موسى بن جعفر علیه الصلوة و السلام تاریخ 15/9/1370 اهدایى حاج
سلمان اسماعیلى.»
تمام ازاره حرم به اندازه هشتاد سانتىمتر با سنگ مرمر پوشش یافته و
الباقى گچ اندود شده و نقّاشى سبز و آبى دارد. فضاى زیر گنبد، داراى چند
طاق قوسى نیم کره به شکل 12 پَر تشکیل یافته و شبیه چتر است و از آن به
گنبد چترى یاد مىکنند. نماى خارجى گنبد ایزوگام و با رنگ سبز نقّاشى
شده است.
در جنوب بقعه، ایوان و مدخل اصلى زیارتگاه قرار دارد. زمین زیارتگاه
مجموعا هفت هکتار است و صحن اصلى بقعه حدود دو هزار متر مربّع
مىباشد و داراى پارکینگ و فضاى سبز مناسب است. در ضلع غرب بقعه،
پلّکانى در حدود صد ردیف در حال احداث مىباشد.
در ضلع شرقى بقعه نیز راهى به سمت حرم باز مىشود، امّا راه اصلى
حرم از سمت جنوب است که مقابل آن صحن بزرگى قرار دارد و به جهت
شیب تند آن دوازده پلّکان در آن احداث شده است.[2]
چند سالى است اداره اوقاف شهرستان تویسرکان با جدّیت تمام در حال
اجراى طرح توسعه این زیارتگاه مىباشد و در آینده نزدیک از قطبهاى
گردشگرى شهرستان تویسرکان و استان همدان تبدیل خواهد شد.
علاّمه نسّابه ابن طباطبا، از اعلام قرن پنجم هجرى، در ذکر واردین به
شهر همدان مىنویسد: از نوادگان امام موسى کاظم علیهالسلام که به شهر همدان
وارد شدند، یکى از آنان ابوطالب ناصر بن احمد بن موسى بن احمد بن محمّد
الاعرج ابن احمد بن موسى المبرقع بن امام محمّد الجواد بن على الرضا بن
امام موسى الکاظم علیهالسلام است.
همچنین برادرش که به نام ابومعالى عیسى نام داشت، از او بزرگتر بوده
و در شهر همدان مىزیسته است. مادرشان زینب دختر عبداللّه بن حسین بن
حسن البصرى بن قاسم بن محمّد البطحانى بن قاسم بن حسن بن زید بن امام
حسن علیهالسلام بود.[3]
علاّمه مروزى نسّابه مىنویسد: «اعقاب موسى النقیب بن احمد الرئیس
بن محمّد الاعرج، در قم از نقبا بودهاند و در همدان از سادات محترم.»[4]
علاّمه کمونه در کتاب موارد الاتحاف فى نقباء الاشراف، ابو المعالى عیسى،
برادر بزرگتر ابوطالب ناصر را نقیب شهر همدان ذکر نموده است.[5]
علاّمه نسّابه ضامن بن شدقم، کنیه پدر امامزاده ناصر را ابوناصر احمد
ذکر نموده و مىگوید: «او ملقّب به سیفالدّین و داراى سه برادر دیگر بوده
است که عبارتند از: امیرزاده احمد، ابو على عبید اللّه ارقط و أبوالحسن
على.» و سپس اضافه مىکند که، ابوطالب ناصر داراى فرزندى به نام ابوعلى
نظامالدّین بوده و او نیز فرزندى به اسم ابوشجاع شاه علاءالدّین داشته است.[6]
علاوه بر مدارک فوق، از قدیم الأیّام این بارگاه مطهّر بین عموم به
شاهزاده ناصر بن موسى مشهور بوده و هست. در فرهنگ جغرافیایى استان
همدان آمده است که، امامزاده ناصر در اواخر قرن چهارم هجرى به
شهادت رسید.
ظاهرا شهادت او به همراه عبداللّه بن احمد بن ابراهیم بن محمّد یمانى
بن عبیداللّه بن موسى الکاظم علیهالسلام در همدان به دست قرامطه، در دهه آخر
قرن چهارم هجرى مىباشد. به هر حال، مادر او زینب، عمّه داماد صاحب
بن عباد وزیر دانشمند و شیعى ایرانى است و امامزاده ناصر پسر عمّه داماد
صاحب مىباشد.
این خاندان به سادات رضوى شهرت داشتند، و نقابت و سرپرستى
سادات قم، شیراز، همدان، نسل اندر نسل، میان آنان موروثى بوده است.
اینان سادات متّقى، پرهیزکار، دانشمند و جلیلالقدر بودهاند.
[1]- روستاى زیوج در 9 کیلومترى شمال باختر تویسرکان واقع شده و رودخانه فصلى کرزان رود از خاور آبادى مىگذرد. کوه چالاب در 5 کیلومترى شمال باختر و کوه سیاه در 3 کیلومترى شمال خاور آبادى قرار دارد. زیوج، درّهاى سرد و خشک است و شامل سه درّه به نامهاى گلنگان در شمال، درّه قوله در یک کیلومترى شمال باختر و درّه باغ شیخ در باختر آن است. کار و پیشه اهالى؛ کشاورزى، باغدارى و دامدراى است و فرآوردههاى آن؛ گندم، جو، بنشن، پیاز، سیب زمینى، گردو، انگور، سیب زمینى، هلو، سنجد و... مىباشد.
[2]- کتاب حیقوق نبى علیهالسلام: 107-108، سیماى همدان: 268، آئینه تویسرکان: 153، سیماى
میراث فرهنگى همدان: 93-94، پژوهشى در زندگى پیامبران در ایران: 232-234، فرهنگ جغرافیایى همدان 47: 222-223.
[3]- منتقلة الطالبیّه: 348.
[4]- الفخرى فى انساب الطالبیّین: 9.
[5]- موارد الإقحاف 2: 220.
[6]- تحفة الأزهار 3: 438 - 439.
- ۲۴۶۰
- ادامه مطلب