- دوشنبه ۱۲ خرداد ۹۳
در قرن نهم و زمان شاهرخ تیمورى، تعمیرات و اضافاتى در این بنا صورت گرفته و در دورة شاهان صفوى ـ شاه طهماسب، شاه عبّاس اوّل و شاه سلطان حسین ـ نیز تعمیرات و تزییناتى بر روى بنا انجام شده است. در این بنا، چهار زوج در منبت کارى از زمان شاهرخ تیمورى و سلاطین صفوى به جاى مانده که تاریخهاى 730 و 950، 1116، 1117 هـ . ق در آنها مشهود است. در عصر قاجاریّه نیز ماشااللَّه خان کاشى، در ضلع شرقى صحن و ایوان، دو گلدستة بلند و دو گلدستة کوچک ایجاد و به بناى قدیم الحاق کرده که پوشش این گلدستهها با کاشىهاى نره الوان است.
این بنا داراى سه صحن میباشد. صحن جنوبى آنکه به صحن صفا معروف است، داراى چند حجره و ایوانچههاى کوچک است که متعلّق به دوران سلجوقى و مغول میباشد. سقف ایوان جنوبى (ایوان صفا) نقّاشى شده و داراى دو گوشوارة مقرنس کارى است و بر کتیبة گچى سرتاسرى آنکه مربوط به دورة شاه سلطان حسین صفوى است، سورة دهر و صلوات بر چهارده معصوم نوشته شده است. دو صحن دیگر که به صحن قمىها و سردارى معروف است، مربوط به دوران قاجار است. داخل بقعه و ایوان صفا، همان طور که ذکر شد، کتیبهها و نقّاشىهاى بسیار زیبایى از دورة صفوى وجود دارد. سردر ورودى، آیینه کارى است که به واسطة ریختگى قطعهاى از وسط آن، کتیبة کاشى معرقى عالى به نام شاه طهماسب از زیر گچبرى ظاهر شده است. گنبد مدور، مربوط به عهد سلجوقى است که پوشش روى آن در دورههاى بعدى با خشت و کاشى زرد طلایى رنگ و با نقش و نگار اسلیمى و گل بوتة الوان تزیین شده است. اما ساقة گنبد با کاشى معرقى بسیار زیبا، در دورة صفوى مقرنس کارى شده است. همچنین در کتیبة زیر مقرنسها، سورة فتح به خط ثلث سفید بر زمینة آبى لاجوردى ثبت شده و پایین آن هم کتیبة دیگرى با کاشى سبز و سرمهاى، به خط کوفى با نوشتة «لا اله اللَّه اللَّه محمّد رسول اللَّه و على ولى اللَّه» در 16 ترک پایه تکرار شده است. دو گلدستة مرتفع دو گوشة ایوان بزرگ و منارههاى کوچک طرفین آن، با کاشىهاى معرّق عهد قاجاریّه پوشیده شده است. ولى کتیبهها و پشت بغلهاى این ایوان ـ با کاشى خشتى عهد صفوى ـ سالم و بى عیب باقى مانده و همچنین لچکىهاى طرفین سکوهاى اطراف صحن، با کاشى خشتى هفت رنگ پوشیده شده است. در کتیبة گچى دور سقف، سورة قرآنى به خط ثلث سفید بر متن لاجوردى نگاشته شده است و در پایان آن، عبارت «کتبه محمّد مقیم الموسوى 1118» خوانده مىشود.
این بنا تحت شمارة 399 به ثبت آثار تاریخى رسیده است.
- ۱۸۹۳
- ادامه مطلب