- سه شنبه ۱ مهر ۹۳
مسجدى در خیابان شهید صدوقى شهر ابرکوه قرار دارد که به مسجد بیرون یا قدمگاه امام رضا یا بقعة علىبن موسى الرضا شهرت دارد.
این مسجد شامل؛ ایوان، شبستان، صحن و گنبد است. اصل بنا از داخل به صورت هشت ضلعى و به ارتفاع 20/4 سانتىمتر و از خارج مدور است. گنبدى عرقچینى بر مسجد استوار است که قطر آن 6 متر و ارتفاع آن نیز حدود هفت متر است. این گنبد از بیرون به صورت مطبق کلادرویشى است که در چهار طبقه تعبیه شده و نماى آن کاه و گل است. در کنار گنبد مرکزى، گنبد کوچک دیگرى است که متعلّق به شبستان مسجد است. پس از عبور از درِ اصلى بنا، به یک فضاى هشتى خواهیم رسید که راهرویى به مسجد و صحن کوچک دارد که خودِ صحن نیز شامل دو ایوان و صفّه است.
تنها اثر قدیمى موجود در مسجد، مربوط به کاشى معرّق سردرِ است که در سه رشته خطّ به عرض تقریبى 65 سانتىمتر و درازاى پنج متر و به رنگهاى آبى و سفیدست که بر پیشانى سر در ورودى مسجد نصب است و از آن اطّلاعات تاریخى مفیدى به دست مىآید. افسوس که قسمتى از آن به عمد معدوم گردیده است، متن کتیبه به شرح ذیل مىباشد:
«اللَّه هو الموفّق و المعین ربّنا تقبّل منّا انّک انت السمیع العلیم. چون حضرت صمدیّت عزّ شانه و عظم سلطانه در عهد خلافت پناه پادشاه اسلام اعظم و اعلم سلاطین ایّام لازال جلال السلطان... (ریختگى به اندازه شصت سانتىمتر) للَّه سعیه که توفیق عمارت خیر به هر وقت و به هر جاى به تجدید رفیق فرمود در زمان عبور از ابرقوه عادت... (نیم متر ریختگى) بردِ مسجد تبرّک نمود که منزل امام معصوم علىبن موسى الرضا مبارکه از اشعار اسلام است ساخت و به مقابل مزار طاووسیّه مسجدى فوقانى و خانه رئیسى الدّینى را بعد در سر سنگنما که ابعاضا (؟) مسجد و دارالقرار و دارالحدیث و دارالسیاده و الش(ریختگى به اندازه شصت سانتىمتر)... م این... دودکان متّصل به مسجد مذکور و نصف حمّام در بازار بلغدریه و نصف حمّام بازار با سیب در میان شهر و نصف مش... (نیم متر ریختگى) و نصفى از باغات اشرفى از مستحدثات واقف محدود به مزرعه مذکوره و نصف باغ معیناباد به میان طاهونه چهارگانه و طاهونه نظامى و فتوحاباد و ربعى از چشمه و مزرعه چاهک در فراغد مجموع املاک وقف مذکوره وقف بقاع المحترم... (یک کلمه افتادگى) مسطور و رسانیده بر وفق (نیم متر ریختگى) و خلایق باشد. هر که تغییر و تبدیل در آنها کند و غیر اهل اصلاح درین بقاع خیر متبرک سازند، واللَّه ولى... (نیم متر ریختگى).»
این بنا به شماره 15081 و در تاریخ 24/12/1384 در فهرست آثار تاریخی و ملّى به ثبت رسیده است.
طبق کتیبه فوق معلوم مىگردد که این مکان قدمگاه حضرت علىبن موسى الرضا ، امام هشتم ، بوده که در سفر مرو از این مکان عبور نموده و بعدها، اینجا را به عنوان مسجد ساختهاند، و چون بیرون از شهر ابرکوه بوده، به مسجد بیرون خواندهاند همچنان که به جهت قدوم مبارک امام رضا به بقعة على موسى الرضا نیز شهرت داشته است.
- ۱۰۲۰
- ادامه مطلب
