مزارات ایران و جهان اسلام

بقعة این امامزاده در مجاورت فرماندارى شهر سنقر واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى قدیمى به جا مانده از عصر صفویّه است که تعمیراتى در آن صورت گرفته و شامل ایوان، گنبد و حرم است.

ایوان بقعه رو به جانب جنوب بود و در طرفین آن دو گلدستة قدیمى قرار داشت. این بنا یک بار در سال 1357 هـ . ش مرمّت شد و نقّاشى‏هاى زیر گنبد، رنگ‏آمیزى مجدّد گردید وهمچنین در سال1380هـ . ش مورد تعمیرات وسیع قرار گرفت.

گنبد امامزاده که به صورت عرقچینى است، از داخل با نقّاشى‏هاى بسیار جالب و دیدنى تزیین شده و توسّط پوشش فلزى از بیرون مزیّن گشته تا در معرض بارش و برف، رطوبت به داخل بقعه رسوخ نکند. در ایوان داخلى بقعه، کتیبة سنگى، در سر درِ ورودى بارگاه نصب بود که نوشته‏هاى آن خوانده نشد و تنها تاریخى که بر آن قابل خواندن بود، سال 1028 هـ . ق را نشان مى‏داد.

بر روى مرقد، دو ضریح چوبى کوچک و بزرگ بسیار قدیمى نصب است که دور تا دور قسمت بالاى ضریح، اسامى چهارده معصوم ‰ منبّت شده و در یک جهت آن نام کاتب و نسب امامزاده به این شرح اشاره شده است: «هذا قطب الاولیاء و زبدة الاصفیا السلطان میر احمد قدس سره العزیز ابن ائمة الهدى الإمام محمّدالباقر علیه السلام کتبه شکراللَّه ابن ابراهیم سنقرى فى سنه 937 هـ . ق».

در جوار امامزاده، قبر یکى از سادات به نام سیّد محمّد حسینى اجاق قرار دارد که از نوادگان امام زین‏العابدین یا امام موسی کاظم ‰ ، متوفّاى سال 1327 هـ . ق و مورد احترام اهالى مى‏باشد. گویند که در گذشته، قبرش در محوّطة فرماندارى سنقر بوده که بعداً به این مکان انتقال داده شده است.

زمین زیارتگاه، بیش از300 متر مربّع است و در گذشته بخشى از زمین‏هاى آن جهت احداث فرماندارى شهرستان سنقر و دبیرستان دخترانة حضرت زینب Š اختصاص داده شد. در این صحن، مسجد بزرگى به نام مسجد صاحب الزمان (عج) ساخته شده و نیز چشمه‏اى در صحن بقعه جارى است که گویند امامزاده احمد در ابتداى ورود خود به این منطقه، در نیزارهاى آن پنهان شده بود و به برکت آن حضرت، این چشمه به وجود آمده است.

این بنا به شمارة 1801 و در تاریخ 19/9/1375 به ثبت آثار ملّی و تاریخى رسیده است.

اهالى، اعتقاد کامل به این امامزاده دارند و او را به عنوان فرزند بلافصل امام محمّد باقر ‰ مى‏دانند و براى وى کرامات زیادى قایلند و مى‏گویند: امامزاده احمد از دست دشمنان متوارى مى‏شود و به منطقة نیزارى که هم اکنون مزار آن بزرگوار است پناه مى‏برد ولى توسّط فردى منافق، محلّ پناهگاهش فاش مى‏شود و سپس عمّال اموى آن حضرت را به شهادت مى‏رسانند.

امّا دربارة شهرت امامزاده احمد به فرزند امام محمّد
باقر ‰ باید گفت: این ادّعا با وجود کتیبة تاریخى ضریح آن هیچ منشأ صحیحى ندارد و اصولاً به اتّفاق نقل همة علماى انساب و مورّخان، امام محمّد باقر ‰ فرزندى به نام احمد نداشته تا در سنقر متوارى و به شهادت رسیده باشد.

علما در تعداد فرزندان آن حضرت اختلاف دارند؛
سیّد تاج الدّین بن على بن احمد حسینى عاملى، شش فرزند، و شیخ مفید  در ارشاد، هفت فرزند، و کفعمى، نُه فرزند براى آن حضرت بر شمرده‏اند و اسامى آنان به شرح ذیل است: جعفر (امام صادق ‰)، عبداللَّه (مادر این دو، ام فروه نام داشت)، ابراهیم، عبیداللَّه (مادر این دو امّ حکیم بود)، على، زینب، اُمّ سلمه، خدیجه، اُمّ جعفر.

یاقوت حموى در معجم البلدان، از جمله مزارات مصر و قاهره قبر آمنه دختر امام محمّد باقر‰ را بر شمرده است. در یکى از روستاهاى کاشان به نام روستاى علوى، قبرى متعلّق به محمود بن امام محمّد باقر‰ مى‏باشد. سیّد احمد کیاء گیلانى ضمن اشاره به نسب شاه نعمت‏اللَّه ولى، نسب او را به محمّد بن امام محمّد باقر‰ منتهى مى‏داند، و ابوالحسن عمرى نسّابه، زید بن امام محمّد باقر‰ را بر تعداد فرزندان آن حضرت اضافه نموده و ابن مهنّا نیز طیّبه نامى را دختر امام محمّد باقر‰ مى‏داند و بقعه‏اى نیز در ساوه است که به على الاصغر بن امام محمّد باقر‰ منتسب است. بنابراین نام احمد بن امام محمّد باقر‰ در هیچ یک از کتب معتبر انساب، رجال، تاریخ و سیره، ثبت نشده و اثبات آن به غایت مشکل است. خصوصاً در میان فرزند زادگان کمى که از حضرت امام محمّد باقر‰ باقى مانده، شخصی به نام احمد، یافت نمى‏شود. به اعتقاد برخی از پژوهشگران انساب، شخص مدفون در این بقعه، احمد بن ابى‏الحسن على بن ابى‏الحسن على الباغر بن عبیداللَّه الامیر بن عبداللَّه بن حسن بن جعفر الخطیب بن حسن المثنى بن امام حسن مجتبى‰ است که سیّدى جلیل القدر، عظیم الشان و بزرگوار بود. او نوادة سیّد ابوالحسن على الباغر حسنى مى‏باشد که نسلش با فرزندان امام محمّد باقر‰ اشتباه گرفته شده است. على الباغر، مکنّى به ابوالحسن و مشهور به «الشاعرالاکبر» بود. علّت ملقّب شدن او به باغر بدان جهت است که متوکّل ـ خلیفه عبّاسى ـ ، غلام ترکى به نام «باغر» داشت که از لحاظ زور و بازو بسیار قوى بود. روزى ابوالحسن على با او نبرد کرد و چنان با قوّت تمام، او را به زمین انداخت که باعث تعجّب همگان شد. از این رو، پس از آن واقعه، او را ملقّب به «باغر الاکبر» نمودند. علماى انساب، تداوم نسل او را از پنج فرزند او و برخى از هفت فرزند او مى‏دانند و مى‏نویسند که وى بالغ بر 23 فرزند داشته است. فرزندان و نوادگان او در قم، اصفهان، آذربایجان، بصره، نصیبین، اهواز، ارجان، جبل و رامهرمز پراکنده شده‏اند. سیّد احمد بن على، مکنّى به ابوالعبّاس صاحب فرزندى به نام ابوعبداللَّه جعفر بود که براى او تداوم نسل نوشته‏اند.