مزارات ایران و جهان اسلام

این مقبره که از آثار دوره قاجاریه است، در خیابان آرامگاه، چهار راه امیرکبیر شهر کرمانشاه واقع شده و ساختمان آن از خشت و گل ساخته شده است.

«ملاعباسعلی کزازی» که از شاگردان معروف آقا محمّدعلی فرزند محمدباقر بهبهانی مشهور به آل آقا است، از فقهاء و علمای نامدار کرمانشاه بود، مقبره او نزدیک مقبرة آقا و بر سر راه «مصلی قدیم» واقع است.

این مقبره در 5/1 کیلومتری روستای شالان از دهستان بان زرده، در بخش مرکزی شهرستان دالاهو، در حدود پانصد متر بالاتر از آتشگاه گمه ملک، واقع شده است. اصل مجموعه به صورت یک آتشگاه به ابعاد 45/3×45/3 متر است و ضخامت دیوار آن 65 سانتى‏متر می‌باشد. در ساختمان این آتشگاه علاوه بر قلوه سنگ و ملاط، از آجر نیز استفاده شده است.

این مقبره در خیابان آل آقا، چهار راه جوانشیر شهر کرمانشاه واقع شده است.

مقبرة معروف به سر قبر آقا، متعلّق به «محمّد على» فرزند «آقا محمّد باقر بهبهانى» فقیه معروف است. آقا محمّد على در حدود سال 1188 هـ . ق بر حسب تقاضاى اهالى کرمانشاه به این شهر آمد و به ترویج مذهب و تدریس علوم اسلامى پرداخت.

این مقبره در سرپل ذهاب و بر سر راهى که به «مله دیزکه» منتهى مى‏شود، قرار دارد. این مقبره، در داخل آتشکده‏اى از دورة ساسانى قرار دارد و به وسیلة لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. وجود این مقبره موجب شده که بقایاى آتشکدة ساسانى تاکنون سالم بماند. اهالى محل معتقدند که این آتشکده، مقبرة حمزه قارى است و براى آن احترام خاصّى قایلند.

«ابوعماره حمزة بن حبیب بن عمارة بن اسماعیل کوفى» معروف به «زیات»، قارى معروفى است که «ابوالحسن کسایى»، دانشمند و نحوى معروف، قرائت قرآن را از وى آموخته است. حمزه، روزگار خود را به تجارت بین کوفه و حلوان مى‏گذراند و در یکى از سفرهاى تجارتى به سال 156 هـ . ق در سر پل ذهاب در گذشت و طبق سنّت اسلامى، در همان جا دفن شد.

این مقبره در روستاى «بان زرده» کرند، نزدیک قلعة یزدگرد و در دامنة کوه «دالاهو» قرار دارد. از نظر معمارى این بنا به صورت فضاى مربّع شکل کوچکى است و بر روى آن گنبد مخروطى شکلى قرار گرفته است.

سطوح داخلى و خارجى این بنا به وسیلة ملاط گچ، اندود شده است. این مقبره، یکى از زیارتگاه‏هاى مهم «اهل حق» به شمار مى‏رود. هویّت حقیقى بابا یادگار نیز مانند دیگر مشایخ اهل حق به درستى معلوم نیست. بیش‏تر مشایخ در اوایل حکومت صفویان زندگى مى‏کردند و در نوار مرزى ایران و عثمانى به ترویج مذهب اهل حق اشتغال داشتند.

در نزدیکى ریجاب از توابع شهرستان اسلام آبادغرب، قبرستانى از صدر اسلام با تعدادى آرامگاه به سبک چهار طاقى‏هاى دورة ساسانى وجود دارد. در میان این قبور، بناى عظیمى دیده مى‏شود که در میان اهالى محل به مقبرة ابودجانه معروف است و در نزد اهالى از احترام خاصّى برخوردار است. این آرامگاه چهار ضلعى است و بر فراز آن گنبدى مخروطى شکل قرار دارد. در جنوب این آرامگاه بناى دیگرى شبیه به آن، ولى در ابعاد کوچک‏تر ساخته شده است و در داخل آن چند سنگ قبر به چشم مى‏خورد. این دو آرامگاه با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده و سطوح بیرونى و داخل آن با ملاط گچ اندود شده است.

این مقبره زیر نظر میراث فرهنگى در سال 1369 مرمّت و بازسازى شده است.

این بقعه بر روى تپّه‏اى در مرکز شهر سنقر قرار دارد. این آرامگاه برجى شکل، هشت ضلعى و داراى گنبدى آجرى است. هر ضلع آن سه و نیم متر طول دارد. در طبقة پایین این بقعه، سردابه‏اى هشت ضلعى وجود دارد و پوشش آن گنبدى است. بخش تحتانى آرامگاه یعنى سردابه، با سنگ‏هاى تراشیده و قسمت فوقانى آن با آجر ساخته شده است.

در هر یک از اضلاع این آرامگاه، طاق نمایى با قوس جناغى قرار دارد.

بقعة این امامزاده در بیست کیلومترى غرب شهر پاوه، در روستاى هجیج که منطقه‌ای صعب و در کنار رودخانة سیروان قرار دارد، واقع شده و در سال‏هاى اخیر بناى این بقعه به صورت چهار طاقى آجرى توسّط ادارة اوقاف احداث شده است. در گذشته، مقبرة این امامزاده، بنایى سنگى و قدیمی بود.

پیش نمازان روستاى هجیج، دربارة نام و نسب این امامزاده به نقل از «بحرالانساب» مى‏گویند: نامش عبیداللَّه و فرزند حضرت امام موسى کاظم‰ است و پس از شهادت پدر در زمان هارون الرشید، با یکى از برادرانش به نام امامزاده اسماعیل به این منطقه پناه آورده است. بعدها برادرش به «اسپریس» یکى از روستاهاى اطراف پاوه عزیمت کرد و او در هجیج ماندگار شد. اندک اندک یارانى به دور او جمع شدند.

بقعة این امامزاده در حاشیة غربی روستای شالان از دهستان بانزرده و در دامنة کوه سرکمر و مشرف به رودخانه ریژآو که در فاصلة تقریبی 200 متری جنوب بقعه در جریان است، واقع شده و چشم انداز آن زیبا است.

ساختمان بقعه با استفاده از قلوه سنگ و ملات گچ ساخته شده و دارای پلانی چهار گوش به ابعاد تقریبی 6×6 متر است. در ساخت این بنا قلوه سنگ‌های بزرگ در قسمت زیرین دیوارها و از سنگ‌های کوچکتر در قسمت بالای دیوارها و پوشش سقف آن استفاده شده است. ورودی بنا در ضلع شمالی آن واقع شده و ارتفاع آن در وضعیّت کنونی 20/1 و پهنای آن حدود 75 سانتی‌متر است. سطوح داخلی و خارجی دیوارها و پوشش گنبدی بنا دارای اندود گچ نیم کوب است.

بقعة این امامزاده در مجاورت فرماندارى شهر سنقر واقع شده است.

ساختمان بقعه، بنایى قدیمى به جا مانده از عصر صفویّه است که تعمیراتى در آن صورت گرفته و شامل ایوان، گنبد و حرم است.

ایوان بقعه رو به جانب جنوب بود و در طرفین آن دو گلدستة قدیمى قرار داشت. این بنا یک بار در سال 1357 هـ . ش مرمّت شد و نقّاشى‏هاى زیر گنبد، رنگ‏آمیزى مجدّد گردید وهمچنین در سال1380هـ . ش مورد تعمیرات وسیع قرار گرفت.

در فاصله حدود 20 کیلومتری جادة کرمانشاه به روانسر، بر بالای ارتفاع پیشه کوه، بقعة «ویس نازار» واقع شده است که مردم آن را «ویس قرنی» می‌گویند.

ساختمان بقعه با پلان مربع شکل، دارای گنبدی مخروطی شکل است که با خشت و گل و آجر ساخته شده و در سالیان اخیر مرمّت اساسی گشته است. سنگ قبر قدیمی بر روی قبر قرار دارد که متأسّفانه بخشی از آن ترک برداشته و به جهت ساییدگی قابل خواندن نیست. تاسیسات زیادی من جمله، بازار، پارکینگ، حسینیه، دفتر خدام و... در اطراف بقعه احداث شده است.

مقدمه دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه................................................ 7

موقعیّت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان........................... 11

1. آرامگاه ویس نازار (اویس قرنی) / کرمانشاه / جاده روانسر.... 21

2. امامزاده ابراهیم / کنگاور / غرب معبد آناهیتا.......................... 29

3. امامزاده احمد / سنقر / مجاورت فرمانداری............................. 31

4. امامزاده سلطان غریبه / دالاهو / شالان...................................... 36

5. امامزاده کوسه هجیج / پاوه‏ / هجیج........................................ 38

6. بقعة مالک / سنقر / مرکز شهر.................................................