- پنجشنبه ۱۷ مهر ۹۳
بقعة این امامزادگان در نزدیکى روستاى سیف آباد قمرود و در 24 کیلومترى شمال شرقى شهر قم قرار دارد.
ساختمان بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد 5/22×14 متر است و داراى دو ایوان در شمال و جنوب مىباشد. مرقد در مرکز اصلى بقعه واقع شده و بر فراز آن گنبدى دیده مىشود. اتاق مرقد، چهار گوش و به ابعاد 80/5×80/5 و ارتفاع 10 متر مىباشد. در هر یک از اضلاع شاه‌نشینى به دهانه سه و عرض یک متر از قطر دیوار بیرون داده و از هر یک درى به خارج گشوده مىشود و درگاه غربى را مسدود ساختهاند. در چهار گوشه بقعه، نیم طاقى بالا آورده و با افزودن چند رسمى بندى، صورت مربّع را به هیئت فلکهاى تبدیل ساختهاند که این نوع تبدیل قدیمى و به قبل از قاجاریّه تعلّق دارد.
در منتهى الیه قسمت مربّع بقعه، کتیبهاى است گچبرى به عرض 40 سانتىمتر که کلیه شاهنشینها را زینت بخشیده و روى آن به خط نستعلیق برجسته ابیات ذیل در نام و نسب مدفونان و مدح خدّام در میانه یک ترنج کشیده و گچبرى شده است:
مــرحبا از این زمین قــــم کـه انــوار خدا
مىکند هــر دم تجلّـــى رو ســوى عرش الا
از امــام هفتمین شــش پـور در این سرزمین
گشته مــدفون مـىکنـم تعداد از بهـــر شما
حمــزه و قاســم محمّد خالد و پنجم حسـن
دخـترى باشــد رقـیه نــام اواى مقـتـــدا
شــانشان این بس بــرادر زاده معصــومهاند
جعفـــر بن مـوسى جعفـــر امــام و پیشوا
خـــادمش اثلاث سیّد ابـن زیـن العابدین
داعــى زوّار و باقى نسل تـا یــوم الجـــزا
چار اطراف از وجود این سه اندر عیش و امن
خاصه یک زن کوست بانى نام خاتون کدخدا
بانگ بر من زد خرد گفتا صفایى صــاف شو
مـــاده تاریخ باید گفــت از روى صــــفا
هجدهــم از شهــر ذیقعده بدان اى هوشـیار
سیصد و چهل و سه مىآید برون بعد از هـزار
در ابیات فوق هر چند بانى را زنى بنام خاتون کدخدا معرّفى مىکند امّا مسلم مىباشد که این زن بیانگزار بقعه نبوده است. در بغلهاى شاهنشینهاى شمالى و جنوبى در بین ترنجهاى یک طرف عبارت (ئیلان ایل) و طرف دیگر (عیلان عیل) به همان خط گچبرى شده است.
در وسط بقعه، ضریح چوبى مشبّک سبز رنگ قرار داشت
و در میان آن صورت قبرى بود که به اندازه یک متر از کف بقعه ارتفاع داشت و بدنه آن آراسته به کاشىهاى خشتى فیروزه فام تعمیرى سال 1343 قمرى توسّط خاتون کدخدا بود و در سالیان اخیر بازسازى شد.
بر فراز بقعه، گنبدى عرقچینى ولى در وسط آن گنبدى شلجمى به ارتفاع قریب به پنج متر با گردنى استوانهاى به ارتفاع دو متر ساخته شده که بدنه آن سراپا با کاشىهاى دوالى گرهى فیروزهاى مزیّن شده است.
در شرق بقعه، تالارى با دو ستون آجرى به دهانه 50/7 و عرض 50/4 و ارتفاع هفت متر با سقف تخت و تیغه آجرى قرار دارد که دو طرف آن لچکىهاى قوس طاق بندى شده به چشم مىخورد. در بالاى تالار، کتیبهاى از کاشى خشتى به خط نستعلیق سفید در زمینه لاجوردى قرار دارد که عبارت ذیل نوشته شده بود: «حسب الامر بندگان حضرت مستطاب اجل اکرم افخم آقای مهندس الممالک وزیر فوائد عامه مدظله العالى بسعى و اهتمام سرکار معتمد السلطان حاجى محمّد على خان ناظم المسالک زید مجده العالى اتمام پذیرفت شهر رجب توشقان ئیل 1321».
در دو طرف تالار دو حجره ساده و بر فراز آن‌ها دو اتاق ساخته شده و منزلگاه زوّار است.
این بنا به شماره 2429 و در تاریخ 2/8/1378 به ثبت آثار ملّى و تاریخى رسیده است.
مرحوم فیض دربارة خفتگان در این بقعه مىنویسد: «در این گنبد شش امامزاده به نامهاى شاهزاده محمّد، حسن، قاسم، حمزه، خالد و رقیه خاتون از احفاد امام کاظم مدفون مىباشند. به نظر مىرسد که شاهزاده محمّد، حمزه و خالد پسران ابو جعفر محمّد صورانى بن حسن بن حسین بن اسحاق بن امام موسى کاظم باشند که در سال 255 قمرى در شیراز بدست سعید حاجب به قتل رسید و فرزندانش در دیگر شهرها پراکنده شدند و در این میان محمّد با دو برادر خود حمزه و خالد به قم آمد و پس از توطّن، تأهّل اختیار کرد و صاحب اولادى به اسامى حسن، قاسم و رقیّه گردید.
رقیّه دختر محمّد بن محمّد صورانى، مادر ابوالفتح مجدالدّین محمّد بن حسین بن محمّد بن على بن قاسم بن عبداللَّه بن امام کاظم است که وزیر عراق در سلطنت سلطان محمّد بن ملکشاه سلجوقى بود و بعید نیست نخستین بقعه را نامبرده از سال 495 تا 500 قمرى بر فراز تربت پدر خود بنا نهاده باشد».
- ۱۵۲۰
- ادامه مطلب
