- جمعه ۳۰ آبان ۹۳
3 ـ حسین بن زید شهید علیهالسلام
3 ـ حسین بن زید شهید علیهالسلام
دومین فرزند حضرت زید علیهالسلام حسین است، او در شام متولد شد،
مادرش: ام ولد (کنیز) بود. تاریخ تولد او سال 114 یا 115 ه . ق و مدّت
عمرش 76 سال مىباشد[1].
کنیه او ابوعبداللّه[2] لقبش ذوالدمعه و ذالعبره (صاحب اشک) مىباشد
هنوز هفت سال از عمرش نگذشته بود، که غبار یتیمى بر سرش نشست، و
پدرش به شهادت رسید.
امام صادق علیهالسلام او را پرورش داد و به خوبى تربیت کرد، و به او علم و
دانش و حکمت آموخت، او در سایه لطف امام زندگى کرد و آن حضرت بعد از
شهادت پدرش تعلیم و تربیت او را به عهده داشت، و از امام استفادههاى
علمى زیادى کرد.[3] شیخ طوسى در رجال[4] او را از اصحاب امام
صادق علیهالسلام مىشمرد.
حسین بن زید از روات و صاحب کتاب است و نجاشى و شیخ طوسى رحمهالله او
را عنوان کردهاند، و نیز ابن حجر، هم در تقریب و هم در تهذیب او را یاد کرده و
ستوده است.[5]
علت آن که حسین بن زید را، به ذى الدمعه و ذى العبره (صاحب اشک)
لقب داده بودند، این بود که او بسیار مىگریست و اکثر اوقات اشک از دیدگان
مبارکش سرازیر بود.
فرزندش یحیى مىگوید: مادرم به پدرم حسین بن زید عرض کرد: چقدر
گریههاى تو زیاد است؟
پدرم در جوابش گفت: آیا آتش، و آن دو تیر برایم خوشحالى و سرورى
باقى گذاشته که جلو گریههایم را بگیرم.
مقصودش از آتش یادآورى خاطره جانگداز سوزاندن جسد مقدس
پدرش زید علیهالسلام و منظور از دو تیر آن دو تیرى بود که یکى به پدرش زید و
دیگرى به برادرش یحیى اصابت کرد.[6]
صاحب (غایة الاختصار) درباره حسین مىگوید:
«کان سیّدا جلیلاً شیخ اهله و کریم قومه»[7] حسین بن زید آقا، بزرگوار،
محترم و بزرگ خاندان و در میان خویشانش بسیار گرامى بود. او از نظر زبان،
بیان، قلم، زهد، فضل، احاطه و بر انساب، شناسایى افراد و تاریخ از رجال بنى
هاشم به حساب مىآمد.[8] او، به کمک ابراهیم، محمد و فرزندان عبداللّه
محض شتافت و در جبهه جنگ همراه آنان مىجنگید و پس از شهادت آن
دو متوارى شد.
او را در آخر عمرش مکفوف (نابینا) لقب دادند چون او آخر عمرش نابینا
شد و شاید علت آن، همان زیاد گریستن او بود. او در سال یک صد و چهل ه .
ق زندگى را بدرود گفت.[9]
قیام حسین بن زید علیهالسلام
حسین بن زید علیهالسلام از کسانى بود که همراه محمد و ابراهیم فرزندان
عبداللّه بن حسن قیام کرد و سپس براى مدتى طولانى متوارى شد و چون او
را تعقیب نکردند و اطمینان یافت که دستگیر نخواهد شد خود را ظاهر
ساخت.
برادرش محمد بن زید مورد محبت منصور عباسى قرار گرفت و وى را نزد
خودش برد. محمد به وسیله نامه برادرش، حسین را از جانب منصور تأمین
مىداد و موقعى که از طرف منصور آسوده خاطر شد. علنا در مدینه آشکار
شد ولى با کسى تماس نمىگرفت و تا از کسى کاملاً اطمینان پیدا نمىکرد او
را به خانه خویش راه نمىداد.
على مقانعى به سند خود از حسین بن زید روایت کرده است که گفت: «در
نهضت محمد بن عبداللّه، چهار تن از فرزندان امام حسین بن على علیهماالسلام
خروج کردند. من، برادرم عیسى، موسى و عبداللّه فرزندان امام جعفر بن
محمد علیهماالسلام بودیم.» [10]
نصیحت عبداللّه بن حسن
حسین بن زید گوید: «روزى گذار من به عبداللّه بن حسن که در مسجد
رسول خدا صلىاللهعلیهوآله نماز مىخواند افتاد و چون مرا دید با دستش به من اشاره
کرد، من به نزدش رفتم، همین که نمازش تمام شد رو به من کرد و گفت:
اى برادر زاده چون تو خود الان صاحب اختیار و آزادى دلم خواست تا
پندى به تو دهم شاید خداوند تو را بدان سود بخشد. فرزندم به راستى که
خداوند تو را در جایى و مقامى قرار داده که کسى جز تو در آن مقام و
جایگاه نیست، تو در سنین جوانى هستى و مردم دیدههاى خود را به تو
دوختهاند، خوبى و بدى هم به سویت شتابانند، پس اگر کارى کنى شباهت به
رفتار گذشتگان داشته باشد معلوم است که خیر و خوبى به تو روى آورده
و اگر کارى مخالف آنها انجام دهى به خدا سوگند بدى و شرى است که
به سویت شتافته است، و همانا تو پدرانى پشت سر گذاردهاى که نظیرى
در مقام و مرتبه نداشند و نزدیکترین پدرانت زید بن على است که من نه
در میان خودمان و نه در میان دیگران همانندش را ندیدم.
و هر چه بالا روى به فضیلت و برترى برخورد کنى؛همانند على، و بعد حسین
و بعد على بن ابیطالب علیهالسلام.[11]
[1]. اعیان الشیعه 6: 23.
[2]. بحارالانوار 46: 158.
[3]. بحارالانوار به نقل از مقاتل الطالبیین:387 ابوالفرج اصفهانى واخذ عنه علما کثیرا:387. و اعیان الشیعه 6:23.
[4]. رجال شیخ طوسى:168.
[5]. پاورقى مقاتل الطالبیین:360.
[6]. بحارالانوار جلد 46: 157 و مقاتل الطالبیین و مقدمه صحیفه سجادیه شرح
فیض الاسلام: 17.
[7]. غایة الاختصار: 12.
[8]. و کان من رجال بنى هاشم لسانا و بیانا و علما و زهدا و فضلا و احاطة بالنسب و ایام الناس.
[9]. بحارالانوار 46: 158 و مقدمه صحیفه سجادیه شرح فیض الاسلام چاپ جدید: 17.
[10]. مقاتل الطالبیین: 384.
[11]. مقاتل الطالبیین: 385، به نقل از کتاب شخصیت و قیام زید بن على علیهالسلام: 367ـ398.
- ۱۹۳۹
- ادامه مطلب