- دوشنبه ۱ دی ۹۳
فهرست مطالب این پست:
امامزاده یحیى و قاسم نوکنده جویبار
امامزاده یحیى رینه بالا لاریجان
امامزاده آقا سیّد یحیى دلیجان اشکور
امامزاده آقا سید یحیى لیما اشکور
امامزاده آقا سید یحیى چاکل اشکور
امامزاده یحیى و قاسم نوکنده جویبار
در خارج از روستاى نوکنده، در میان مزارع شالى، و کنار بقعه امامزاده حبیب اللّه بن موسى علیه السلام، بقعه زیبا و قدیمى امامزاده یحیى و قاسم قرار دارد که به چهل کودک شهید معروف است.
بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد 7×15 متر است که سه متر این فضا به
صورت ایوان درآمده است. درب آن از جانب شمال باز مىشود و داراى یک
لنگه درب قاب و آلت دار نسبتا قدیمى است.
در یک مترى درب بقعه، صندوق چوبى به ابعاد 1×2×1 متر قرار دارد و
سپس ردیفى از قبور نمایان است و در آخر، صندوق دیگرى که به ظاهر متعلق
به سید قاسم است به چشم مىخورد.
نحوه به کارگیرى خشت و ملاط در این بقعه، بنا را متعلق به دوره صفویه
مرتبط مىسازد که تعمیرات زیادى در دوره قاجاریه در آن صورت گرفته
است. نوع نقاشى، سرسازى شیر سر، و چیدن خشتها، بقعه را عینا شبیه
امامزاده حبیب اللّه بن موسى علیه السلامشباهت مىدهد.
زمین زیارتگاه حدود یک هکتار است و درختان زیادى در آن وجود دارد
که فضاى مناسبى را براى زوار پدید آورده است. متأسفانه از شخصیت
مدفون در بقعه اطلاعى حاصل نشد.
امامزاده یحیى نوا لاریجان
این آرامگاه در دهکده «نوا» از دهکدههاى بالا لاریجان واقع است. طرح
خارجى بقعه، هشت ضلعى با گنبدى کلاه درویشى و از داخل مدور است و
سقف آن گنبدى عرقچینى است. این بنا بر روى صخره سنگى ساخته شده و
مرقد امامزاده را نیز در سنگ کندهاند. صندوق مرقد که از چوب گردو است، با
شیوه کم و زبانه و قاب و آلت بندى ساخته شده و پایهاى از سنگ و گچ دارد.
بر بدنه غربى آن این عبارت با خط نسخ متوسط حک شده است: «هذه
العمارة از فرموده رئیس صالح حسین جعاله عمل استاد محمود نجار در تاریخ
سنة تسع عشرة و تسعمائة» (919)
بر بدنه جنوبى صندوق، کنده کارى هم چون خراش بر تخته است که
چنین ثبت شده: «بنا کننده این عمارت بایزید ابن حاجى جواد»
زیارتنامهاى بر سه پاره تخته که قابى چوبى دارد مورخ به سال 1300 با
خط خوش نسخ و گل و بوتهاى طرف راست و دو گل و بوته طرف پایین، در
امامزاده نصب است.
به اعتقاد اهالى خفته در مزار امامزاده یحیى بن موسى بن جعفر علیه السلام
است که در بین مردم محل، از احترام فوق العادهاى برخوردار است و به
«پیریاله» معروف مىباشد. مسجدى متصل به بناى بقعه است. دربى دارد
قاب و آلت که بر پارساها و بائوها کنده کارى ظریف است. این عبارت بر کلگى
چهار چوب آن حک شده است؛
«این در مبارک به وجه سرکار مرحومه گلابى خانم صبیّه آصفجاهى میرزا
رضا قلى به عمل استاد آقا بابا به اتمام رسید سنه 1217.»
اعتماد السلطنة درباره امامزاده یحیى مطالب زیر را نوشته است ؛ «در نوا
امامزدهاى دارد که اصل مزار وى روى تخته سنگ بزرگى است و گنبدى به
شکل لوزى روى آن است. به توسّط چهار پله از مسجدى که دو ستون سنگى
دارد به حرم امامزاده صعود مىکنند. این مسجد سمت مغرب است و از طرف
شرق ایوانى است که به واسطه یک درب نیز داخل حرم امامزاده مىشود.
اسم امامزاده یحیى است.» سپس عباراتى که بر در حک شده است نقل
مىکند.[1]
امامزاده یحیى اسک لاریجان
این زیارتگاه در روستاى «اسک» بالا لاریجان واقع شده است. بنایى تازه
ساز است که توسط آقاى موسى گودرزى به جاى بناى قدیمى که از خشت و
گل بوده ساخته شده است. سروى کهنسال نزدیک بقعه وجود دارد و
مسجدى ساده و بىپیرایه کنار امامزاده ساختهاند.[2] از شخصیت مدفون در
بقعه هیچ اطلاعى در دست نیست و اهالى نیز تنها نام او را مىدانند.
امامزاده یحیى رینه بالا لاریجان
در مسیر محله رینه بالا لاریجان، بقعه امامزاده یحیى وجود دارد که در
کمال سادگى مورد احترام اهالى است. بناى اصلى بقعه گل سرى است که
هفت پله از کف در مسجد زنانه و مردانه بلندتر است. سقف بناى اصلى بقعه و
سقف مسجدها پلور کشى و پل کوپى است.[3]
امامزاده یحیى نیتل کجور
در شش کیلومترى جنوب غربى کجور، روستاى نیتل واقع است که در
قلب روستا بقعه امامزاده یحیى قرار دارد و بنایى چهار گوش از سنگ و گل،
که جلوى آن کفش کن و ایوانى است، بام آن لت بسر بوده و چندى است حلب
بسر کردهاند، صندوقى چوبى بر سر مزار امامزاده یحیى است که ارزش
چندانى ندارد.[4]
امامزاده یحیى چلاجور چالوس
این زیارتگاه در دهکده چلاجور از بلوک بیرون بشم کلارستاق واقع
است. میرزا حسن خان اعتماد السلطنة از این امامزاده یاد کرده است. اما به
جهت کندوکاو گنج یابان چیزى از آن به جاى نمانده است.[5] این بقعه اخیرا
توسط برخى از مؤمنین بازسازى شده است.
امامزاده یحیى تاکُر نور
این بقعه در دهکده تاکُر از دهستان میانرود بالاى نور واقع است.
بناى اصلى آن چهار گوشه به ابعاد 340 سانتیمتر از داخل است. در هر ضلع
طاقنمایى به پهناى 220 و طاقچهاى به پهناى 7 سانتیمتر است، چهار کنج
را با چهار گوشوار جمع کرده و طاق گنبدى عرقچینى زدهاند. بام بنا از خارج
هشت ترک است.
این بقعه در چهار جهت اصلى، ایوان دارد. ایوان شمالى شامل پنج دهانه
است که یک دهانه آن کوچکتر است که مدخل اصلى بقعه از اینجاست.
ایوانهاى شرقى، جنوبى و غربى هر یک چهار دهانه دارد و پهناى هر دهانه
180 سانتیمتر است. محوطهاى اطراف بقعه است که چند قبر در آن دیده
مىشود.[6]
امامزاده آقا سیّد یحیى دلیجان اشکور
این زیارتگاه در 47 کیلومترى بخش رحیم آباد و 62 کیلومترى جنوب
شرقى شهرستان رودسر واقع شده است.
آقا سیّد یحیى در نزد اهالى به آقا سیّد غریب معروف است و او را فرزندِ
امام موسى کاظم علیه السلام مىدانند و مورد اعتقاد همه روستائیان و داراى کرامات
متعدّد است.
بقعه در مرتفعترین جاى روستا واقع و اخیرا از سوى اهالى مرمت
و بازسازى شده است.
اصل بنا به صورت مستطیل و به ابعاد 15 × 10 متر است که داراى
صندوقچه چوبى، سقف مکعبى که هرمى شکل و با لمبه مخصوص تزیین
شده است. یک پنجره در جنوب، یک درب یک لنگه لاچ لنگرى در شرق و
یک درب دو لنگه لاچ لنگرى در شمال دارد. در سه طرف ایوان، موزائیک
کارى شده و 9 پنجره آلومینیومى در سه طرف آن به چشم مىخورد.[7]
رمضانعلى یکتا مسؤول هیأت امناى این بقعه متبرکه مىگوید: «خودم
در زمان طفولیت دچار لکنت زبان بودم و براى اداى یک حرف از حروف
قرآنى، در دوران تعلیم قرآن ـ وقت زیادى براى آن صرف مىکردم. بطور
مثال: براى اداى حرف کاف حدود پنج دقیقه در مىماندم. مادرم که از زنان
مومنه و صالحه بود، به این بقعه شریفه متوسل شده مرا در آن خواباند وبه
یمن آن در همان صغارت، لکنت من برطرف شد.»
وى مىگوید: «یکى دیگر از کرامات این بقعه متبرکه، شفا یافتن شخصى
است که فلج شده بود و پس از توسل به امامزاده و دخیل شدن به آستانش،
شفا یافت و هم اینک به زندگى روزمره خود ادامه مىدهد.[8]
امامزاده آقا سید یحیى لیما اشکور
این بقعه در 24 کیلومترى بخش رحیم آباد رودسر و 49 کیلومترى
جنوب شرقى شهرستان رودسر واقع شده است.
روستاى لیما یکى از مناطق بسیار قدیمى و تاریخى اشکور است. مناطق
بسیار زیادى در پیرامون این روستا وجود دارد که روزگارى هر یک خود به
تنهایى یک منطقه مسکونى بوده است. آثار با ارزش و قدیمى از منطقه
کاسکو که در گذشته یک منطقه شاه نشین بود وجود دارد. در مرتفعترین
جاى این روستا، در میان انبوه درختان، بقعه سادهاى واقع شده که به
امامزاده یحیى معروف است.
بقعه که به صورت مربع است داراى 36 ستون در چهار طرف ایوان و کف
سیمانى که دیوارههاى آن را گچ کارى نموده و سقف آن لمبه کوبى و پوشش
بام آن حلب سر مىباشد. صندوقى چوبى نه چندان مرغوب در وسط بقعه
است که متأسفانه از هویت خفته آن چیزى گزارش نشده است.[9]
امامزاده آقا سید یحیى چاکل اشکور
این بعقه در 68 کیلومترى بخش رحیم آباد و 83 کیلومترى جنوب
شرقى شهرستان رودسر واقع شده است.
بقعه امامزاده یحیى در بالاى روستا و در کنار مسجد واقع شده که شالوده
آن از بلوک و سیمان و سقف آن لمبه کوبى و پوشش بام آن حلب سراست.
این بقعه داراى یک صندوقچه چوبى، یک درب دو لنگه آلومینیومى در
ورودى بقعه، یک درب دو لنگه چوبى در ورودى ایوان، و 21 ستون در چهار
طرف ایوان است. متأسفانه از شخصیت مدفون در بقعه و شهرت محلى آن
اطلاعى حاصل نشد.[10]
امامزاده عیسى و یحیى ابیانه
این بنا در نزدیکى مسجد جامع ابیانه واقع شده و براساس زیارت نامه،
مدفن دو امامزاده به نامهاى شاهزاده عیسى و شاهزاده یحیى است.
مجموعه این بقعه شامل صحن، درب ورودى، ایوان، حرم چهار ضلعى،
صندوق آلت بندى، درب دو لنگهاى با تاریخ 1303 ه . ق و گنبد دو پوش
دوازده ترک با پوششى از کاشىهاى فیروزاى رنگ است که سطوح آن، با
تکرار نام «على» به شیوه خط کوفى معقلّى تزیین یافته است.
بناى این امامزاده که احتمالاً متعلق به قرن ششم هجرى قمرى است، در
اواخر دوران صفویه به وسیله بانوى خیرخواهى تعمیر شده و سنگ نوشتهاى
نیز در این باره بر دیوار ایوان آن کار گذاشته شده است: «بسم اللّه الرحمن
الرحیم و به نستعین. قد [... ]هذه البقعة المشرفه والمبرکة [... ]الصالحه [...]
المخدره [...] فى بحار رحمة اللّه رستم على ابیانى قربة الى اللّه تعالى [...]
تقبل اللّه سبحانه [... ]وصولها بر وضات جناته و کان ذالک اوائل محرم الحرام
سنة 1033 عمل حاجى على رضا کاشى پز الفقیر الحقیر ملامیرک بن حسین
کاسه پز»[11]
[1]. از آستارا تا استرآباد 3: 426 ـ 425، دایرة المعارف تشیع 2: 428، بناهاى
آرامگاهى: 221.
[2]. از آستارا تا استرآباد 3: 412.
[3]. از آستارا تا استرآباد 3: 418.
[4]. از آستارا تا استرآباد 3: 209.
[5]. از آستارا تا استرآباد 3: 124.
[6]. از آستارا تا استرآباد 3: 309
[7]. جغرافیاى تاریخى اشکور: 281 ـ 283.
[8]. راهنماى سیاحت و زیارت در گیلان 1: 62.
[9]. جغرافیاى تاریخى اشکور: 238 ـ 239.
[10]. جغرافیاى تاریخى اشکور: 279.
[11]. سرزمین ما 1: 79 ـ 80، بناهاى آرامگاهى: 165.
- ۱۶۵۶
- ادامه مطلب