مزارات ایران و جهان اسلام

چنانچه پیشتر نوشته شد، خفته در مزار از احفادِ امام جعفر صادقA است که با یازده واسطه نسب به آن حضرت می­رساند[1] که از قرار ذیل است؛ سیّد یحیی بن قوام­الدّین مرتضی بن سلیمان ابی طاهر (الرئیس بیزد) بن حمزه ابی یعلی (الرئیس بیزد) بن عبدالمطلب ابی یعمر بن محسن (الرئیس بیزد) بن علی ابی­الحسن (سیدالجلیل) بن محمّد ابی­جعفر بن علی بن عبیدالله بن احمدالشعرانی بن علی­العریضی بن امام جعفرصادقA.

همین نسب نامه را علّامه نسّابه سیّد ضامن بن شدقم در کتاب خود ذکر نموده و می­نویسد: سیّدیحیی دارای یک فرزند به نام سیّدسلیمان بود که از او دو فرزند به نام‌های سیّدمجتبی و سیّدمرتضی به دنیا آمده‌اند.

از سیّدمجتبی بن سلیمان بن یحیی، فرزندی به نام ابویعلی به وجود آمد. او فرزندی به نام محمّد داشت و دارای دو فرزند به اسامی حسن و
 حسین بود.[2]

علّامه نسّابه سیّد ابوطالب مروزی، پس از ذکر نام پدر سیّد یحیی از او با عنوان؛ سیّد قوام­الدّین المرتضی ابی­هاشم محمّدالرئیس­النقیب بیزد بن ابی­طاهر سلیمان­الرئیس بیزد یاد می­کند و می­نویسد او فرزندی به نام سیّدالأجل قطب الدّین المجتبی أبوالقاسم عبدالمطلب النقیب داشته که شیخ و استاد مروزی بوده است.[3]

ابن عنبه نیز پس از تأیید نسب نامه فوق می­نویسد: برادر سیّدیحیی، ابوالقاسم مجتبی فرزندی به نام ابی یعلی داشته که نوادة او سیّد جلال­الدّین حسین بن الامیر عضدالدولة محمّد بن ابی یعلی، از شعرای فارسی زبان و نیکو خصال بوده که از یزد به شیراز مهاجرت نموده است.[4]

سیّد عمیدالدّین حسینی نسّابه پس از ذکر نام پدر سیّدیحیی و تجلیل از او، برای وی چهار فرزند ذکر می­نماید که عبارتند از، سیّد محسن ابوعبدالله، سیّد مرتضی ابومحمّد، سیّد حسین ابوطاهر و سیّد عبدالمطلب و برای هر یک فرزندانی ذکر می­نماید.[5]

ابن مهنّا نیز جمع کثیری از این خاندان را که به شیراز و کازرون منتقل شده‌اند ذکر نموده و از آنان تجلیل به عمل می­آورد.[6]

بنابراین ثابت می‌شود که علاوه بر سکونت پدر و برادرزاده‌های سیّدیحیی در یزد، اکثر اجداد و پسر عموهای او نیز در شهر یزد و نواحی آن سکونت داشته و از رؤسا و بزرگان سادات عریضی به شمار می‌آمدند و مشاغل مهمّی همچون؛ قضاوت، امامت، ریاست و نقابت بر سادات و متولی اوقاف شهر یزد را به عهده داشته‌اند و خود منشأ خیر و برکت برای اهل زمانشان بوده‌اند.[7]

از تاریخ تولّد و وفات سیّد یحیی در منابع موجود ذکری به میان نیامده است. از آنجایی که برادر وی سیّد قطب­الدّین مجتبی ابوالقاسم استاد مروزی بوده و نام وی در کتاب او ذکر شده، حکایت از آن دارد که در نیمه اوّل قرن هفتم هجری در قید حیات بوده است، زیرا وفات ابوطالب مروزی نسّابه بعد از سال 614 ﻫ .ق است. بنابراین می‌توان احتمال داد که وفات سیّدیحیی بعد از سال‌های 650 و 651 ﻫ .ق بوده است.