مزارات ایران و جهان اسلام

هستة مرکزی بناب به اندازة 5/7 × 25/7 متر و ضخامت پیهای آن 10/1 و در یک قسمت دو متر است که بر روی آن گنبد عظیم بنا به قطر هشت و ارتفاع حدود نوزده متر قرار دارد. این گنبد به شکل شلجمی و به صورت سه پوش است و تمام جدار داخلی آن آئینه کاری شده و نمای خارجی آن به شکل باشکوهی کاشیکاری شده است. در ساقه سه متری گنبد پس از بسم الله، آیة­الکرسی با خط خوش نستعلیق در زمینة آبی نوشته شده و پس از اتمام آن آمده: «همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت نایب الامام آیة الله العظمی الخمینی با نظارت آیة‌ الله صدوقی و سرپرستی اوقاف یزد و هیأت امناء بناء گنبد به اتمام رسید. در شهر رجب 1399 ﻫ‌ . ق مطابق با خرداد 1358 ﻫ .ش.»

در وسط بقعه و درست زیر گنبد، مرقد امامزاده قرار دارد که ضریح چوبی خوش ترکیب مشبّکی به ابعاد 2 × 3 در ارتفاع 20/2 سانتی متر از آن محافظت می‌کند و توسّط مرحومه فاطمه محمّدی به آستانه اهداء شده است. در بالای ضریح، سورة سبح اسمک الاعلی به شکل زیبایی طرّاحی و خطّاطی شده است.

در شرق حرم، رواق بزرگی به ابعاد 7 × 20 متر قرار دارد که قبور جمع کثیری از مؤمنان در آن است. همچنین در غرب حرم، مسجد بزرگی به ابعاد 22 × 17 متر در دو طبقه تعبیه شده که بخشی از آن به ابعاد 4 × 12 متر متعلّق به خواهران است. در منتها الیه مسجد، چهار اتاق کوچک و بزرگ وجود دارد که قبور خانوادگی چند تن از بزرگان یزد است.

درب اصلی و ایوان باشکوه بقعه از جانب شمال است که در آن صحن بزرگ امامزاده به ابعاد 27×30 متر قرار دارد. در وسط حیاط دو درخت کاج و یک درخت دیگر مشاهده می­شود. دور تا دور صحن را به صورت رواق ساخته و قبور جمع کثیری از مؤمنین در این فضاست که تصاویر آنها در دیوار نصب است.

ایوان باشکوه بقعه به ارتفاع ده متر و در جانبین آن دو گلدسته بلند به ارتفاع 20 متر قرار دارد. در وسط این ایوان، درب اصلی بقعه است که مستقیماً به داخل حرم و ضریح باز می‌شود. در جانبین مناره، دو اتاق تعبیه نموده‌اند که یکی به عنوان دفتر آستانه و آن دیگری نوارخانه است. سراسر ایوان و گلدسته و همه جدار خارجی ایوان بقعه، با کاشیهای گره‌ای به رنگ فیروزه و با استفاده از آیات قرآنی و اسماء جلاله و مقرنس کاریهای خیره کننده، شکوه و عظمت بنا را دوچندان نموده است. خطّاطی آیات و کتیبه­ها توسّط استاد محمود شیرسلیمیان در فروردین سال 1364 مطابق با رجب سال 1405 ﻫ . ق انجام گرفته است.

کرامات زیادی به این امامزاده منسوب است و اشعار فراوانی در شأن و منقبت او سروده شده است که در اینجا به سروده آقای حسن ابویی متخلّص به سعید اشاره می­شود.

در این بقعه جمع کثیری از علماء و فرهیختگان یزد مدفونند که من جمله آنها می‌توان به آخوند ملّاحسن طالب یزدی و آقا شیخ حسن کرباسی و آقا شیخ محمّدعلی رحیمی نام برد.

نسب شریف

چنانچه پیشتر گفته شد، اهالی سیّد فتح الدّین را به چند نام و نسب می‌خوانند. برخی او را سیّد فتح، فتح­الله و فتح­الرضا و سیّد ابوالفتح از نوادگان امام موسی کاظمA و عدّه‌ای دیگر از نوادگان امام جعفرصادقA منتسب دانسته‌اند. در اینکه از نوادگان امام هفتم در یزد به این اسامی کسی سکونت نداشته، شکی در آن نداریم. اما در میان سادات عریضی که بالغ بر ششصد سال زعامت و سروری و نقابت سادات و قضاوت یزد را بعهده داشته‌اند افرادی به این نام یافت می­شود که در اینجا به اسامی آنان اشاره می­گردد.

1ـ سیّد ابوالفتح بن احمد بن علی بن احمد بن محمّد بن عیسی بن علی بن حسن بن محمّد بن علی العریضی بن امام جعفر صادقA.[2]

1-  

2- سیّد ابوالفتح عریضی بن احمد بن محمّد بن حسن بن موسی بن عیسی بن محمّد بن علی العریضی.[3]

3- سیّد ابوالفتوح محمّد بن المرتضی أبی اسماعیل بن اسماعیل بن محمّد بن علی بن علی بن عیسی بن محمّد بن محسن بن محمّد بن عیسی بن محمّد بن علی­العریضی.[4]

4- سیّد فتح بن ناصر بن ابی منصور بن محمّدالمظفر بن محمّد ابی­جعفر بن حسن بن ابی محمّد جعفر بن حسن بن علی­العریضی.[5]

5- سیّد جعفر ابی­الفتح بن محمّدالمظفر بن محمّد بن حسن بن ابی­محمّد طهر بن جعفر بن حسن بن علی­العریضی.[6]

6- سیّد ابوالفتوح بن علی بن احمد بن عبیدالله بن محمّد ابی­جعفر بن علی بن عبیدالله بن احمدالشعرانی بن علی­العریضی.[7]

7- سیّد ابوالفتح هادی محی­الدّین بن علی عطاءالدّین بن محمّد رکن­الدّین ابی­القاسم بن حسین علاءالدّین [ظهیر الدّین ] بن علی علاءالدّین بن فضل­الله عزالدّین بن حسین بن علی بن احمد بن حسین بن محمّد ابی­جعفر بن علی بن عبیدالله بن احمدالشعرانی بن علی­العریضی بن امام جعفر صادقA.[8]

             تصویری از گنبد با شکوه امامزده سید فتح الدین          p
پنج تن اولی به شهادت علمای انساب در اصفهان سکونت داشته‌اند. سیّد

ابوالفتوح شماره شش و سیّد ابوالفتح هادی محی الدّین در شهر یزد سکونت داشته و از نوادگان سیّد ابوجعفر محمّد [امامزاده جعفر] یزد هستند. از آنجایی که این بنا در قرن هشتم ساخته شده و با توجه به این که خفته در این مزار به سیّد فتح الدّین شهرت دارد، بعید نیست که سیّد ابوالفتح هادی محی­الدّین به تخفیف به سیّد فتح­الدّین خوانده شده است. او از بزرگان سادات عریضی یزد بوده و تنها یک دختر داشته است. مؤلّف نزهةالعیون برای او شش بـرادر و خواهـر ذکر نموده که مادر همـه‌ی آنها

دختر رضی­الدّین طبیب بوده است.[9] نگارنده جزماً معتقد است که شخصیّت مدفون در این بقعه: سیّد ابوالفتح هادی محی­الدّین حسینی­عریضی است که به تخفیف سیّد فتح­الدّین و به جهت آنکه دختر سیّد رضی­الدّین طبیب مادر او بوده، به سیّد فتح الدّین رضا معروف شده است.