مزارات ایران و جهان اسلام

این بقعه در 18 کیلومترى شمال شرقى سمنان بر فراز کوه مرتفعى قرار دارد. دربارة شجره نامه مدفونان این بقعه اطّلاع دقیقى در دست نیست؛ لکن طبق اعتقادات مردم سمنان و همچنین طبق مفاد کتیبه موجود، صاحبان بقعه، دو نفر از فرزندان حضرت نوح پیغمبرند که به نام‏هاى سام النبى و لام النبى Š مشهورند.

بارگاه پیغمبران شامل حرم، گنبد و ایوان و صحن است. حرم به صورت محوّطه چهارگوشى است که در وسط آن، زیر گنبد و بر روى قبر، صندوق مشبّک چوبی واقع شده است. بر فراز حرم، گنبد مخروطى بقعه که فاقد پوشش کاشى است، قرار دارد. دو ایوان بقعه پیغمبران، رو به جنوب و شرق ساخته شده و دو طرف دیگر، پرتگاه است. در یکى از دو ایوان مذکور، کتیبه‏اى از کاشى وجود دارد که نسب مدفونان بقعه را بیان کرده است. در دو طرف صحن، اتاق‌هایى براى سکونت زائران ساخته شده و در کنار ایوان نیز اتاق کوچکى بنا گردیده است. در وسط صحن، درخت توت کهنسال قطورى به چشم مى‏خورد. بناى اوّلیه بقعه را به قبل از دوران اسلامى نسبت مى‏دهند.

این بنا به شماره 4426 و در تاریخ 5/9/1380 به ثبت آثار ملّى و تاریخی رسیده است.

در کتاب سلاله پاکان، بقاع متبرکة استان سمنان دربارة بقعة پیغمبران چنین آمده است:

«گنبد مخروطى شکل بقعه به شعاع 20 متر و با گریو کوتاه که ارتفاع آن از سطح بام مقبره حدود 5/4 متر مى‏باشد، فاقد کاشى بوده و سطح آن با گچ سفیدکارى شده است. حرم به صورت مربّع شکل به ضلع 5/5 متر است که در وسط آن ضریح فلزى سبز رنگ مشبّکی به طول 3 و عرض 2 و به ارتفاع 2 متر بر روى قبر بازسازى شده با سنگ مرمر قرار دارد و روى آن را با پارچه سبز رنگ پوشانده‏اند.

در سمت جنوب و شرق بقعه، بیرون مقصوره، دو ایوان و دو پیش فضا وجود دارد و دو طرف دیگر آن پرتگاه و درّه مى‏باشد. در ایوان شرقى بقعه، کتیبه‏اى مشاهده مى‏شود که مفاد مطالب نوشته شده بر روى آن چنین است: «در بیان نسب شریف پیغمبران سیم ]سام[ و لام Š بدان که دو بزرگوار، دو پیغمبرند از نسل نوح، یکى سام و یکى لام، پسران عراق بن عالم بن سام بن نوحند، بناى سمنان از ایشان شده، از راه البرز به سمنان آمده و قلعه جنبدان و اسفنجان و ناسار و کوشمغان و زاوغان را بنا نهادند و بعضى از مردم سمنان از نسل سام و لامند و وجه تسمیه سمنان آن است که باعث سمنک پیغمبر شده و این کوه را سیمنک مى‏نامند».

در اطراف صحن شرقى 9 حجره براى سکونت زائران وجود دارد که تعداد 3 حجره آن در ضلع شمالى و 3 حجره و یک انبارى در ضلع شرقى و دو حجرة مخروبه در ضلع جنوبى بوده که قابل استفاده نبوده و تخریب شده است.

در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اقداماتی از قبیل بازسازی و مرمّت، توسعه فضاهای اسکان و محوّطه‌سازی، جاده سازی و ... توسّط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، اداره اوقاف، اداره راه و ترابری و هیئت امناء در این بقعه صورت گرفته است.