- پنجشنبه ۲۷ شهریور ۹۳
این برج در یکى از کوچههاى منشعب از خیابان منوچهرى، در نزدیکى مسجد جامع دامغان و در محلّه قیصریّه واقع شده است. برج آرامگاهى پیر علمدار، از داخل و خارج داراى طرح دایره به قطر 70/4 و 40/6 متر است. ورودى برج، در جانب جنوب غربى و به طرف مسجد بوده است. بدنه برج به دو بخش متفاوت تقسیم شده است. قسمت پایین که حدود چهار هفتم ارتفاع را در بر مىگیرد، با آجر کارى ظریف ولى ساده و بدون بندکشى انجام گرفته است. ورودى آرامگاه دامغان که چون بناى برج توسّط ابوحرب بختیار ساخته شده، حاجب دربار منوچهر فلک المعالى پادشاه زیارى است که از جانب این پادشاه به حکومت دامغان منصوب شده بود.
براى ورود به داخل برج آرامگاه باید از سه پله پایین رفت. کف بنا را در چند دهه پیش، جویندگان گنج مورد کاوش قرار دادهاند. درون برج، کتیبهاى بسیار زیبا در ارتفاع 5/3 متر از کف بنا واقع است. این کتیبه که به پهناى هشتاد سانتى متر دورتادور آرامگاه را فرا گرفته، بر روى زمینه گچبرى نقّاشى شده است. کتیبه با «بسماللَّه» آغاز مىشود و با آیه 54 سوره زمر ادامه مىیابد و تاریخ آن، 417 هـ. ق است. فضاى داخل بقعه با وجود نبود نور کافى، از جاذبهاى خاص برخوردار است.
نماى خارجى برج با گنبد مدوّر آجرى کم خیز آن، از نمونههاى ارزشمند معمارى آغاز قرن پنجم ایران به شمار مىرود. قرنیس زیر پایه گنبد در این بنا با پیش نشستن سه رج آجر کارى ظریف به صورت تاجى بر فراز بدنه استوار گردیده که تزیینات فراز بدنه را به گونهاى چشمگیر کامل ساخته است. نقش حفاظتى قرنیس در جلوگیرى از سرازیر شدن آب باران بر روى بدنه برج و تزیینات آن، قابل توجّه است؛ چنان که پس از گذشت هزار سال، تزیینات بنا سالم مانده و زیبایى خود را حفظ کردهاند. این برج آرامگاهى، تاریخى متأخّر از سه برج دیگر دامغان دارد و با اختلاف بسیار
کم بعد از برجهاى رادکان و لاجیم در مازندران بنا شده است.
در گذشته، در کنار این برج، مسجدى از دورة ایلخانى وجود
داشته که امروزه از بین رفته است. تنها اثر بازمانده از این مسجد، کتیبهاى به این مضمون است: «بسماللَّه الرحمن الرحیم امر ببناء
هذا المسجد الشریف المولى المعظّم خلیفة العرب و العجم سلطان قضاة الشرق کافل مصالح الخلق رکن الحق و الدّین عمل حاجى بن الحسین البناء الدامغانى غفراللَّه».
این بنا به شماره 79 و در تاریخ 15/10/1310 به ثبت آثار ملّى و تاریخی رسیده است.
- ۱۹۶۵
- ادامه مطلب
