مزارات ایران و جهان اسلام

از بناهاى تاریخى دامغان برج مشهور چهل دختران است که در صحن امامزاده جعفر واقع شده و با بناى خانقاه یا قبر شاهرخ و خود امامزاده، مجموعه جالبى را تشکیل مى‏دهند. طرح داخل و خارج برج، دایره‏اى شکل به قطر خارجى 80/7 و قطر داخلى 45/5 متر است. بدنه برج تا محل شروع قرنیس، از دو بخش متفاوت تشکیل یافته است؛ بخش پائین که حدود دو سوّم ارتفاع تمامى بدنه را فراگرفته، با آجرکارى ساده پوشش یافته است؛ و بخش دوّم با دو نوار تزئینى در مایه نگاره‏هاى هندسى در پائین و بالا و کتیبه پهن تسمه‏اى کوفى تزئینى در میان آن مشخص مى‏ شود.

دو نوار پائین و بالاى کتیبه، از ترکیب هنرمندانه دو نگارگر کهن ایرانى که به اعتبارى مى‏توان آن‌ها را نشانه خورشید دانست، به وجود آمده‏اند. قرنیس برج با ظرافتى کم نظیر و به کمک آجرهاى تراش، رج به رج از بدنه برج پیش نشسته و نظیر آنچه که در برخى از مناره‏ها شاهد آنیم، نعلبکى گونه‏اى را در فاصله میان بدنه و گنبد به وجود آورده است. حروف کتیبه کوفى این برج داراى ساقه‏هاى بسیار کشیده است که در انتها به یک نگاره برگ خرماى سه برگى ختم مى‏شوند. این کتیبه که آسیب فراوان دیده است بدین صورت قرائت شده است: «بسم الله الرحمن الرحیم امر ببناء هذه القبة الامیر الجلیل ابو شجاع اصفار بکى پیر اصفهان رضى الله عنه و ذنوبه مسقعداً انومه تربه له ولاولاده غفرالله لهم و الغه بنبیّنا محمّد صلى الله و علیه فى سنة ست و اربعین و اربعمان» (446 ق.)

کتیبة دور قوس ورودى بنا نیز از نظر شیوة نگارش، با کتیبة بدنه صرف نظر از برخى تفاوت‏ها همانند است و در آن نام ابوشجاع خوانده مى‏شود. ارتفاع کل برج حدود 80/14 متر است که قابل مقایسه با بناهاى پیرعلمدار دامغان، رسکت و لاجیم مازندران است. در داخل گنبد، قبرى ساده است که با بناى فوق تناسبى ندارد.

این بنا به شماره 83 و درتاریخ 15/10/1310 در فهرست آثار ملّی و تاریخى به ثبت رسیده است.