مزارات ایران و جهان اسلام

این برج در جنوب روستاى مهماندوست و در میانه راه دامغان به شاهرود واقع شده است. بنایى شبیه برج طغرل در رى است که اهالى آبادی‌هاى مجاور، آن را امامزاده قاسم از اولاد موسى بن جعفر (مى‏دانند. به همین سبب نیز قریه‏اى را که در جنوب این برج واقع شده، امام آباد نامیده‏اند. ولى برج مذکور هیچ گونه شباهتى به امامزاده ندارد و شاید آرامگاه یکى از بزرگان دودمان سلجوقى باشد.

بناى برج به شیوه 12 ضلعى و به ارتفاع 5/14 متر بنا گردیده است و مدخل ورودى در یکى از اضلاع آن قرار دارد. عرض هر ترک، 23/1 متر، محیط خارجى برج تقریباً 35 متر و قطر داخلى آن 5/7 متر است. برج مذکور، در ارتفاع تقریباً 11 مترى داراى سه دوره مقرنس از آجر بسیار جالب است. وضع تراش این آجرها به قدرى استادانه و گیراست که پس از گذشت نه قرن هنوز تیزى لبه‏هاى مقرنس و زیبایى فوق العاده آن از فاصله چندین مترى نیز به خوبى دیده مى‏شود. در بالاى مقرنس‏ها، کتیبه‏اى به خط کوفى بر گرداگرد برج وجود دارد که تاریخ بناى آن را که سال 490 هـ. ق است، بازگو مى‏کند. این کتیبه، از نظر اجزا و شیوه نگارش، بر کشیدگى هر چه بیشتر ساقه‏ها تکیه دارد. به طور عمده در دو سوى انتهایى ساقه‏ها، شاهد دو پیچیدگى هستیم که بر روى هم قرار گرفته‏اند. شروع حرف‏ها در پایین نیز با برش‏هاى خاص، از شکل هندسى خارج گردیده که بدان‏ها جنبه تزیینى بخشیده است. بر روى این کتیبه تسمه‏اى کوفى، نوار تزیینى دیگرى قرار دارد که به نظر مى‏رسد در مایه کارگره اجرا شده است؛ ولى صنیع الدوله که براى اوّلین بار این برج را معرفى کرده است. از آن به عنوان کتیبه خط بنایى یاد مى‏کند که نیاز به بررسى دقیق‌تری دارد. برج، بر روى پایه‏اى دایره شکل قرار گرفته است. قسمت تزییناتى برج نیز از دوازده ضلعى به استوانه تبدیل شده که شیوه کار معمار آن، برج مهماندوست را جزء نمونه‏هاى استثنایى برج‏هاى آرامگاهى قرار داده است، به نوشته صنیع الدوله، این بنا، گنبدى مخروطى ـ احتمالاً شبیه گنبد چهل دختران ـ داشته که خراب شده است.

این بنا به شمارة 277 در فهرست آثار ملّی و تاریخى به ثبت رسیده است.