مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در روستاى کلین از توابع شهرستان رى واقع شده است. راهِ دست یابى به آن بدین طریق است که در وسط جاده اصلى روستا و در ضلع شمال شرقى جادّه، یک جاده خاکى ماشین رو است که تا زیارتگاه چهارصد متر فاصله دارد.

بناى بقعه از ابتدا تاکنون تغییر نکرده، و فقط در آن مرمّت‌هایی انجام شده است. در سال 1380 هـ . ش، صحن با زمین‌های اطراف هم سطح و جلو ایوان یک سراشیبى بوده است. اما در این سال کف صحن را با خاک ریزى بالا می‌آورند. همچنین دیوارها تا سال 1380 هـ . ش از بیرون کاهگلى بوده است اما در این سال گچ کارى می‌شود. سنگ قبر نیز از گذشته تاکنون تغییرى نکرده، و به همین صورت فعلى بوده است. در گذشته، در جنوب شرقى حرم، سنگ سیاه رنگى بود که سنگ‌های کوچک روى آن چسبیده می‌شد و در سال 1379 هـ . ش به سرقت رفت. البته این سنگ چهار مرتبه دیگر نیز به سرقت رفته بود که پس از هر چهار سرقت، سنگ پیدا می‌شد، اما پس از سرقت آخر تاکنون سنگ پیدا نشده است.

وضعیّت کنونى بقعه

از فاصله دو کیلومترى جاده زیوان به کلین، چون ساختمانى در نزدیکى امامزاده نیست بقعه که در مزارع است نمایان می‌شود.

طرح فعلى بقعه از یک گنبدخانه و یک ایوان ورودى تشکیل شده است و ایوان در سمت قبله گنبدخانه است. ظاهر بیرونى گنبدخانه استوانه اى شکل و داخل آن چهار وجهى مربّع است. اطراف بقعه، محوّطه اى باز است. مساحت بناى بقعه، 77 متر مربّع و مساحت عرصه 567 متر مربّع است.

ارتفاع لبه ایوان تا محوطه اطراف بقعه 60/3 متر و ارتفاع دیوار دور گنبدخانه تا کف حیاط 10/3 متر است. گچ، رنگ، سیمان، فولاد، موزاییک، کاهگل و آجر از جمله مصالح استفاده شده در این بناست.

ورودى در شمالى شرقى صحن قرار دارد و فاقد در است. بنابراین، ورود به امامزاده مستقیم و بى مانع است. طول این ورودى چهار متر، یک متر بالاتر از کف صحن، و داراى سه پلّه است. کف صحن خاکى، و به صورت هشت ضلعى است. یک شیر آب در شمال شرقى صحن قرار دارد.

نماى جنوبى (نماى سمت قبله) نماى اصلى بقعه است و در آن ایوان ورودى دیده می‌شود. فضاى داخلى ایوان گچ کارى است. لچکی‌های قوس طاق ایوان نیز گچ کارى شده است. در نماى ایوان ازاره اى سى سانتى مترى از سنگ موزاییک دیده می‌شود.

بقیه قسمت‌های ظاهرى ایوان یعنى جرزهاى دو طرف و پیشانى آن اندود سیمان سفید است. کف ایوان موزاییک فرش است و اندازه یک پلّه بالاتر از صحن قرار دارد.

مساحت ایوان 50/3×3 متر و طاق آن به صورت طاق قوسى است. لبه ایوان اندکى از ارتفاع جداره‌های دور بنا بالاتر است. نماهاى دیگر این بقعه، اعم از جداره‌های شرقى و غربى ایوان و جداره استوانه اى گنبدخانه، کاهگلى است.

تنها درِ ورودى حرم، در جنوب غربى ایوان و شمال شرقى حرم واقع شده است.

درِ ورودى گنبدخانه فلزى سبز رنگ و دو لنگه، به ابعاد 80/1×1 متر و به رنگ سبز است.

پس از درِ، ورودى حرم به ابعاد 20/1×1 و ارتفاع دو متر قرار دارد. طاق ورودى داراى قوس کمانى است. رو به روى ورودى روزنه اى بى پنجره قرار دارد.

کف گنبد خانه با سنگ گرانیت پوشیده است. هم اکنون در کف حرم فرش و کناره گسترده است. اندود داخلى دیوارهاى حرم از کاهگل و اندود خارجى نیز از گچ است. حرم داراى محرابى به ابعاد 50/1×50/1 و ارتفاع 20/2 متر با طاق قوسى است. محراب دیگرى داخل همان محراب به ابعاد 50/1×50 سانتى متر و ارتفاع 90/1 متر با طاق قوسى، قرار دارد. در محراب چند عکس منسوب به ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز به چشم می‌خورد.

یک تورفتگى به ابعاد 50/1×70 سانتى متر و ارتفاع 50/2 سانتى متر در جنوب شرقى حرم قرار دارد.

همچنین تورفتگى دیگرى به ابعاد 50/1×50 سانتى متر و ارتفاع 80 سانتى متر با طاق قوسى که یک متر از کف حرم ارتفاع دارد، در ضلع شمال غربى است. گوشه‌های گنبدخانه اسکنج سازى شده است. نیم طاق اسکنج در اندازه و ارتفاع بزرگ تر از چهار طاق اصلى است. اندود داخلى گچ است که در زمان بازدید مجدداً در حال گچ کارى بود; به طورى که ارتفاع آن تا ارتفاع طاق‌ها می‌رسید.

مقبره امامزاده به ابعاد 30/2×20/1 و ارتفاع 80 سانتى متر است و در وسط حرم واقع شده است و اندود داخلى آن کاهگل و اندود خارجى آن از گچ است. سنگ قبر به ابعاد 10/1×40 سانتى متر از جنس گرانیت سبز است که به صورت مجزّا روى قبر قرار گرفته و روى آن نوشته شده است: «بسم الله الرحمن الرحیم مرقد مطهّر امامزاده حسین (علیه السلام)». و پس از آن آیات سوره مبارکه «قدر» آمده است. روى مرقد چند تکّه پارچه است و روى آن تعدادى گلدان، گل‌های مصنوعى، قرآن و تمثال ائمه (علیهم السلام) دیده می‌شود.

گنبد بقعه از بیرون کاهگلى و از داخل گچ کارى است. گنبد یک پوسته است و قوس آن کمى تیزه دار است. در انحناى ظاهرى قوس گنبد یک شکست اجرا شده است.

قطر داخلى گنبد پنج متر و قطر بیرونى آن 40/7 متر است. نوک گنبد تا کف بقعه در حدود شش متر ارتفاع دارد.

بناى بقعه بنائى منفرد است و ساختمان بقعه قدیمى است، اما نماسازى و اندود کارى آن به تازگى انجام شده است. ^([1])

شهرت محلّى و نسب شریف

براساس نوشته‌های کتاب کنزالانساب این امامزاده چنین معرفى شده است:

«حسین از فرزندان امام موسى الکاظم که با برادران (محمود، حسن، ابوطالب، ابوطاهره و ابو تراب) از بغداد روى به رى نهادند چون به شهررى رسیدند متفرّق شدند. حسین در موضع رى (در محلّ اولیه) به شهادت رسید». بنابراین طبق نقل مؤلف کتاب کنزالانساب، حسین از فرزندان حضرت امام موسى کاظم (علیه السلام) است که به همراه برادران خود به شهر رى مهاجرت و در این شهر به شهادت می‌رسد. ^([2]) امّا این دیدگاه منشأ صحیحى ندارد و آثار جعل در این گزارش مشهود است. زیرا امام موسى کاظم (علیه السلام) فرزندى به نام ابوطالب و ابوطاهر و ابو تراب نداشته است.

برخى از پژوهشگران به جهت سکونت عدّه اى از نوادگان حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) در شهررى، به این نتیجه رسیده‌اند که شخص مدفون در این بقعه، سیّد ابوالقاسم حسین بن على بن محمّد بن احمد الشعرانى بن على العریضى بن امام جعفر صادق (علیه السلام) می‌باشد که از قم به شهررى مهاجرت نموده و در کلین اقامت داشته است. ^([3])