مزارات ایران و جهان اسلام

بقعه این امامزاده در دهستان قلعه نو و در مسیر جادّه اى که به روستاى عبّاس آباد منتهى می‌شود، واقع شده است.

امامزاده یعقوب از نوادگان امام زین العابدین (علیه السلام) معرّفى شده است که شجره نامه وى، بر اساس زیارت نامه موجود، یعقوب بن هادى بن عقیل بن امام زین العابدین (علیه السلام) است.

در گذشته بناى امامزاده به صورت یک اتاق تقریباً 25 مترى بود. این بنا از خشت و گل ساخته شده بود و گنبدى گلى و کوچک روى آن قرار داشت.

ضریح قبلى، ضریحى کوچک و سبز رنگى بود که در سال 1380 هـ . ش، با جایگزین شدن ضریح جدید، ضریح قبلى به امامزاده اى در کریم آباد تحویل داده شد.

بناى بقعه از یک اتاق به عنوان حرم تشکیل شده است و فاقد هر گونه فضاى دیگر است. بنا در آینده گسترش خواهد یافت و در حال حاضر، جداره‌های بناى بزرگ تر در چهار طرف بنا ساخته شده است. در طرح گسترش یافته یک ایوان ورودى نیز در جنوب بنا تعبیه می‌شود. در اطراف بنا صحن آن قرار دارد که به علّت فقدان حصار، حدود مشخصى ندارد. مساحت بناى بقعه 141 متر مربّع است که پس از گسترش 864 متر مربّع خواهد شد. جداره‌های بنا تا کف 68/7 متر ارتفاع دارد. سنگ مرمر، آجر، آینه، کاشى، سیمان، گچ، فولاد، سنگ گرانیت، شیشه و بتون از جمله مصالح استفاده شده در بنا هستند.

صحن داراى چهار ورودى است که در حال ساخته است. ورودى اصلى صحن در ضلع جنوبى قرار دارد. این ورودى به صورت آستانه و داراى گلدسته و در حال ساخت است. آستانه به صورت طاقى گنبد شکل ساخته شده و یازده متر ارتفاع دارد. این آستانه 46/7 متر طول و 7 عرض دارد. گلدسته‌هایی که روى آستانه قرار دارند، تقریباً هشت متر ارتفاع دارند.

در ضلع‌های شرقى، غربى و شمالى صحن، سه ورودى دیگر قرار دارد که داراى درِ ورودى نیست. ابعاد هر یک از این سه ورودى 30/6×20/3 متر است.

کف صحن خاکى است و در بعضى قسمت‌های آن سنگ قبر وجود دارد. دور تا دور بقعه را به اندازه 95/2 متر سنگ فرش کرده‌اند. ارتفاع دیوارهاى صحن تقریباً هفت متر است که در آن پنجره‌هایی به ابعاد 5×85/1 متر قرار دارند. بقعه تقریباً در وسط صحن است. نماهاى مختلف بقعه ساده، آجرى و کار نشده است و لبه انتهایى آن اندکى پیش آمدگى دارد. ازاره اى از سنگ گرانیت خاکسترى به ارتفاع حدود 20/1 متر در نماهاى مختلف دیده می‌شود.

نماهاى بقعه متقارن و دو به دو مشابه یکدیگرند. نماى شمالى مشابه نماى جنوبى و متشکل از یک درِ ورودى در وسط و دو پنجره در دو طرف است. نماى شرقى نیز مشابه نماى غربى و متشکل از یک درِ ورودى در میانه آن است. جداره‌های بناى اطراف نیز آجرى و سازه بتونى دارند. در جداره‌های داخل حرم، ازاره اى از سنگ مرمر سفید به ارتفاع 20/1 سانتى متر ساخته شده و، پس از آن، جداره‌ها با آجر سه سانتى مترى آجر نما شده است. در متن این آجر کارى تزیینات آینه کارى و کتیبه‌هایی از کاشى به صورت عمودى اجرا شده است. این کتیبه‌ها با رنگ سفید و روى کاشی‌های آبى رنگ نوشت شده‌اند و شامل زیارت «وارث»، زیارت «حضرت رسول (صلى الله علیه وآله)» و زیارت «عاشورا» هستند در پایان این سه زیارت نامه هم نوشته شده است: «اللهم صل على محمّد و آل محمّد».

در انتهاى فوقانى جداره‌ها نیز کتیبه اى از کاشى و حاوى نوشته اى به صورت افقى چرخیده است.

متن عربى این کتبیه هاى به خط ثلث همراه با ترجمه فارسى به خط نستعلیق است.

نوشته‌های عربى آن از این قرارند: «آیة الکرسى» به رنگ سفید، بر روى کاشی‌های سبز که با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع می‌شود و در پایان آن آمده است: «امنا بالله صدق الله العلى العظیم 26/2/1378 ـ 29/1/1420 هـ . ق» آیات سوره «عصر»، که در آخر آن آمده است: «26/2/1378 ـ 29/1/1420 کاشى ساز صاحب و دهخدا» آیات سوره «کوثر»، که در پایان آن آمده است: «امنا بالله» آیات سوره «قدر»، آیات سوره «توحید»، که در پایان آن آمده است: «امنا بالله 26/2/1378 ـ 29/1/1420 هـ . ق»; آیات سوره «حمد»، «على مع الحق و الحق مع العلى»، به رنگ سفید و روى کاشى سبز حک شده است.

سقف بنا مسطح و آینه کارى است و در آن کاسه سازى هایى نیز اجرا شده است.

روزن گنبد در سقف به صورت چند ضلعى نمایان است. گنبد از داخل گچ کارى و سفید شده است، که هشت نورگیر کوچک به ابعاد تقریبى 50/1×10/1 متر در اطراف آن تعبیه شده‌اند. لوسترى بلند از گنبد تا روى ضریح آویزان است. گنبدخانه در سال 1380 هـ . ش ساخته شده است.

حرم داراى چهار درِ ورودى فلزى سبز رنگ است که ابعاد هر یک از چهار ورودى 5×3 متر است. این ورودی‌ها در ضلع‌های شمالى، جنوبى، شرقى و غربى حرم قرار دارند و به داخل صحن باز می‌شوند.

چهار پنجره در چهار طرف گنبدخانه قرار دارند که ابعاد آن‌ها 20/4×98/1 متر است. کف، پوشیده شده از سنگ مرمر است و موکتى سبز رنگ و چند قالى روى آن گسترده‌اند. در اطراف گنبدخانه، چند مخده دیده می‌شود. گنبدخانه به وسیله پارچه اى برزنتى به دو قسمت خواهران و برادران تقسیم شده است. ورودى خواهران از سمت شمال و ورودى برادران از سمت جنوب است. ضریح، به صورت مشبک، از جنس فلز و مسى رنگ است و 25/3×20/3 متر اندازه دارد و داراى دو 46/2 متر ارتفاع است. ضریح روى پایه اى از سنگ مرمر به ارتفاع 27 سانتى متر قرار دارد.

سنگ قبر امامزاده در حال ساخت با آجر و سیمان است که فعلاً روى آن پارچه اى سبز رنگ انداخته شده است. روى پارچه نوشته شده است: «یا امامزاده یعقوب». ابعاد سنگ قبر در حال ساخت 95/1×64 سانتى متر و ارتفاع 19 سانتى متر است.

لایه بیرونى گنبد با اندود سیمان سفید اندود کارى شده است. گنبد داراى ساقه اى است که در بدنه آن پنجره‌هایی فلزى تعبیه شده‌اند. پنجره‌ها سبز رنگ و داراى شیشه‌های مات رنگی‌اند. لایه داخلى گنبد در فضاى حرم گچ کارى شده است. ارتفاع نوک گنبد تا کف 11/19 متر و قطر بیرونى گنبد حدود هفت متر است.

ظاهراً در طرح جدید بنا و در گسترش آن دو مناره در دو طرف ایوان ورودى جنوبى تعبیه می‌شوند. این دو مناره داراى سازه فلزی‌اند.

بنا بقعه، منفرد است که تنها از یک اتاق بزرگ به عنوان حرم تشکیل شده است. از بناى گذشته بقعه اطّلاعى به دست نیامد. بناى بقعه، جدید است و عنصر یا بخش قدیمى در آن دیده نمی‌شود. بنا سالم است و آسیب دیدگى ندارد.

در جنوب شرقى امامزاده بیرون از صحن، غسّالخانه اى به مساحت تقریبى هفتاد متر قرار دارد.

قبر متولى قبلى امامزاده، آقاى کربلایى على ابوالقاسمى، (1366-1284 هـ . ش) فرزند غلام در جلو درِ ورودى حرم قرار دارد. ^([1])