- جمعه ۲۸ شهریور ۹۳
در چهارده کیلومترى جنوب خاورى شهر سارى، در کنار جادّه اصلى هولار به دودانگه، مزار باشکوه امامزاده حمزه رضا قرار دارد.
این بناى زیبا در مجاورت پاسگاه انتظامى هولار قرار گرفته و شامل ایوان، گنبد، حرم، صحن مشجّر و دیگر امکانات رفاهى است.
بنا در سال 1359 ه . ش پس از تخریب بناى قدیم ساخته شد و شامل ایوان کوتاه و منارهاى به قطر تقریبى شش متر و ارتفاع پانزده متر است که گنبدى کلاهخودى بر ساقهاى چهل سانتىمترى قرار دارد. ارتفاع گنبد حدود شش متر و قطر آن چهار متر است و فاقد تزیینات مىباشد و نماى خارجى آن را تنها با رنگ سبز نقّاشى نموده اند.
زمین زیارتگاه حدود هشت هزار مترمربع است و چند درخت تنومند آزاد در آن
مشاهده مىشود. درختکارى و محوّطهسازى زیبا توسّط درختان نخل تزیینى و
کاکتوس وحشى، فضاى زیبایى را به وجود آورده است. تمام دیوارهاى بیرون بقعه با
سنگ مرمر تزیین شده و در مقابل ایوان نیز حوض بتنى تعبیه نمودهاند.
درست در زیر گنبد، ضریح مشبّک و زیباى امامزاده قرار دارد که ارتفاع آن دو و
طول آن سه و عرض آن نیز دو متر مىباشد. کتیبهاى در ضلع شمالى و شمال غربى
ضریح حک شده که نام سازنده و اسامى پنج تن آل عبا مشاهده مىشود و از قرار ذیل
است: «بسمه تعالى این ضریح با کمک علاقهمندان و همّت آقاى وافى تهیّه شده است.
دست رنج ابوالحسن حاجیان 15/5/1360.»
در شرق حرم، مسجدى به ابعاد 9×11 متر است که ساخت سالیان اخیر است. در
بالاسر ضریح بر روى دیوار، کتیبهاى بر سنگ مرمر قرار دارد که متن آن چنین است:
«در ساعت 8 و 10 دقیقه صبح 17/6/1359 در موقع پى کندن جهت تجدید بناى
امامزاده حمزه رضا فرزند امام جعفر صادق علیهالسلامواقع در قریه پایین هولار در این مکان
مقدّس خون از زمین جارى شد که مراتب را به آیة اللّه طبرسى امام جمعه شهرستان
سارى اطّلاع دادند و اشخاصى که جارى شدن خون از زمین را مشاهده نمودهاند با در
نظر گرفتن خداوند کریم و قرآن مجید گواهى مىدهند: سیف اللّه یزدانى، شعبان
گرمستانى، سیّد مهدى محمّدى، سیّد اسحاق هاشمى، ولى اللّه گرمستانى، استاد اکبر
ولىپور، احمد باقرى، حاج کلانترى، رییس پاسگاه پایین هولار سرکار سبحانى و در
حدود 5 نفر دیگر» در کنار همین نوشته، مکانى که خون از آن بیرون آمده با ضریحى
مشبّک چوبى کوچک نشان شد و مردم به آن پارچه نذرى مىبندند.
چنان که در گذشته گفته شد، شخصیّت مدفون در بقعه را حمزه رضا از فرزندان
امام جعفر صادق علیهالسلاممىدانند و دلیلى بر آن نیز اقامه نشده است و حتّى مدرکى که
این ادّعا را تأیید کند در دست نیست. تنها در کتابهاى انساب نام دو تن از سادات از
نسل امام جعفر صادق علیهالسلام ذکر شده که به طبرستان مهاجرت نمودهاند و حمزه رضا نام
در میان آن دو و نوادگان آنان یافت نشده است. لذا این ادّعا منشأ صحیحى ندارند. هم
چنان که در کتاب بارگاه آزادگُلِه اشاره شد شخصیّت مدفون در این بقعه از سادات
حسنى است که با پنج واسطه به امام حسن مجتبى علیهالسلامنسب مىرساند.
قدیمىترین سندى که از سکونت و شهادت سیّد حمزه در طبرستان ـ سارى خبر
مىدهد، ابوالفرج اصفهانى است که مىنویسد: حمزة بن عیسى بن محمّد بن قاسم بن
حسن بن زید بن امام حسن علیهالسلام در پیکارى که بین یعقوب لیث صفّارى و حسن بن
زید داعى صورت گرفته به شهادت رسیده است.
علاّمه سیّد جعفر اعرجى، حمزه را دو تن شمارش کرده و مىنویسد آنان دو برادر
به نام «حمزتان الأکبر و الأصغر، فقد انتقلا إلى طبرستان، و قتلابها و العقب من
أحدهما، حمزه اکبر و اصغر بودند که به طبرستان مهاجرت نموده و در آنجا به شهادت
رسیدند و تنها یک تن آنان نسل داشته است.»
حمزه اصغر همان است که در اَسْرِم مدفون است و مکنّى به ابوعلى است. و حمزه
اکبر مکنّى به أبورضا است که به حمزه رضا شهرت پیدا کرده است.
علاّمه نسّابه بیهقى معروف به ابن فندق متوفّاى 565 ه . ق مىنویسد: «حمزة اکبر
در جنگى که بین یعقوب لیث صفّارى و حسن بن زید داعى در گرفت در طبرستان
کشته شد و قبرش در آنجاست. او در روز شهادت سى سال داشت.»
او از نزدیکان حسن بن زید داعى و یکى از شجاعان حسنى و از سپهسالاران سپاه
حسن بن زید داعى بوده است. حمزه رضا، سیّدى جلیل القدر، عظیم الشأن بود که
جهت امر به معروف و نهى از منکر از مدینه عازم طبرستان شد و جزو سپاهیان داعى
شد و پس از رشادتهاى زیاد، آخر الامر در سال 260 ه . ق به دست سربازان یعقوب
لیث صفارى در موضع کنونى = هولار به شهادت رسید. از جمله بیهقى معلوم مىشود
که در قرن پنجم و ششم هجرى سیّد حمزه رضا به حسنى شهرت داشته و داراى گنبد
و بارگاه بوده است.[1]
[1]. بارگاه آزادگُلِه: 116، مقاتل الطالبیین: 538، مناهل الضرب: 103، المجدى: 24، الشجرة المبارکة: 57، عمدة
الطالب: 94، الدرّة الذهبیّه 1: 202، مشاهد العلویین: 97 ـ 98، لباب الأنساب 1: 428.
- ۲۰۷۴
- ادامه مطلب