مزارات ایران و جهان اسلام

آرامگاه مطهّر جناب قیس از صحابة محمّد بن عبدالله ‹ رسول گرامى اسلام در شهر سردرود، خیابان امام خمینى، روبروى شهردارى سردرود و در کنار مسجد امامزاده واقع شده است. اهالى سردرود به خاطر قرار گرفتن این مسجد کنار بقعة جناب قیس، آن‌ را مسجد امامزاده مى‏گویند.

آرامگاه باشکوه خواجه ربیع، در چهار کیلومترى شمال مشهد و در انتهای خیابان خواجه ربیع واقع گردیده و شامل بقعه‏اى هشت ضلعى با چهار ایوان بزرگ در وسط ضلع‏هاى چهارگانة اصلى و چهار ایوان پشت بستة کوچک‏تر تزیینى در چهار گوشة پخ بناست. در دو جانب ایوان‏هاى اصلى، اتاق‏هاى مربّع شکلى ایجاد و در گوشه‏هاى شمال غربى و جنوب شرقى، راه‏پلّه‏هایى براى رفتن به بام بنا، جاسازى شده است.

این آرامگاه، در 12 کیلومترى جنوب شرقى مشهد، در منطقه‌ای به نام خواجه اباصلت، در دامنه کوهی واقع شده است. بناى قبلی بقعه، چهارضلعى و طول هر ضلع آن، 5/6 متر و از چهار سو، به وسیلة چهار درگاهى با بیرون ارتباط پیدا مى‏کرد. در دو سمت شرق و شمال آن، دو رواق مستطیل بزرگ به آن الحاق شده بود. در جنوب بنا، ایوانى قرار داشت که ورودى اصلى در آن واقع بود. داخل بقعه، چهار ترنبه و در وسط آن‏ها، چهار طاق‏نما قرار داشت.

این بقعه در شمال شهر شوشتر و مقابل قلعة سلاسل واقع است و به اعتبارى آن را کهن‏ترین مقبرة دوران اسلامى در ایران مى‏دانند؛ زیرا اعتقاد بر این است که این بقعه، مدفن براء بن مالک انصارى ـ صحابى پیغمبر ـ است که هنگام فتح شوشتر، در سال 17 یا 18 هـ . ق به دست هرمزان ـ حاکم خوزستان ـ شهید شده است.