- سه شنبه ۱ مهر ۹۳
این بنا در کنار روستای خسروآباد از توابع دهستان گلشن، در هفت کیلومتری جنوب شهر طبس قرار دارد.
مزار خسرو آباد با فاصله کمی از روستای خسروآباد در میان کشتزارها دیده می‌شود. و به عنوان یکی از چهار مزار طبس معروف است. بقعه، بنای کوچکی از خشت و گل است که نماهای خارجی آن روکش آجری داشته، و از بین رفته و اثری از آن بجای نمانده است. حجم بنا در همکف زمین، فضایی چهار ضلعی است که درازای هر ضلع آن در حدود پنج متر می‌باشد. سپس با گوشه سازی فضای چهارضلعی را به هشت ضلعی تبدیل کرده و گنبدی بر فراز آن نهاده‌اند. برخی از قسمتهای این گنبد هنوز باقی مانده و بخشهای عمده آن ریخته است. نماهای داخلی اندود گچی داشته است و هنوز آثار اندکی از آن باقی است. دور تا دور جدار بالای بقعه را، کتیبه گچی زیبایی با خط کوفی شکل داده که هنوز قسمتهای قابل توجّهی از آن بجای مانده است. نوشتارهای این کتیبه از روی عکسهای قدیمی و جدید، به این شرح است:
«... امر ببناء هذه القبة المبارکة و البقعة ال... صاحب السیف و القلم انسب العرب ... العجم سلطان الامراء‌و الفضاء و القائم بآخر... الناسک السالک قطب الأولیا بقیه الا.... الاجل محمّد بن .... امیر الامراء ابن الفضل محمّد...»
نوشتار بالا می‌رساند که این مزار به دستور امیری برای شخص روحانی و اهل علم ساخته شده است که ابتدای نام او محمّد است و «صاحب السیف و القلم» عنوانی است که برای امیر اسماعیل بن گیلکی گفته شده است. بنابراین، می‌توان گفت که مزار خسرو آباد طبس به دستور وی که تا سال 497 هـ .ق امیر طبس بوده ساخته شده است.
این بنا پس از زلزله سال 1357 هـ .ش کاملاً ویران و به صورت تل خاکی درآمده است. خشتهایی که بنا را می‌ساخته قابل مشاهده و اندازه آنها 6×32×32 سانتیمتر بوده است.
کتیبه این بنا در مقایسه با بناهای دوره سلجوقی قدیمی‌تر بوده و روش تبدیل فضای چهارضلعی پایین به هشت ضلعی زیر گنبد، همان است که در بناهای قرن چهارم و پنجم هجری وجود دارد. و نزدیک‌ترین بنا که به همین سبکِ پوشش ساخته شده، امامزاده حسین طبس میَ‌باشد که به سال 494 هـ .ق ساخته شده است.
این بنا به شمارة 22131 و در تاریخ 26/12/1386 به ثبت آثار تاریخی و ملّی رسیده است.
- ۱۸۰۹
- ادامه مطلب
