مزارات ایران و جهان اسلام

این آرامگاه در اراضى «کهکرون» محلّة پایین هشتل ـ از دهکده‏هاى دشت سر ـ واقع است. بنا شامل بقعه و مسجد متصل به آن است. بناى بقعه، برج گونه‏اى چهار ضلعى است. در میان هر ضلع داخلى، طاقنمایى قرار دارد که در بالا به کمک ترنبه‏ها، طرح چهار ضلعى به دایره تبدیل شده و سقف بنا بر روى آن استوار گشته است. نماى بیرون بنا از دو بخش بدنه و گنبد تشکیل یافته است. در میان هر ضلع، طاقنمایى با قوس تیزه‏دار ایجاد شده و سپس قرنیسى شامل یک ردیف سینه کفترى در پایین و فرورفتگى‏هاى کشکولى بر فراز آن‏ها، بدنه را تا زیر گردنى گنبد کامل ساخته است. 

این آرامگاه در دهکدة «زیارو» ـ از دهکده‏هاى دشت سر آمل ـ واقع و بنایى مستطیل شکل شامل بعقه و مسجد است. در ورودى و صندوق امامزاده، هر دو داراى کتیبه است. در، دو لنگه است و بر حاشیة بالاى لنگة سمت راست آن چنین خوانده مى‏شود: «هذا المشهد ابافضل بن موسى کاظم». نام سازنده و تاریخ، بر بائوى آن چنین کتیبه شده است: «صاحب العمارة المشهد و خادم کمینه حاجى زیاد مزبن محمّد بن داوود بن سماع بن هدى بن اسمعیل عمل ابراهیم نجار بن سلیمان نجار ابن [...] سنة ثلاث و ثمانین و تسعمائه» (983).

این آرامگاه در دهکدة «شهنه کلاه» ـ از دهکده‏هاى دشت سر آمل ـ واقع و بنایى شامل بقعه و مسجد الحاقى به آن است. طرح امامزاده از داخل هشت ضلعى و از خارج مستطیل است. پهناى اضلاع حدود 225 سانتى‏متر است. پوشش سقف به کمک تیر حمال (سرکش)، شیرسرها و تخته کوبى انجام گرفته و شامل یازده تیر چهارسو است. ورودى بقعه در جانب شرقى قرار دارد.

این آرامگاه در دهکدة رینه بالا لاریجان آمل واقع است. بناى اصلى بقعه از خارج، هشت ترک با گنبدى عرقچینى است. در هر ضلع بقعه از داخل، دو طاقنما با طاق هلالى وجود دارد که یکى داخل دیگرى است. درها و صندوق، ساده است.

مکنّى به ابو محمّد، و ملقّب به امام ناصر الحق اطروش، یا ناصر الکبیر مى‏باشد.

وى از جمله امامزادگان جلیل القدر و عظیم الشأنى است که یگانة عصر خود در فضل، کمال، فقه، تفسیر، علم، شجاعت، عدالت، دلیرى، شعر، ادب، و امامى مذهب بود.

تاریخ تولد: ناصر الحق دیلمى در سال 225 هـ . ق در مدینة منوّره به دنیا آمد. مادرش اُمّ ولد و مملوکة خراسانیّه بود.

بقعة این امامزاده در دهکده لاسم بالا لاریجان آمل قرار دارد.

بنایى برج گونه و هشت ضلعى است که هر ضلع آن 93/1 متر مى‏باشد. پوشش بناى داخلى به صورت گنبد عرقچینى و بام آن، هرمى هشت ترک است. داخل و خارج بنا هیچ گونه تزیینى دیده نمى‏شود. درِ هر ورودى بقعه، دو لنگه مى‏باشد که بر روى هر لنگه، کنده کارى‏هاى زیبایى انجام شده است. بر روى هر لنگه، سه قاب بندى دیده مى‏شود که تزیینات آن‏ها به صورت هندسى و گل و بوته انجام گرفته است.

بقعة این امامزادگان در 12 کیلومترى شهر آمل، در انتهاى روستاى دو تیره و در میان مزارع شالى واقع شده است.

بنایى ساده به ابعاد 7×10 متر مى‏باشد که وسط آن، ستونى جهت نگهدارى سقف بنا کار گذاشته‏اند. بام بقعه، حلب‏سر می‌باشد و در رو به شمال باز مى‏شود و یک پنجره در آن تعبیه شده است. در وسط این فضا، صورت یک قبر بلند به اندازة چهل سانتى‏متر ارتفاع و به ابعاد 40/1×2 متر قرار دارد که روى آن پارچة سبز نهاده ‏اند.

بنای این آرامگاه، برجى، چهار ضلعى و آجرى است. طول هر ضلع از بیرون، 45/4 و از درون، 92/2 متر است. بر روى هر یک از اضلاع چهارگانه، یک طاق‏نما با یک قاب مستطیل در زیر تیزة قوس قرار دارد. قاب‏هاى مزبور، جهت اجراى عناصر تزیینى مانند کاشى‏کارى و کتیبه‏نویسى ایجاد شده است که نمونة آن را در برج آقا شاه بالوى نور مشاهده مى‏کنیم. یک گیلویى به صورت حاشیة فرو رفته در بالاى طاقنماها، نماى برج را از یک نواختى بیرون آورده است.

در گذشته این بقعه در گرجى محلّه یا آسیاب سر، اطراف شهر آمل واقع بود، امّا امروزه در میان قبرستان بزرگ شهر آمل قرار دارد و به «شاهزاده ابراهیم» معروف است.

سیّد ظهیرالدّین مرعشى، از این بنا با نام «مشهد لَلَه پرچین» یاد مى‏کند و مى‏نویسد: