کتابشناسی حضرت خضر (ع)[1]

یکم-کتاب­ها

1. آیین مریدی و مرادی در تصوف با نگاهی به داستان موسی و خضر (ع)، علی ساجدی، مشهد، سخن‌ گستر، 1387، 240ص، وزیری.
2. اثمد العین ببیان نبوه الخضر و اسم ذی القرنین، عبدالله الغماری، تحقیق و تعلیق عبدالله حلمی حسن الشریف، بی­جا، دارالفتح، 1426ق.، 259ص.
3. اسرار العشق، تفسیر سوره یوسف و تفسیر آیات مصاحبه خضر و موسی و منتخبی از مثنویات و غزلیات و منظومه روح‌العرفان، اسدالله ایزدگشسب،  به کوشش عبدالباقی ایزدگشسب، تهران، رودکی، 1360، 180ص، وزیری.
4. اصول التصوف فی القرآن الکریم والسنه المحمدیه معالم الصوفیه فی قصه سیدنا موسی و الخضر علیهما السلامی، جوده محمد ابوالیزید المهدی، طنطا، بی­نا، 64ص.
5. با خضر راه در طور علم، مرجان درستی‌مطلق، تهران، مولف، 1391، 50ص، پالتویی.
6. بین الخضر و موسی، او الحقیقه والشریعه، محمود شلبی، صیدا؛ بیروت، منشورات المکتبه العصریه، بی­نا، 64ص.
7. تاریخچه محله و مسجد خواجه خضر کرمان، محمد دانشور، کرمان، مرکز کرمان­شناسی، 1389، 368ص، وزیری.
8. تحقیق پیرامون خضر نبی (ع) و نقش او در دولت امام زمان (عج)، محمدمهدی بهداروند، قم، لاهیجی، 1380، 174ص، رقعی.
9. تحقیقی پیرامون حیات و وفات خضر، محمدانور بدخشانی، ترجمه محمدبلوچ فیض، تربت جام، خواجه عبدالله انصاری، 1391، رقعی.

حدیث سَلُونی

واژه شناسی

حدیث:حدیث برگرفته از «حدث» یا «حدوث» به معنای وقوع و ظهور است. بر این اساس، کلمه حدیث مصادیق متعددی دارد که از آن جمله سخن و کلام است. به سخن و کلام هم از آن رو حدیث می­گویند که به تدریج به وجود می­آید. در قرآن هم به معنای «کلام و سخن» به کار رفته است.^[1] حدیث در آیاتی چون: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ»؛^[2] «وَمَنْ یُکَذِّبُ بِهَذَا الْحَدِیثِ»؛^[3] و «فَلْیَأْتُوا بِحَدِیثٍ مِثْلِهِ»^[4] به این معناست. این واژه در علم حدیث به نوع خاصی از کلام اطلاق می­شود یعنی کلامی است که از قول یا فعل یا تقریر معصوم(ع) حکایت می­کند.^[5]

حدیث سلونی، حدیثی که امام علی علیه السلام بارها از مردم خواست که از وی هرچه می­خواهند بپرسند.

راویان و اصحاب ائمه: از خاندان عمر اشرف

در میان فرزندان ائمه:، فرزندزادگان عمر اشرف، بیشترین اصحاب ائمه: را با وجود درک محضر هشت تن از ائمه:، به خود اختصاص داده‌اند. برخی از این فرزندزادگان، تنها از راویان و محدثان به ‌شمار می‌آمدند و در غیبت صغری می‌زیستند، که در اینجا طبق حروف الفبا، به اسامی و روایاتشان اشاره می‌کنیم.

خویشاوندی علویان با امرا و سلاطین ایرانی و نقش آنان در گسترش تشیع

مهاجرت علویان به مشرق زمین (ایران) دلایل متعدد و آثار فراوانی داشت ، برخی از مهاجرتها دعوت حکام ایرانی از علویان برای گسترش تشیع بوده است . در قرن چهارم وپنجم هجری اوج مهاجرت علویان را به ایران شاهد هستیم که در سایهی امنیتی که آل بویه ایجاد کرده بود اتفاق افتاد .

عضدالدوله دیلمی یکی از بزرگ‌ترین حاکمان ایرانی بود که در زمان فرمانروایی او حکومت آل بویه به اوج اقتدار و شکوفایی خود رسیده بود و خلفاء عباسی بازیچة دست آل بویه بودند.

عضدالدوله به خاطر گستردگی قلمرو و فتوحات، احترام به دانش و دانشمندان، سادات و علویان، ایجاد مؤسسات علمی و فعالیت‌های عمرانی از شهرت ویژه‌ای برخوردار است.

یکی از وقایع مهم زندگانی او در دوران کوتاه عمرش که به بهانة حج‌گزاری منجر به وجود نسل پاکی از رسول خدا(ص) و از تبار امام حسن مجتبی7 در ایران شد ، به عقد رساندن خواهر و سپس دختر خود به نواده امام حسن مجتبی است که نسل زیادی از آن پدید آمد و از بزرگان علما و سادات شیراز شدنند . ای عمل عضد الدوله باعث شد تا صاحب بن عباد نیز با یک دیگر از سادات حسنی وصلت نماید و تبار خود را با تبارنامه رسول خدا پیوند دهد . به تاثی از این پیوند ، آل قارون در کرمان نیز با  دعوت از یکی از نوادگان امام صادق (ع) خویشاوندی با آل علی را استحکام بخشید . اگر چه این پیوند ها انگیزه های متفاوتی داشت اما برای علویان تنها تبیلغ تشیع ملاک بود که به آن توفیق یافتنند .

کلید واژه: آل بویه، عضدالدوله، حج، سادات ، علویان ، خویشاوندی ، شیراز ، اصفهان ، کرمان

خویشاوندی علویان با امرا و سلاطین ایرانی و نقش آنان در گسترش تشیع

مهاجرت علویان به مشرق زمین (ایران) دلایل متعدد و آثار فراوانی داشت ، برخی از مهاجرتها دعوت حکام ایرانی از علویان برای گسترش تشیع بوده است . در قرن چهارم وپنجم هجری اوج مهاجرت علویان را به ایران شاهد هستیم که در سایهی امنیتی که آل بویه ایجاد کرده بود اتفاق افتاد .

عضدالدوله دیلمی یکی از بزرگ‌ترین حاکمان ایرانی بود که در زمان فرمانروایی او حکومت آل بویه به اوج اقتدار و شکوفایی خود رسیده بود و خلفاء عباسی بازیچة دست آل بویه بودند.

عضدالدوله به خاطر گستردگی قلمرو و فتوحات، احترام به دانش و دانشمندان، سادات و علویان، ایجاد مؤسسات علمی و فعالیت‌های عمرانی از شهرت ویژه‌ای برخوردار است.

یکی از وقایع مهم زندگانی او در دوران کوتاه عمرش که به بهانة حج‌گزاری منجر به وجود نسل پاکی از رسول خدا(ص) و از تبار امام حسن مجتبی7 در ایران شد ، به عقد رساندن خواهر و سپس دختر خود به نواده امام حسن مجتبی است که نسل زیادی از آن پدید آمد و از بزرگان علما و سادات شیراز شدنند . ای عمل عضد الدوله باعث شد تا صاحب بن عباد نیز با یک دیگر از سادات حسنی وصلت نماید و تبار خود را با تبارنامه رسول خدا پیوند دهد . به تاثی از این پیوند ، آل قارون در کرمان نیز با  دعوت از یکی از نوادگان امام صادق (ع) خویشاوندی با آل علی را استحکام بخشید . اگر چه این پیوند ها انگیزه های متفاوتی داشت اما برای علویان تنها تبیلغ تشیع ملاک بود که به آن توفیق یافتنند .

کلید واژه: آل بویه، عضدالدوله، حج، سادات ، علویان ، خویشاوندی ، شیراز ، اصفهان ، کرمان

 متولیان فدک در  عصر خلفا و امویان[1]

چکیده

مورخان و پژوهشگران درباره فدک حضرت زهرا3 کتاب­های مختلفی به نگارش درآورده و هر یک از آنان، با نگاه و بینش خود، به تحلیل ماجرای این باغ پرداخته و در مورد ارث یا هبه و یا ملک شخصی بودنِ آن برای دختر پیامبر خدا9 ، نظریاتی را ارائه کرده­اند.

اما در این میان، قریب به اتفاق آنان، یا به موضوع بحث ما (متولیان فدک)، ورود پیدا نکرده و یا با اشاره­ای از آن گذر کرده­اند. بدیهی است که اگر در هر دوره­ای، به موضوع متولیان فدک پرداخته می­شد و بررسی دقیقی در این باره صورت می­گرفت، امروزه می­دانستیم که هزینه و درآمد آن به چه نحوی بوده و صرف چه کارهایی می‌شده است.

پیش­تر تصمیم نگارنده بر آن بود که در این موضوع کتاب مستقلی با عنوان «متولیان فدک، درآمد و مصارف آن» به رشتة تحریر در آورد، اما به جهت در دست داشتن چندین موضوع پژوهشی و کمبود فرصت، این توفیق به مقاله‌ای منتهی شد که  اکنون پیش روی شما خوانندگان عزیز قرار دارد.

کلید واژه‌ها:  فدک، متولیان، علویان، صدقات الرسول9 ، صدقات علی7 .

نهاد حج همواره در تاریخ اسلام اهمیت سیاسی ـ اجتماعی و اقتصادی زیادی داشته است. حکام مسلمان از نظر سیاسی سعی می‌کردند با شرکت فعال در انجام مناسک حج، ذکر نامشان در خطبة نماز جمعه در مکه و اقدامات خیرخواهانه در آنجا در میان مسلمانان اعتبار، مقبولیت و مشروعیت کسب کنند. این مسئله برای امرایی که از قرن سوم در گوشه و کنار خلافت عباسی ظهور کردند اهمیت بیشتری داشت، زیرا آنها موقعیت متزلزلی در مقابل دستگاه خلافت داشتند و برایشان ضروری بود تا بدین وسیله در میان مسلمانان اعتبار و مشروعیت کسب کنند.

عضدالدوله دیلمی یکی از بزرگ‌ترین حاکمان ایرانی بود که در زمان فرمانروایی او حکومت آل بویه به اوج اقتدار و شکوفایی خود رسیده بود و خلفاء عباسی بازیچة دست آل بویه بودند.

عضدالدوله به خاطر گستردگی قلمرو و فتوحات، احترام به دانس و دانشمندان، سادات و علویان، ایجاد مؤسسات علمی و فعالیت‌های عمرانی از شهرت ویژه‌ای برخوردار است.

در این مقالة مختصر ضمن نگاهی بسیار کوتاه به زندگانی این حاکم مقتدر، به یکی از وقایع مهم زندگانی او در دوران کوتاه عمرش خواهیم پرداخت که به بهانة حج‌گزاری منجر به وجود نسل پاکی از رسول خدا9 و از تبار امام حسن مجتبی7 در ایران شد.