مزارات ایران و جهان اسلام

مشهور به «ابوالحسن جعفر»، بقعه این امامزاده در انتهاى روستاى شهرستان سفلى، در میان گورستان عمومى روستا، در 2 کیلومترى جنوب باختر رازمیان واقع شده است.

بقعه به صورت 8 ضلعى و از دو فضاى مرتبط به هم تشکیل یافته است.
فضاى نخست، شبستان هشت ضلعى است که هر یک از اضلاع آن 4 متر و داراى سه در، در جهات مختلف و 5 پنجره جهت نورگیرى است. فضاى دوّم، اتاق مرقد است که به صورت هشت ضلعى کوچکتر و به ابعاد هر ضلع 5/2 متر ساخته شده و دو در، در شمال و جنوب و چندین پنجره در جهات دیگر دارد.

بقعه این امامزاده در انتهاى درّه‏اى مصفّا بنام درّه دُر، بر بالاى کوهى که بیش از پنج کیلومتر از روستاى گرمارود فاصله دارد، در 35 کیلومترى جنوب خاور معلم کلایه، با چشم انداز فوق العاده زیبا و دیدنى واقع شده است.

بناى قبلى که از خشت و گل بود، در سالیان اخیر تخریب شد و بجاى آن بناى مربّع شکلى به ابعاد 8×8 متر ساخته شد که تورفتگى شبیه محراب در جنوب دارد و درى در شمال بقعه به عنوان مدخل تعبیه شده است. در
وسط بقعه نیز صندوق چوبى به ابعاد 1×2 متر قرار دارد که روى آن را با پارچه‏هاى سبز پوشانده‏اند. بام بقعه حلب پوش و زمین زیارتگاه قریب به هزار متر مربّع است که در آن چند سنگ قبر قدیمى دیده مى‏ شود.

بقعه این امامزاده در میان قبرستان عمومى روستاى یرک، از دهستان الموت بالاىِ بخش رودبار الموت، در 27 کیلومترى جنوب خاورى معلّم کلایه، در حدود 400 مترى مسجد امام حسین علیه‏السلام روستا واقع شده است.

بنایى نسبتا ساده و قدیمى به مساحت تقریبى 40 مترمربّع که شامل دو اتاق تودرتو با ایوان کوچک است و در سالیان اخیر مرمّت شده و به شماره 253-4/134 به ثبت تاریخى رسیده است. در میان بقعه، ضریح چوبى ساده‏اى قرار دارد که حدود سى سال قبل ساخته شده است. شالوده بنا از آجر، چوب، سنگ و خشت ساخته شده و در سالیان اخیر با گچ اندود گشته است. به اعتقاد اهالى، امامزاده ابراهیم از نوادگانِ امام سجّاد علیه‏السلاماست. زمین زیارتگاه حدود چهارصد مترمربّع مى‏باشد. متأسّفانه از سلسله نسب شخصیّت مدفون اطّلاعى حاصل نشد!

بقعه این امامزاده کنار دریاچه سفید رود و بر بالاى رشته کوهى که دِه قدیمى هرزویل نیز بر دامنه آن قرار دارد، بناى سفید رنگ امامزاده ابراهیم به صورت منفرد واقع است.

ساختمان اصلى امامزاده، اتاق کوچک مربّع شکل با پوشش قوسى کم‏خیز است. بر روى بام اتاق از خارج، گنبد بیضى شکل برپا و همه بنا با اندود گچ پوشیده شده است. کنار درِ ورودى امامزاده، بر روى دیوار بقعه، قطعه سنگ سیاه رنگى به شکل مثلّث دو پهلو با کتیبه‏اى بدین مضمون قرار دارد: «هوالعلى الف و سبعین سنة الهجرى (1070) این مکان شریف گشت تمام، بود حاجى محمّد ابن نبات باعث کار این خجسته نظام الهى بحق احمد
و آل بانیش را بهشت ساز مقام.»[1]

مشهور به «نجیب‏الدّین»[1]، بقعه این امامزاده در بالاى کوهى در انتهاى روستاى طرزکش، در دو کیلومترى جنوب گردنه کوهین و 37 کیلومترى شمال باختر قزوین با چشم انداز فوق العاده زیبا واقع شده است.

بقعه به صورت مربّع و به ابعاد 12×12 متر است و در آن از جانب مشرق رو به آبادى باز مى‏شود. درى نیز در جنوب بقعه تعبیه شده است.

در انتهاى بقعه، اتاقکى به ابعاد 4×4 متر ساخته شده و در وسط آن ضریح آهنى قرار دارد. بر فراز همین اتاق، گنبد شلجمى به قطر یک و ارتفاع 3 متر نصب شده که نماى آن آجرى و با رنگ سبز نقاشى شده است. زمین زیارتگاه بیش از پنج هزار متر مربّع است و به صورت قبرستان عمومى از آن استفاده مى‏ شود.

مشهور به «ناصرالدّین و ناصر بن على»، بقعه این امامزاده به فاصله 300 مترى مسجد حضرت ابوالفضل علیه‏السلام روستاى ناصر آباد از دهستان اقبال غربى بخش مرکزى، و به فاصله 7 کیلومترى مشال غرب شهر قزوین واقع شده است.

شالوده بنا که از خشت و گل و چوب است در سال 1275 توسّط اوستا على معمار و با مساعدت حاج فتح‏اللّه‏ اسماعیلى ساخته شد و در سالیان اخیر مرمت شد. بقعه داراى گنبدى مدور به قطر 5/2 و ارتفاع حدود 5 متر
است که نماى خارجى آن آجرى و نماى داخلى آن گچ اندود است. ضریح چوبى ساده‏اى از مرقد محافظت مى‏کند که در سالیان اخیر بجاى آن ضریح آلومینیومى نصب شده است.

بقعه این امامزادگان در روستاى هنیز، در 30 کیلومترى شمال خاورى معلّم کلایه واقع شده است.

بقعه میان مسجد محلّه قرار دارد که بنایى ساده و چوبى به ابعاد 4×4 متر است و در وسط آن صندوقى چوبى کوچکى به ابعاد 1×20/1 سانتى‏متر نصب است. مسجد بسیار بزرگ و سراسر با چوب و ستون‏هاى قطور چوبى مى‏باشد که 13 ستون جهت نگهدارى سقف تعبیه شده است. اتاقک کوچکى کنار اتاق مرقد امامزادگان قرار دارد که به عنوان انبار و آبدارخانه از
آن استفاده مى ‏شود.

بقعه این امامزاده در میان روستاى ناصرآباد، در 7 کیلومترى شمال باختر شهر قزوین واقع شده است.

اصل بنا به صورت یک اتاق مربّع شکل به ابعاد 5×5 متر و با گنبد عرقچینى به قطر 5 و ارتفاع یک متر مى‏باشد. در شمال بقعه، اتاق و شبستانى به ابعاد 3×5 متر اضافه شده که در غرب و شرق آن دو پنجره تعبیه گردیده است. در ابتداى بقعه، ایوان کوچکى به ابعاد 3×3 متر قرار دارد که در بالاى آن بر روى کاشى‏هاى لاجوردى در زمینه سفید و آبى نوشته شده است: «آستانه مبارکه امامزاده ابراهیم بن محمّد بن عبداللّه‏ بن امیرالمؤمنین 7 تجدید بنا 1385 ه . ش.»

بقعه این امامزاده در میان محلّه روستاى ویار، در کنار چشمه آبى، در 25 کیلومترى شمال خاور رازمیان واقع شده است.

بقعه به صورت یک شبستان بزرگ به ابعاد 4×12 متر است که در انتهاى آن سه پلکان جهت بالا رفتن به مکانى که صخره‏اى در آنجا است راه مى ‏یابد.
گویند در زیر همین صخره امامزاده دفن شده است.

بقعه با شکوه این امامزاده بر روى تپّه‏اى در کنار رودخانه فصلى و در ابتداى روستاى کوشکدر، در میان قبرستان عمومى روستا، در 5/8 یلومترى شمال خاور رازمیان واقع شده و چشم انداز آن فوق العاده زیبا و دیدنى است.

بناى قبلى که از خشت و گل بود در سالیان قبل تخریب نمودند و بجاى آن بناى هشت ضلعى به ابعاد هر ضلع 4 متر تعبیه شده که به صورت یک شبستان دور بقعه را احاطه نموده است. اصل مرقد در اتاق هشت ضلعى و
کوچکتر از فضاى اصلى بقعه واقع شده و هر ضلع آن حدود 3 متراست. درِ ورودى به حرم، چوبى و بر روى آن متن زیر خراطى شده است: «یادگار از استاد فدایى انبویى، محرم سال 1363 ه . ق.»

بقعه این امامزاده در پانصد مترى مقابل جاده آسفالته رزجرد به الموت و حدود سه کیلومتر جاده خاکى تا دامنه کوه و در 18 کیلومترى شمال خاورى شهر قزوین واقع شده است.

بنا به صورت مربّع  و شامل دو اتاق مجزّاست که ایوانى مقابل دارد. اتاق مرقد به ابعاد 10×7 متر و درِ آن از جانب مشرق باز مى‏شود که ایوان بقعه است و دو پنجره در جانب جنوب دارد. بام بقعه چوبى مى‏ باشد. اتاقى به ابعاد فوق در جانب شمال بقعه به عنوان انبار و زایرسرا تعبیه شده است.
ایوان بقعه با سقف چوبى مى‏باشد که ابعاد آن 3×14 متر است. در وسط بقعه صورت قبرى مى‏باشد که صندوق چوبى در آن نصب شده است.

بقعه این امامزاده بیش از پنج کیلومتر در خارج از روستاى هنیز در ارتفاعات کوه لوسر، در 30 کیلومترى شمال خاور معلم کلایه واقع شده است.

بقعه، بنایى مربّع مستطیل شکل به ابعاد 6×8 متر است که ایوانى در جانب جنوب و اتاقى به ابعاد 3×4 متر که مرقد امامزاده در آن قرار دارد واقع شده و در وسط آن صندوق چوبى ساده‏اى از مرقد محافظت مى‏ کند.

اهالى هنیز و روستاهاى همجوار، اعتقاد خاصّى به این بقعه دارند و نذر ونیاز زیادى به این بقعه مى‏ کنند.

بقعه این امامزاده در ابتداى روستاى چناسک، در 37 کیلومترى شمال خاورى شهر قزوین قرار دارد.

بناى قبلى که از خشت و چوب بود، در سال 1382 تخریب گردید و به جاى آن، به همّت سیّد على‏اکبر میرى، بناى کنونى که مستطیل شکل و به ابعاد 5×10 متر و شامل دو اتاق تودرتوست، ساخته شد.

بقعه این امامزادگان در کنار خیابان منتهى به روستا و در میان قبرستان عمومى روستاى شنازند، در 29 کیلومترى شمال باختر شهر قزوین واقع شده است.

اصل بنا به صورت یک اتاق 6×8 مترى است و در آن دو فضاى متصل به هم با سقف هلالى ضربى و با گنبد عرقچینى به ارتفاع یک متر تعبیه شده است. درِ اصلى بقعه روبه مشرق باز مى‏شود و درى در جانب جنوب دارد.

بقعه این امامزاده در پایین محلّه روستاى توان، در 18 کیلومترى خاور معلّم کلایه واقع شده است.

بنایى ساده کنار درخت چنار که از خشت‏وگل و به صورت مربّع و به ابعاد 4×4 متر ساخته شده و صندوقى به ابعاد 20/1×2 متر دارد. بام بقعه حلب‏سر است و راه آن به جهت شیب تند، بسیار ناهموار و خطرناک مى‏ باشد.

بقعه این امامزاده در ابتداى روستاى گازرخان[1]، در 18 کیلومترى خاور معلم کلایه واقع شده است.

بنایى تازه ساخت به شکل مربّع و به ابعاد 8×8 متر است و در آن از ایوان کوچکى که در مغرب قرار دارد باز مى‏شود. در شرق بقعه اتاقى به ابعاد 4×4 متر تعبیه شده و در وسط آن صندوق چوبى کوچکى به ابعاد 1×20/1 متر قرار دارد که روى آن پارچه سبز کشیده ‏اند.

مشهور به «شاهزاده ابراهیم»، بقعه این امامزاده در کوى وغابى روستاى ابراهیم‏آباد از دهستان زیاران بخشِ آبیک، در 25 کیلومترى شمال خاور آبیک و 70 کیلومترى شهر قزوین و مجاورت مسجد ولى‏عصر (عج) روستاى ابراهیم‏آباد واقع شده است.

بنایى نسبتا قدیمى از خشت‏وگل است که در زیربنایى حدود 100 مترمربّع ساخته شده و بیش از 800 مترمربّع نیز محوّطه دارد که به صورت قبرستان عمومى از آن استفاده مى‏شود. ایوان و مدخل اصلى بنا در جانب جنوب قرار دارد و محرابى در اتاق مرقد طرّاحى شده است. برفراز بقعه، گنبدى شلجمى به قطر 3 و ارتفاع 5 متر قرار دارد که فاقد تزیینات مى‏ باشد.

بقعه باشکوه این امامزاده در 17 کیلومترى ارتفاعات شمال شرق شهر قزوین و میان روستاى دربند واقع شده است.

بناى امامزاده بر بالاى بلندى و مشرف بر درّه‏اى است که براى رسیدن بدان، باید از پلّکان سنگى بلندى گذشت. بقعه اصلى، در حال حاضر میان بناهاى تازه سازى چون مسجد، یک رواق و اتاق مستطیل شکل محصور است. داخل بقعه، یک چهار ضلعى قرار دارد که هر ضلع آن به طول 30/4 متر است. پوشش زیرین بنا به کمک چهار فیل‏پوش انجام گرفته و داخل بقعه فاقد هرگونه تزیین است. گذشته از ضریحى که وسط بقعه قرار دارد، کنار درِ ورودى و گوشه بقعه، سنگ قبر مکعب مستطیلى قرار دارد که داراى کنده‏کارى و نوشته‏اى خواناست. سمت راست درِ ورودى، پنجره سنگى بسیار جالبى قرار دارد که به صورت مشبّک داراى طرح‏هاى ستاره و شش ضلعى مى‏باشد. بالاى پنجره مزبور، کتیبه‏اى به تاریخ 1220 ه . ق وجود دارد. بالاى درِ ورودى رواق، کتیبه‏اى دیگرى به تاریخ 693 ه . ق وجود دارد که مربوط به بناى اصلى بقعه است. گنبد خارجى بنا از دو قسمت گردنى و کاسه گنبد تشکیل یافته است. کاشى‏کارى گنبد مربوط به تعمیرات سال 1343 ه . ش مى‏باشد. بر روى گردنى گنبد و بر روى زمینه لاجوردى، کتیبه‏اى به خطّ سفید نوشته شده و سطح گنبد نیز با کاشى‏هاى طرح قاجارى با نقوش هندسى پوشش یافته است.

بقعه این امامزاده در ابتداى ورودى به صحن امامزاده احمد، در روستاى حصارخروانِ بخشِ آبیک، در 18 کیلومترى جنوب خاور شهر قزوین واقع شده است.

اصل بنا به صورت مربّع و به ابعاد 12×12 متر است و ایوان و مدخل آن در جانب شمال واقع شده و درى نیز در جانب مغرب و مشرق دارد. در سردر مدخل بقعه یک ردیف کاشى به رنگ آبى لاجوردى قرار دارد که بر آن متن ذیل نوشته شده است: «بقعه مبارکه امامزاده سیّد محمود بن موسى بن جعفر علیه‏السلام».

بقعه این امامزاده در خیابان ملک‏آباد شهر قزوین واقع شده و از بقعه‏ هاى قدیمى شهر قزوین است که تا چند دهه پیش در محوّطه گورستان محلّه پنبه ریسه قرار داشته است. باکشیدن دیوار برگِرد آن، بقعه داراى صحن بزرگى مى‏گردد که چند قبر قدیمى هنوز در آن برجاى مانده است.

در بررسى‏هاى دهه چهل، به جز سنگ قبر مکعب با سطح شیروانى شکل در بالا، دو سنگ قبر با تاریخ‏هاى 1140 و 1183 ق نیز شناسایى شد.
نقشه (پلان) هسته اصلى حرم، هشت ضلعى است و در بدنه هر ضلع طاق‏نمایى با قوس کلیلى اجرا شده است. پوشش بقعه به یارى کاربندهاى میان قوس‏ها انجام گرفته و ستاره‏اى هشت پَر را عرضه مى‏کند. محرابى با تزیینات مقرنس در آن وجود دارد. مرقد امامزاده کنار و برابر محراب واقع شده و ضریحى بر روى آن نهاده‏اند. هیچ گونه تزیینى، به جز یک پنجره مشبّک گچى زیبا درون بقعه اجرا نشده است. در نماى خارج، بقعه به صورت یک برج استوانه‏اى شکل که گنبد برفراز آن است، دیده مى‏ شود.
نماى شمالى بنا روشنگر آن مى‏باشد که بعد از ساختن هسته مرکزى -یعنى
برج استوانه‏اى شکل در دو جانب آن- دو واحد دیگر بنا کرده‏اند. بناى
جانب راست یا شرقى، رواق مستطیل شکلى است که سقف آن به کمک
قوس‏هاى آجرى پوشیده شده است و بخشى از بدنه استوانه‏اى بقعه در آن
دیده مى‏شود. رواق مزبور از افزوده‏هاى دوران قاجار است که از آن با
ورودى کم ارتفاعى به بقعه راه مى‏یابد. اطراف ورودى را به قطعه
سنگ‏هایى نظیر نماى استوانه‏اى خود بقعه پوشش کرده‏اند. جانب غرب نیز
در چند دهه پیش، شبستانى مستطیل شکلى ساخته‏اند که همچنان قسمتى
از دیوار بدنه استوانه‏اى شکل بقعه در آن دیده مى‏شود. در نماى بخش
مرکزى در زیر گنبد، در دو ردیف نخست، با آجرهاى لعابدار و در بالاى آن به
بلندى 80 سانتى‏متر با کاشى هفت رنگ و نگارهاى گیاهى، بدنه یا گردنه
گنبد تزیین شده است. اصل بنا را مى‏توان به دوره صفویّه مربوط دانست. در
حیاط بقعه، چاه ژرفى به عمق 40 متر قرار دارد که درگذشته براى برآورده
شدن خواسته‏هایشان، مردم نامه‏هاى خود را در آن مى‏انداختند.

بنابر اعتقاد مردم، امامزاده آمنه خاتون دختر امام جعفر صادق علیه‏السلام به
شمار مى‏رود. امّا از نسل امام جعفر صادق علیه‏السلامآمنه نامى که در قزوین
سکونت داشته باشد، در کتب انساب یافت نشده است. از این‏رو به اعتقاد
ما، شخصیّت مدفون در این بقعه، سیّده آمنه دختر ابى‏على محمّدالاصغر ابن
احمد سکین السرماورد بن جعفر بن محمّدالاکبر بن زیدالشهید بن امام
زین‏العابدین علیه‏السلاماست که با پنج واسطه، نسب به امام سجّاد علیه‏السلام مى‏رساند.
پدر بزرگوارش همان امامزاده جلیل‏القدر سیّد على‏اصغر، مدفون در روستاى
زرآباد قزوین است که به اتّفاق برادر امامزاده آمنه خاتون در آن مکان در قرن
چهارم به شهادت رسیده‏اند.

نام و نسب شریف سیّده آمنه خاتون را علّامه نسّابه ابن‏طباطبا -از اعلام
قرن پنجم هجرى - در کتاب خود ذکر نموده و او را ساکن قزوین دانسته
است. ابونصر بخارى برخى دیگر از زنان این خاندان را که در قزوین سکونت
داشته‏اند، نام مى‏برد.[1]