مزارات ایران و جهان اسلام

این مقبره در بیابانى مسطح در جنوب روستاى ندام غربى و صد مترى شرق جاده آسفالته جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

این مقبره از جمله مقابر مهم و منحصر به فرد خشتى و گلى است که در گورستان روستاى ندام غربى و دهستان جزینک قرار دارد.

این مقبره بر روى تپّه‏اى کم ارتفاع در شرق روستاى قلعه نو از بخش جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

پلان مقبره مستطیل شکل است و ابعاد آن 1/10×1/5 و به ارتفاع 88/1 متر مى‏باشد. جهت قرارگیرى بناى مقبره، غربى ـ شرقى است و ورودى بنا نیز در ضلع غربى آن تعبیه شده است.

این مقبره در بلوار چهل مترى شهید میرحسینى شهر زاهدان، در ضلع شرقى گلزار شهداء و در میان میدانى واقع شده است.

این مقبره در بالاى تپّه‏اى کم ارتفاع در شرق روستاى قلعه نو، در 15 کیلومترى مرکز بخش جزنیک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره که بجا مانده از دوره صفویّه است به ابعاد 3/7×95/4 و ارتفاع 6/5 متر در ضلع جنوبى قبرستان قلعه نو قرار گرفته و جهت بنا غربى ـ شرقى مى‏باشد. ورودى آن در ضلع غربى بنا شده و در فضاى داخلى آن سه پنجره مشبک به صورت متقارن در سه ضلع آن قرار دارد. در جوانب هر پنجره سه قاب به ابعاد 5%×2/1 متر در سطح دیواره‏هاى داخلى تزیینات هندسى زیبایى به چشم مى‏خورد.

کوه خواجه زابل

این مقبره در شرق روستاى کوه خواجه از دهستان لطف اللَّه از بخش شیب آبِ شهرستان زابل واقع شده و مورد توجه اهالى است.

ساختمان مقبره پلان مربع شکل دارد و روى آن در جانب مشرق تعبیه شده و مصالح بکار رفته در آن از خشت و گل است. سه طاقچه در داخل بنا به صورت متقارن احداث شده و گنبد بنا به صورت عرقچینى ساده است که با کاهگل پوشش یافته است. ترک‏هایى در دیوارغربى بنا مشاهده مى‏شود. ایوانى بلند در جانب شرق با طاق هلالى قرار دارد که توسط سه پلکان به مدخل آن راه مى‏یابد. چهار زاویه داخل اتاق را با ایجاد گوشواره به دایره تبدیل نموده و در نتیجه گنبد بنا را بر آن استوار ساخته‏اند. دو پنجره جهت نورگیرى در بالاى اتاق طراحى شده و طاقنماهایى نیز در جداره بالایى دیوار به چشم مى‏خورد.

نمایی از روستاى قلعه نو

این مقبره در شرق روستاى قلعه نو از دهستان جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهر زهک واقع شده است.

مقبره بارگزاهى در ضلع جنوب غربى قبرستان روستاى قلعه نو با ابعاد 43/5×25×5 قرار گرفته است.

پى بنا کرسى چینى شده است و ارتفاع این کرسى چینى 80 سانتى‏متر است.

این مقبره بر روى تپّه‏اى طبیعى در شرق روستاى قلعه نو و در میان بیابانى مسطح در 15 کیلومترى مرکز بخش جزنیک و 20 کیلومترى شرق شهرستان زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره که در اواخر دوره قاجاریّه ساخته شده، متعلّق به یکى از افراد با نفوذ منطقه به نام اباذر راشکى است که اطلاعات چندانى درباره او در دست نیست.

این مقبره بر بلنداى تپّه‏اى به ارتفاع 9 متر در جنوب شرقى روستاى کل کنگ، در 15 کیلومترى مرکز بخش جزینک و در 20 کیلومترى شرق شهرستان زهک واقع شده است.

ساختمان مقبره به ابعاد 34/6×47/5 و ارتفاع 7/4 متر بنا شده و جهت قرارگیرى آن غربى - شرقى است که ورودى اصلى آن در ضلع غربى تعبیه شده و غیر از این ورودى، سه ورودى دیگر به صورت متقارن در این اثر وجود دارد.

این مقبره در روستاى شیشه‏ریز و در جنوب غربى شهر جالق از توابع شهرستان سراوان واقع شده و از آثار دوره سلجوقى است.

ساختمان مقبره که بخش‏هایى از آن فرو ریخته از خشت و گل ساخته شده و داراى طاقنماهایى در ضلع غربى و نماى خارجى دیوارها است. روزنه مشبک گلى در انتهاى دیوار و در تلاقى ساقه و گنبد تعبیه شده است. ورودى بنا در جانب مشرق طراحى شده و اینک فاقد در است.

این مقبره در روستاى سورو در جنوب غربى شهر جالق از توابع شهرستان سراوان واقع شده است. ساختمان مقبره که از آثار دوره سلجوقى است به صورت یک بناى چهارطاقى گنبددار ساخته شده است. پلان مقبره مربع شکل است و در هر ضلع آن، یک طاقنمایى با قوس هفت هشت طراحى شده و نمایى با آجر در آن تعبیه شده است.

این مقابر در دامنه کوه پیل بند، در جنوب درة تیس در خارج شهر چابهار در یک سرازیری ملایم قرار دارد.

این مقابر با مقابر سیراف بوشهر شبیه هستند با این تفاوت که تعداد قبرها کمتر و جهت آن‏ها تقریباً شمالى جنوبى یا شمال شرق - جنوب غربى است. در میان قبرها چند قبر ایستاده به چشم مى‏خورد. یک مقبره پلکانى با سرپوش صندوقچه‏اى از سنگ و گچ به صورت نیمه سالم بدون لوح و تزئینات خارجى وجود دارد که به نظر مى‏رسد از دوران اسلامى یا جدید باشد.

قدمگاه خواجه خضر در جنوب غربى چابهار در محلّى به نام سپوزه واقع است. خواجه خضر از زیارتگاه‌های مورد احترام بلوچها بوده است. وى مقبره ندارد، زیرا مردم چابهار بر این باورند که او زنده است و پاسدار دریاها و حامى لنجها و کشتیها مى‏باشد و در سواحل دریاها زندگى مى‏کند. در جنوب غربى چابهار داراى قدمگاهى است که زیارتگاه پیروانش مى‏باشد.

این زیارتگاه که بر بالاى تپّه‏اى در دو کیلومترى شرق میدان معلم شهر خاش واقع شده، از آثار دوره تیموریان و صفویه است که پس از گذشت چند قرن هنوز پابرجاست.

 ساختمان زیارتگاه که به صورت یک چهارطاقى گنبددار است، از سنگ لاشه و ملاط گل و گچ ساخته شده است.

زیارتگاه سیّد محمّد مشهور به سید غلام رسول همواره زیارتگاه مسلمانان هند و مردم این منطقه بوده است. این زیارتگاه در حاشیة ضلع شرقى و در پنج کیلومتری شمال غربی خلیج چابهار قرار دارد. آرامگاه در ضلع غربى حیاط، بر روى صفه‏اى به ارتفاع یک متر بنا شده است.

 این آرامگاه در شرق روستاى کوه خواجه، از دهستان کوه خواجه و از بخش شیب آبِ شهرستان زابل واقع شده است.

 ساختمان بقعه که پلان مربع شکل دارد و از خشت و گل ساخته شده، داراى گنبدى عرقچینى است و درِ ورودى آن از جانب جنوب باز مى‏شود.

این بقعه در 100 متری غرب روستاى زیارت، روی تپّه‌ای کم ارتفاع، در 18 کیلومترى غرب شهر برازجان واقع شده است.

بقعة امامزاده علاء الدّین منصور از سه بخش گنبدخانه، اتاق مقبره و ایوان تشکیل شده است. اتاق مقبره از یک فضای مربّع شکل با ابعاد 5×5 متر ساخته شده و مصالح اصلی آن، عمدتاً از خشت و آجر است و دارای جرزهای قطور یک متری می‌باشد. این بخش، دارای پوشش مسطح با چوب‌های محلی بوده است.

این بقعه در حدود سیصد متری غرب روستای چاه خره از دهستان چغاپور و 37 کیلومتری جنوب غرب شهر خورموج واقع شده است.

اتاق فعلی، از جنس سنگ و گچ و به ابعاد 50/5 × 5/6 است. درِ آن چوبی، به عرض 75 سانتی‌متر است و درون ایوانی ساده در سمت شرق باز می‌شود. در دو طرف ایوان، دو سکو جهت نشستن قرار دارد. بقعه دارای چهار طاق نمای تزئینی در چهار جهت و سه طاقچه با طاق قوسی در اطراف است. دیوارهای بقعه از داخل و خارج کف‌مالی گچ شده و کف بقعه سیمانی و مفروش به قالی و موکت است.

این بقعه در 25 کیلومتری شمال غربی شهر اهرم، میان قبرستان عمومی روستای گورک سادات واقع شده است.

در تاریخ فوت سیّد عبدالجبّار، مانند نسبش اختلاف است؛ مرحوم سدیدالسلطنه کبابی در کتاب «سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش» که خود در ماه شوال 1322 قمری، سنگ قبر مرمری و محجر شکسته را از نزدیک دیده،سال فوت عبدالجبار را 772 قمری نوشته است؛ اما دکترسیّد جعفر حمیدی در کتاب «فرهنگنامۀ بوشهر» سال رحلت سیّد را 662 نگاشته است.

این بقعه در یک کیلومترى اردشیر آباد توز واقع است.

اصل بناى مقبره مستطیل شکل بوده و از دو قسمت سرسرا و محل اصلى مقبره تشکیل مى‏یافته است.این مقبره احتمالاً چندین بار تعمیر شده که بر اثر آن، شکل و ترکیب بنا عوض شده است. از روى آثار باقیمانده و پى ستون‏هاى قدیمى، زیربناى پیر هدّاف که مدفنى در وسط آن قرار دارد، مستطیلى به اضلاع 5/7 در 70/3 متر با عرض دهانه ورودى 70/2 متر است.

این بقعه در سی کیلومتری جنوب روستای آبدان در میان ارتفاعات کوه‌مند و در 45 کیلومتری شهر دیر قرار دارد.

ساختمان بقعه هشت ضلعی است و طول هر یک از اضلاع آن 2 متر و ارتفاع آن تا گردنة 5/2 متر و یک متر نیز ارتفاع گردنه است که گنبد کروی روی آن قرار دارد.